حتماً در خانواده،‌ اطرافیان و دوستان کسانی را می شناسید که از تکرر ادراری مزمن رنج می برند. این افراد با مصرف کم مایعات مجبورند که چندین بار در روز به دستشوئی بروند. در این مقاله به بررسی علل و درمان تکرر ادراری مزمن می پردازیم.

شرح حال این افراد

این افراد غالبا میگویند، که چند ماه یا چند سال است، که مبتلا به تکرر ادراری هستند و با مصرف یک لیوان چای یا آب مجبورند چند بار به دستشوئی بروند. مسافرتهای طولانی با ماشین برای این افراد به علت نیاز به دستشوئی سخت می باشد.

افراد با تکرر ادراری مزمن ، علیرغم رفتن به دستشویی باز احساس می کنند، که ادرارشان کاملاً تخلیه نشده است. تکرر ادرار اغلب در شب، گریبانگیر این افراد شده و موجب می شود که چند بار از خواب بیدار شده و به دستشوئی بروند. تکرر ادراری مزمن کیفیت خواب این افراد را تحت تأثیر قرار داده و در نهایت باعث تغییر خلق این افراد در طی روز میشود.

تعریف تکرر ادراری مزمن

اگر کسی در طول روز علیرغم مصرف مایعات کم و معمولی بیش از 7 بار دستشوئی برود و در خواب بیش از 2 بار بلند شده و به دستشوئی برود، مبتلا به تکرر ادرار می باشد. فرق تکرر ادراری با پرادراری این است که در تکرر ادراری حجم ادرار کم ولی تعداد دفعات دفع ادراری زیاد است ولی در پرادراری فقط حجم ادراری در هر بار دفع ادرار، زیاد میباشد. زمانیکه تکرر ادراری با سوزش و خون در ادرار همراه باشد، باید سریع به پزشک مراجعه شود تا تحت بررسی قرار بگیرد.

علل تکرر ادراری مزمن

عفونت های ادراری مزمن از جمله عفونت مزمن پروستات، که اغلب افراد جوان و میانسال را درگیر می کند، یکی از علل تکرر ادراری مزمن میباشد. این افراد اغلب از درد کمر و لگن به همراه تکرر و سوزش ادرار شاکی هستند، که باید با تشخیص سریع تحت درمان پزشک متخصص ارولوژی قرار بگیرند.

ضعیف شدن عملکرد کلیه ها و همچنین بالا بودن قندخون از علل تکرر ادرار میباشد لذا در هر بیمار با تکرر مزمن ادراری باید آزمایش ادرار و قند خون و آزمایش عملکرد کلیه ها انجام شود.

از علل دیگر تکرر ادراری مزمن وجود انسداد در مجرای ادراری است، که باعث جلوگیری از تخلیه کامل مثانه شده و در نتیجه مثانه تحریک میشود. امروزه تنگی های پیشابراه و بزرگی پروستات 2 عامل شایع در تکرر ادراری مزمن آقایان میباشد. در خانم ها با مکانیسم انسدادی مجرا و اختلال در عملکرد مثانه موجب تکرر ادراری مزمن میشود.

مثانه به عنوان یک منبع ذخیره ادراری در انسان می باشد، که در حالت طبیعی تا cc500 ادرار را می تواند در خود نگه دارد. در حالت طبیعی مثانه تدریجاً با ادرار ترشح شده از کلیه ها پر می شود. پس از پر شدن، احساس تخلیه ادراری به فرد دست داده و با مراجعه به دستشوئی با انقباض عضلات مثانه تخلیه ادرار انجام می شود.

اگر به هر دلیلی مثانه متورم شود، حجم مثانه و قابلیت اتساع و ذخیره سازی آن تغییر بکند و یا مثانه بیش فعال شود و باعث تکرر ادراری مزمن شود، شما میتوانید احساس فوری به تخلیه ادرار داشته باشید.

از علل دیگر تکرر ادراری مزمن بیماریهای سیستمیک می باشد. به عنوان مثال هر گونه آسیب به نخاع، دیسک کمر، بیماری M.S، ضعیف شدن پمپاژ قلب و مصرف داروهای ادرار آور و حاملگی نیز میتوانند باعث تکرر ادراری مزمن شوند. امروزه شایعترین علت تکرر ادراری طول کشیده و مزمن مثانه های بیش فعال یا مثانه پر کار می باشد.

