امروز شعار عالم جراحی، انجام عمل های بزرگ از طریق شکاف های کوچک است. در این راستا عمل لاپاراسکوپی واریکوسل روز به روز جایگاه خاص تری برای خود پیدا میکند.
عمل لاپاراسکوپی واریکوسل توسط بسیاری از پزشکان اورولوژیست انجام می شود و در این زمینه چندین گزارش از مراکز پزشکی مختلف منتشر شده است. تحقیقات نشان می دهند که عمل بستن لاپاراسکوپی واریکوسل نسبت به روشهای رادیوگرافی (آمبولیزاسیون) و جراحی باز، بهتر و کم تهاجمی تر است.
واریکوسل چیست؟
خب ابتدا باید توضیح بدهیم که اصلا واریکوسل چیست؟ به گشادشدگی غیر طبیعی شبکه وریدهای بیضه واریکوسل گفته میشود.واریکوسل در 15درصد مردان بالغ و در سن باروری دیده میشود. در 35 درصد مردان با ناباروری اولیه و 80درصد مردان با ناباروری ثانویه واریکوسل در معاینه مشاهده میشود.
علت واقعی آن نامشخص است ولی نارسا بودن دریچههای لانه کبوتری و اثر فشاری روی ورید های بیضه را از علل ایجاد واریکوسل ذکر میکنند.
آیا واریکوسل علامت خاصی دارد؟
واریکوسل در بیضه چپ شایع است و ممکن است بیعلامت یا درد بیضه با فعالیتهای سنگین، سرپا بودن طولانی و ورم بیضه خود را نشان دهد.
شما با چه روشی واریکوسل را تشخیص میدهید؟
اغلب در معاینه بالینی توسط پزشک بهصورت شبکه وریدی گشاد و درهم که با گرفتن و فشاردادن، گشادشده و بیشتر میشود. امروزه اغلب از سونوگرافی رنگی یا کالر داپلر در تأیید بیماری واریکوسل استفاده میشود.
با این حال واریکوسل به درمان دارویی پاسخ میدهد یا اینکه تنها باید به جراحی متوسل شد؟ روشهای درمانی واریکوسل کدامند؟
ببینید، هیچ درمان داروییای برای واریکوسل وجود ندارد. با این حال تکنیک عملهای جراحی این بیماری عبارتند از: عمل جراحی باز و لاپاراسکوپی. عمل جراحی باز با برش در محل عبور ورید ها با دید مستقیم یا با استفاده از میکروسکوپ انجام میشود.
در عمل جراحی به روش لاپاراسکوپی نیز سه سوراخ نیم سانتی در ناف و کنارههای شکم جهت عبور لوله تروکار و دوربین و وسایلهای جراحی ایجاد میشود و وریدهای واریس با بزرگنمایی چندین برابر در تلویزیونها مشخص و قطع میشوند. البته درصد موفقیت به اندازه عمل جراحی باز است ولی درد آن کمتر از عمل جراحی باز است و بیمار بهصورت سرپایی و بدون نیاز به بستری، همان شب بیمارستان را ترک میکند.
آیا با واریکوسل ناباروری هم 100درصد درمان میشود؟
در این مورد باید بگویم عمل جراحی واریکوسل فقط در 60-50 درصد موارد باعث بهبودی کیفیت اسپرم میشود. بارزترین تغییرات پس از عمل هم در حرکت اسپرم به وجود میآید که باعث تقویت حرکت اسپرم خواهد شد.
آقای دکتر، مزیت عمل لاپاراسکوپی واریکوسل نسبت به عمل جراحی باز چیست؟
در روش لاپاراسکوپی واریکوسل عملهای جراحی بدون شکاف بزرگ پوستی تنها با چند بخیه انجام میشود. علاوه بر این زیبایی پوست، درد کمتر و مدت بستری کمتر در بیمارستان و برگشتن سریع به کار و زندگی روزمره از محاسن لاپاراسکوپی نسبت به عمل جراحی باز است.
به روش انجام این عمل هم اشاره می کنید؟
ابتدا با بیهوشی عمومی یا نخاعی بسته به نوع جراحی، استفاده از سوزن مخصوص یا تروکار که ابتدا در ناحیه ناف وارد شکم میشود، گاز را وارد حفره شکمی میکنیم و سپس با عبور دوربین به داخل شکم و بزرگنمایی چند برابر آن در تلویزیون، لولههای تروکار بعدی بسته به نوع عمل و محل عمل گذاشته میشود و با عبور وسایل جراحی مخصوص لاپاراسکوپی از قبیل قیچی، کوتر، پنس و… تمام مراحل عمل جراحی به روش بسته انجام میشود.
مدت زمان عمل لاپاراسکوپی چقدر است؟
بسته به نوع عمل و مهارت جراح زمان عمل، از چند دقیقه برای عملهای تشخیصی مانند: بیضه پایین نیامده، کیست و واریکوسل، 5 تا 3 ساعت برای عملهای بزرگ مثل جراحی سرطان پروستات و تومورهای بیضه متغیر است.
بیمار باید پس از این عمل منتظر عوارض آن هم باشد؟
ببینید، مثل تمام عملهای جراحی، لاپاراسکوپی نیز عوارض خودش را دارد که اغلب ناچیز و قابل کنترل هستند، از جمله: آسیب به احشاء مجاور از قبیل روده، کبد و طحال که بسیار ناچیز و با درصد پایین همراه هستند و خونریزی از رگهای بزرگ و تبدیل به عمل جراحی باز که با افزایش مهارت جراح از درصد آن کاسته میشود.
با این حال درصد موفقیتهای عمل لاپاراسکوپی چقدر است؟
با افزایش مهارت جراح و گذراندن دوره تکمیلی آموزش لاپاراسکوپی اغلب عملها با درصد بالا و معادل عملهای جراحی باز انجام میشود.
آقای دکتر چه عملهای دیگری در رشته اورولوژی یا جراحی کلیه و مجاری ادراری با لاپاراسکوپی انجام میشود؟
خب امروزه بیش از 90درصد عملهای جراحی ناحیه لگن و شکم با لاپاراسکوپی قابل انجام است که در اورولوژی شامل برداشتن کلیههای سرطانی، برداشتن کلیههایی که خاموش هستند، رفع محل تنگی حالب و کلیهها که یکی از شایعترین ناهنجاریها در کلیههاست، خارج کردن سنگهای بزرگ حالب، کاشتن مجدد حالبها در مثانه، برداشتن غده سرطانی پروستات، عمل جراحی واریکوسل که شایعترین علت ناباروری مردان است، کیستهای بزرگ کلیه و عمل جراحی RPLND که برای درمان سرطان بیضه انجام میشود.
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فلوشیپ فوق تخصصی درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی
عضو هیئت علمی و دانشیار دانشگاه شهید بهشتی تهران ، عضو انجمن ارولوژی اروپا ، امریکا و آسیا