از مواردی که همیشه باعث استرس و اضطراب و نگرانی بیمار می شود، مشاهده خون در ادرار است و این سوال را ایجاد می کند که خون در ادرار نشانه چیست. دکتر کرمی درباره علت وجود خون در ادرار و نحوه درمان آن توضیح می دهد.
تشخیص هماچوری
از نظر علائم بالینی وجود خون در ادرار به دو صورت می تواند تشخیص داده شود.
1- خونریزی میکروسکوپی
به عنوان مثال فردی برای چکاب خود به دکتر مراجعه و درخواست آزمایش کامل خون و ادرار می کند و در بررسی آزمایش ادرار وجود خون در ادرار تشخیص داده می شود.
2- به صورت ماکروسکوپی
همان مشاهده خون در ادرار با چشم است. در این موقع بیمار در هنگام تخلیه مثانه خود متوجه تغییر رنگ ادرار و وجود خون در ادرار می شود. این خون ممکن است کاملاً خون شفاف یا دفع لخته های متعدد خون باشد که فرد را شدیداً نگران می کند.
انواع هماچوری
به خونی که می توانید ببینید هماچوری ناخالص گفته می شود.اما اگر خون ادرار فقط در زیر میکروسکوپ قابل مشاهده باشد به آن هماچوری میکروسکوپی می گویند.
علائم هماچوری چیست؟
افراد مبتلا به هماچوری ناخالص ادرار صورتی، قرمز یا قهوه ای دارند. حتی مقدار کمی خون در ادرار نیز می تواند باعث تغییر رنگ ادرار شود. در بیشتر موارد، افراد مبتلا به هماچوری فاحش علائم و نشانه های دیگری ندارند. افراد مبتلا به هماچوری ناخالص که شامل لخته شدن خون در ادرار است، ممکن است درد مثانه یا درد در پشت داشته باشند.
علت خون در ادرار چه می باشد؟
در زمینه علت خون در ادرار سوالات مختلفی پرسیده می شود، از جمله اینکه علت خون در ادرار مردان نشانه چیست. در ادامه مطلب، در این باره توضیح خواهیم داد.
موارد زیر باعث خونریزی ادراری و علت خون در ادرار زن و مرد می باشد :
1- عفونت ادراری
هر گونه التهاب و تورم چه با منشأ ویروسی و چه با منشأ باکتری می تواند باعث خونیریزی در ادرار شود و نکته مهم این است که وقتی خونریزی ادراری به علت التهاب و تورم مجرا و مثانه و کلیه باشد علائم دیگر از قبیل سوزش شدید ادرار، درد، تکرر ادرار و گهگاهی تب نیز به همراه دفع خون دیده می شود.
وقتی فرد آزمایش ادرار می دهد علاوه بر سلول های خونی سلولهای التهابی و باکتری نیز در ادرار وجود دارد این بیماری با مصرف آنتی بیوتیک و مصرف مایعات فراوان سریعاً بهبودی پیدا می کند. از نمونه عفونت ویروسی که باعث التهاب شدید و خونریزی شدید از مثانه می شود می توان به آدنوویروس اشاره کرد که فرد ناگهانی دچار خونریزی شدید از مثانه می شود و علیرغم خونریزی شدید بیماری خودبخود کنترل می گردد.
2- وجود خون به علت تومور یا سرطان
یکی از شایعترین علت خونریزی ادراری، سرطان های دستگاه ادراری مخصوصاً سرطان مثانه است ولی در سرطان لوله حالب و کلیه ها نیز خون در ادرار دیده می شود. شایعترین منشأ خون در ادرار در زمینه سرطان مثانه می باشد. کسانی که سیگار، قلیان و انواع دودها را استفاده می کنند، چندین برابر سرطان مثانه در اینها بالاست. هر فرد سیگاری و آشنا با دخانیات که با خونریزی ادراری مراجعه می کند، باید حتماً از نظر سرطان مثانه بررسی شود. سابقه شیمی درمانی مخصوصاً با سیکلوفسفامید و رادیوتراپی لگن نیز از عوامل مستعد کننده سرطان مثانه و خونریزی می باشند.
وجود سوند مثانه دراز مدت و عفونت های مزمن تحریک کننده و سنگ مثانه درمان نشده می توانند از علل ایجاد کننده سرطان مثانه و خونریزی باشند. یکی از سرطان هایی که با مصرف سیگار شیوع آن چندین برابر می شود و سیگار به منزله کبریت روی بنزین در جهت شعله ور کردن آن عمل می کند، سرطان مثانه است. برای آشنایی بیشتر با این موضوع برروی لینک زیر کلیک کنید.
