امروز شعار عالم جراحی، انجام عمل های بزرگ از طریق شكاف های كوچك است. در این راستا عمل لاپاراسكوپی واریکوسل روز به روز جایگاه خاص تری برای خود پیدا میكند.
عمل لاپاراسکوپی واریکوسل توسط بسیاری از پزشکان اورولوژیست انجام می شود و در این زمینه چندین گزارش از مراکز پزشکی مختلف منتشر شده است. تحقیقات نشان می دهند که عمل بستن لاپاراسکوپی واریکوسل نسبت به روشهای رادیوگرافی (آمبولیزاسیون) و جراحی باز، بهتر و کم تهاجمی تر است.
واریكوسل چیست؟
خب ابتدا باید توضیح بدهیم كه اصلا واریكوسل چیست؟ به گشادشدگی غیر طبیعی شبكه وریدهای بیضه واریكوسل گفته میشود.واریكوسل در 15درصد مردان بالغ و در سن باروری دیده میشود. در 35 درصد مردان با ناباروری اولیه و 80درصد مردان با ناباروری ثانویه واریكوسل در معاینه مشاهده میشود.
علت واقعی آن نامشخص است ولی نارسا بودن دریچههای لانه كبوتری و اثر فشاری روی ورید های بیضه را از علل ایجاد واریكوسل ذكر میكنند.

آیا واریکوسل علامت خاصی دارد؟
واریكوسل در بیضه چپ شایع است و ممكن است بیعلامت یا درد بیضه با فعالیتهای سنگین، سرپا بودن طولانی و ورم بیضه خود را نشان دهد.
شما با چه روشی واریكوسل را تشخیص میدهید؟
اغلب در معاینه بالینی توسط پزشك بهصورت شبكه وریدی گشاد و درهم كه با گرفتن و فشاردادن، گشادشده و بیشتر میشود. امروزه اغلب از سونوگرافی رنگی یا كالر داپلر در تأیید بیماری واریكوسل استفاده میشود.
با این حال واریكوسل به درمان دارویی پاسخ میدهد یا اینكه تنها باید به جراحی متوسل شد؟ روشهای درمانی واریكوسل كدامند؟
ببینید، هیچ درمان داروییای برای واریكوسل وجود ندارد. با این حال تكنیك عملهای جراحی این بیماری عبارتند از: عمل جراحی باز و لاپاراسكوپی. عمل جراحی باز با برش در محل عبور ورید ها با دید مستقیم یا با استفاده از میكروسكوپ انجام میشود.
در عمل جراحی به روش لاپاراسكوپی نیز سه سوراخ نیم سانتی در ناف و كنارههای شكم جهت عبور لوله تروكار و دوربین و وسایلهای جراحی ایجاد میشود و وریدهای واریس با بزرگنمایی چندین برابر در تلویزیونها مشخص و قطع میشوند. البته درصد موفقیت به اندازه عمل جراحی باز است ولی درد آن كمتر از عمل جراحی باز است و بیمار بهصورت سرپایی و بدون نیاز به بستری، همان شب بیمارستان را ترك میكند.
آیا با واریکوسل ناباروری هم 100درصد درمان میشود؟

در این مورد باید بگویم عمل جراحی واریكوسل فقط در 60-50 درصد موارد باعث بهبودی كیفیت اسپرم میشود. بارزترین تغییرات پس از عمل هم در حركت اسپرم به وجود میآید كه باعث تقویت حركت اسپرم خواهد شد.
آقای دكتر، مزیت عمل لاپاراسكوپی واریکوسل نسبت به عمل جراحی باز چیست؟
در روش لاپاراسكوپی واریکوسل عملهای جراحی بدون شكاف بزرگ پوستی تنها با چند بخیه انجام میشود. علاوه بر این زیبایی پوست، درد كمتر و مدت بستری كمتر در بیمارستان و برگشتن سریع به كار و زندگی روزمره از محاسن لاپاراسكوپی نسبت به عمل جراحی باز است.
به روش انجام این عمل هم اشاره می كنید؟
ابتدا با بیهوشی عمومی یا نخاعی بسته به نوع جراحی، استفاده از سوزن مخصوص یا تروكار كه ابتدا در ناحیه ناف وارد شكم میشود، گاز را وارد حفره شكمی میكنیم و سپس با عبور دوربین به داخل شكم و بزرگنمایی چند برابر آن در تلویزیون، لولههای تروكار بعدی بسته به نوع عمل و محل عمل گذاشته میشود و با عبور وسایل جراحی مخصوص لاپاراسكوپی از قبیل قیچی، كوتر، پنس و… تمام مراحل عمل جراحی به روش بسته انجام میشود.
مدت زمان عمل لاپاراسكوپی چقدر است؟
بسته به نوع عمل و مهارت جراح زمان عمل، از چند دقیقه برای عملهای تشخیصی مانند: بیضه پایین نیامده، كیست و واریكوسل، 5 تا 3 ساعت برای عملهای بزرگ مثل جراحی سرطان پروستات و تومورهای بیضه متغیر است.
بیمار باید پس از این عمل منتظر عوارض آن هم باشد؟
ببینید، مثل تمام عملهای جراحی، لاپاراسكوپی نیز عوارض خودش را دارد كه اغلب ناچیز و قابل كنترل هستند، از جمله: آسیب به احشاء مجاور از قبیل روده، كبد و طحال كه بسیار ناچیز و با درصد پایین همراه هستند و خونریزی از رگهای بزرگ و تبدیل به عمل جراحی باز كه با افزایش مهارت جراح از درصد آن كاسته میشود.
با این حال درصد موفقیتهای عمل لاپاراسكوپی چقدر است؟
با افزایش مهارت جراح و گذراندن دوره تكمیلی آموزش لاپاراسكوپی اغلب عملها با درصد بالا و معادل عملهای جراحی باز انجام میشود.
آقای دكتر چه عملهای دیگری در رشته اورولوژی یا جراحی كلیه و مجاری ادراری با لاپاراسكوپی انجام میشود؟
خب امروزه بیش از 90درصد عملهای جراحی ناحیه لگن و شكم با لاپاراسكوپی قابل انجام است كه در اورولوژی شامل برداشتن كلیههای سرطانی، برداشتن كلیههایی كه خاموش هستند، رفع محل تنگی حالب و كلیهها كه یكی از شایعترین ناهنجاریها در كلیههاست، خارج كردن سنگهای بزرگ حالب، كاشتن مجدد حالبها در مثانه، برداشتن غده سرطانی پروستات، عمل جراحی واریكوسل كه شایعترین علت ناباروری مردان است، كیستهای بزرگ كلیه و عمل جراحی RPLND كه برای درمان سرطان بیضه انجام میشود.
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فلوشیپ فوق تخصصی درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی
عضو هیئت علمی و دانشیار دانشگاه شهید بهشتی تهران ، عضو انجمن ارولوژی اروپا ، امریکا و آسیا