در اروپا و آمریکا بیش از 50 میلیون نفر به مثانه پرکار مبتلا هستند. این افراد اغلب مردان و زنان جوانی هستند که زود به زود و با مصرف حداقل مایعات به دستشوئی می روند. احساس تخلیه ناگهانی ادرار از علائم مشخصه این بیماری است. به طوریکه فرد ناگهان احساس دستشوئی پیدا می کند و اگر به دستشوئی دسترسی نداشته باشد، چه بسا لباس زیر خود را خیس کند.

علت تحریک پذیر شدن مثانه در این افراد انقباضهای خود به خودی و پرش انقباضی عضلات مثانه می باشد. که این امر باعث میشود، احساس تخلیه سریع به فرد دست دهد و نیاز اورژانسی به دستشوئی پیدا کند.

علت مثانه پر کار

علل مختلفی در ایجاد مثانه پرکار دخالت دارند، استرس ها و هیجان های روحی مداوم، مثانه را شدیداً تحریک پذیر می کند. انسدادهای پیشابراه و بیماریهایی از قبیل M.S و دیگر ضایعات عصبی نخاعی می توانند از علل دیگر مثانه های پرکار باشند. ولی در اغلب موارد علت آن نامعلوم و ناشناخته است.

روش تشخیص اختلالات مزمن ادراری و مثانه بیش فعال

امروزه نوار مثانه یا تست ارودینامیک بهترین وسیله تشخیص اختلالات مزمن ادراری است. روش انجام تست ارودینامیک یا نوار مثانه به این صورت است که بیمار به مدت یک ربع تا 20 دقیقه بر روی تخت مخصوص قرار می گیرد و سوند ها با ریلی به مجرای ادراری و مثانه وصل می شود و سپس با استفاده از دستگاه کامپیوتر و نرم افزار مخصوص آن صحت عملکرد مثانه و مجرا دقیقاً بررسی می گردد.

نوار مثانه

پزشک با انجام نوار مثانه میتواند به اطلاعات زیر دسترسی پیدا کند:

✔ حسن مثانه

✔ اندازه حجم مثانه

✔ وجود یا عدم وجود پرشهای عضلانی مثانه

✔ سلامتی قدرت انقباض مثانه

✔ مقدار ادرار باقیمانده

✔ نقص عملکرد مثانه به طور دقیق

و لذا پزشک با دید کاملاً باز با تشخیص قطعی به درمان بیماران می پردازد.

افرادی که باید نوار مثانه انجام دهند:

✅ تکررهای ادراری طول کشیده دارند.

✅ عفونتهای مقاوم به درمان در مجاری ادراری دارند.

✅ در تمام بیمارانی که بی اختیاری ادراری دارند.

✅ در بیماران با شک به مثانه عصبی و بیماران با اختلالات ادراری مزمن به همراه بیماری عمومی از قبیل پارکینسون،‌ M.S و ضایعات نخاعی و دیسک کمری

✅ شب ادراری های طول کشیده تا سن بلوغ و بعد از آن

✅ بیماران با برگشت ادرار از مثانه به کلیه ها که علیرغم درمان خوب نشده باشند.

آیا تکرر ادراری مزمن قابل درمان می باشد؟

بله، با انجام آزمایشات ، عکس برداری و انجام نوار مثانه باید علت تکرر ادرار دقیقاً توسط پزشک تشخیص داده شود، تا براساس علت ایجاد تکرر ادرار، آن را درمان کرد.

بیشتر بدانید

اگر پروستات بزرگ شده باشد و موجب تنگی مجرا یا ور م مثانه شده باشد باید سریعا درمان شود.

در صورت وجود بیماری زمینه ای درمان و کنترل آنها به کنترل تکرر ادرار کمک خواهد کرد.

امروزه با داروهای جدیدی که در بازار هستند مثانه پرکار یا بیش فعال کاملاً قابل کنترل است.

رفتار درمانی و ورزش عضلات لگنی از دیگر موارد کمک کننده به کنترل تکرر ادراری مزمن می باشند.

دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.