3- وجود خون به علت سنگ کلیه، حالب و مثانه
یکی از علل شایع خونریزی ادراری وجود سنگ در سیستم ادراری اعم از سنگ کلیه، مثانه و حالب می باشد. حرکت سنگ و تحریک موضعی آن باعث التهاب مخاط مثانه و مجرا و کلیه شده و باعث ایجاد خونریزی در ادرار می شود که با درمان سنگ خونریزی نیز از بین خواهد رفت.
4- خونریزی به علت الهتاب مزمن
از قبیل ورم مزمن مجرای پروستات و ورم مزمن مثانه و یا ابتلا به بیماری های گرانولوماتوز از قبیل سل و سیستوزومیازیش می توانند باعث خونریزی ادرار شوند.
5- اختلالات خونریزی
ناهنجاری های انعقاد خون که معمولا وراثتی هستند (مانند هموفیلی) می توانند سبب پدیدار شدن خون در ادرار شوند و معمولا بدون درد می باشند. تنها تعداد کمی از بیماران به پدیدار شدن خون در ادرار در اثر اختلالات انعقادی مبتلا می شوند اما از آنجایی که ممکن است این خونریزی در جایی دیگری رخ داده و معمولا با درمان قابل پیشگیری می باشد، شناسایی این بیماران اهمیت دارد. بیمارانی که دارو های رقیق کننده خون مانند وارفارین مصرف می کنند نیز می توانند به هماچوری مبتلا شوند. این نشانه ای جهت بازبینی فوری میزان دوز داروی مصرفی می باشد.
6- بیماری کم خونی داسی شکل
این بیماری ارثی بوده و در بریتانیا عمدتا در جمعیت های آفریقایی و آفریقاییان کارائیبی وجود دارد. این بیماری سبب حملات درد و کم خونی شده و معمولا در دوران کودکی شروع می شوند. به همین دلیل، اغلب قبل از رخداد عوارض کلیوی این بیماری تشخیص داده می شود. از آنجایی که خون در ادرار ناشی از کم خونی داسی شکل عوامل مختلفی دارد، این عارضه باید بررسی شود. به دلیل اینکه تصویر برداری با ماده حاجب می تواند در این بیماران سبب به وجود آمدن یک وضعیت بحرانی شود، بهتر است این کار صورت نگیرد.
7- وجود انسداد در مسیر اداری
به علت بزرگی پروستات و تنگی مجرا که باعث زور زدن هنگام تخلیه ادرار می شوند از علل خون در ادرار هستند.
8- ناهنجاریهای مادرزادی
از قبیل تنگی محل اتصال حالب به لگنچه یا UPJO، دیورتیکول های مثانه و مجرا از علل خونریزی در مثانه هستند.
9- مصرف بیش از حد داروهای رقیق کننده خون
رقیق شدن بیش از حد خون باعث خونریزی در همه جای بدن از جمله خونریزی ادراری می شوند از این داروها می توان به آسپرین، پلاویکس، وارفارین، دپیریدامول اشاره کرد که با تنظیم دوز دارو خونریزی قطع خواد شد.
10- خونریزی از ادرار با علت ناشناخته
در مواقع بسیاری بیمارانی را می بینیم که علیرغم خون در ادرار در بررسی های انجام شده هیچکدام از عوامل ذکر شده را پیدا نمی کنیم. به این نوع خونریزی اسانسیل یا خونریزی بدون علت خاص ذکر می شود که به بیمار توصیه می کنیم که نگران خونریزی نباشد و با مصرف مایعات زیاد و دوری از انجام فعالیت های سنگین ورزشی به زندگی سالم خود ادامه دهد.
11- عفونت کلیه
عفونت کلیه (که به آن پیلونفریت نیز گفته می شود) معمولاً به عنوان عارضه عفونت مثانه بروز می کند. علائم عفونت کلیه معمولاً شدیدتر از عفونت ادراری است. غالباً یک درجه حرارت (تب) و درد در کنار شکم وجود دارد. عفونت کلیه با دوره طولانی تری آنتی بیوتیک درمان می شود. اگر عفونت شدیدتر باشد ، ممکن است لازم باشد آنتی بیوتیک ها مستقیم در داخل ورید در بیمارستان تجویز شوند. یک دلیل خون در ادرار می تواند عفونت کلیه ها باشد.
برای درمان عفونت کلیه چه چیزی بخوریم؟
علت خون در ادرار زنان نشانه چیست؟
گاهی اوقات افراد، خون ناشی از دوران قاعدگی یا تحرکات روده ای را با این بیماری اشتباه می گیرند، بنابراین باید مطمئن شد که این خون از ادرار می آید. در صورتی که خون در ادرار با دیگر علائمی مانند درد شدید پهلو یا کمر، تب یا ناتوانی در ادرار همراه باشد آن وضعیت جدی است.
در این موارد، فرد باید فورا به بخش فوریت های پزشکی مراجعه نماید. بسته به علت وجود خون در ادرار پزشک ممکن است جهت درمان عفونت یا توقف خونریزی برای بیمار داروی آنتی بیوتیک تجویز کند. همچنین، ممکن است پزشک هیچ دارویی تجویز نکند. در حالی که ممکن است زنان به دیدن خون ماهانه عادت داشته باشند اما این موضوع می تواند نشان دهنده یک مشکل باشد.
اگر خون در ادرار ما مشاهده شد، چه کار کنیم؟
اصلاً نگران نباشید با مراجعه به دکتر پس از شرح حال و معاینه توسط دکتر آزمایش های زیر جهت تشخیص توسط دکترتان درخواست خواهد شد:
- آزمایش ساده ادرار و کشت ادرار
- آزمایش سیتولوژی ادرار در سه نوبت جهت بررسی علت خوش خیم و یا سرطانی خون در ادرار
- سونوگرافی از کلیه ها و مثانه کاملاً پر و خالی
- اگر بررسی های فوق به نتیجه نرساند، انجام عکس رنگی با تزریق ماده حاجب از قبیل IVP و سی تی اسکن درخواست خواهد شد.
- با توجه به شایعترین محل خونریزی که از مثانه است سیستوسکوپی بررسی تشخیصی مهم دیگر می باشد.
برای درمان خون در ادرار چه باید کرد؟
با تشخیص و درمان علت های زمینه ای ذکر شده خونریزی از ادرار حذف می شود. از اطلاعات جمع آوری شده از تاریخچه پزشکی ، معاینه فیزیکی و نتایج آزمایش برای تعیین بهترین گزینه درمانی استفاده خواهد شد. به عنوان مثال، برای هماچوری که ناشی از عفونت ادراری است، یک درمان رایج استفاده از آنتی بیوتیک است. این آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن باکتری های عامل UTI، که باعث حونریزی می شوند تجویز می شوند.
رژیم غذایی تاثیر زیادی در جلوگیری و درمان هماچوری دارد.
و اما توصیه های اینجانب
- وجود خون در ادرار را همیشه جدی گرفته و سریعاً به دکتر مراجعه نمایید چه میکروسکوپی باشد و چه خون قابل مشاهده
- هیچ ارتباطی بین شدت خونریزی و شدت خطرناکی علت آن وجود ندارد به عنوان مثال یک تومور ممکن است باعث خونریزی میکروسکوپی شود در حالیکه عفونت ادراری ساده باعث دفع زیاد خون گردد پس وجود خون در ادرار مهم است نه شدت و اندازه آن
- جهت جلوگیری از خونریزی ادراری و سرطان مثانه وکلیه از مصرف انواع دخانیات سیگار، قلیان و … شدیداً اجتناب نمایید.
- با مراجعه به دکتر هر چه سریعتر جهت درمان قطعی علت های خونریزی دهنده ادراری اقدام نمایید.
- در طول روز نمک کم و آب فراوان میل کنید.
- ادرارتان را به رنگ رقیق و شبیه به آب نگاه دارید.
چه کسانی در معرض خطر هماچوری هستند؟
افرادی که به احتمال زیاد خون در ادرار دارند ، کسانی هستند که بیماری هایی که در قسمت بالا ذکر شد را دارند، اما برخی اقدامات ممکن است شانس داشتن خون در ادرار را در فرد افزایش دهد. این موارد شامل:
- سیگار کشیدن
- استفاده بیش از حد از داروهای ضد درد
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص
- قرار گرفتن در معرض اشعه
- دویدن یا دویدن در مسافت های طولانی
اجتناب از این اقدامات ممکن است احتمال وجود خون در ادرار را کاهش دهد.
در صورت مشاهده خون در ادرار جهت نوبت دهی با شماره 22642744 تماس بگیرید.
آیا وجود خون در ادرار خطرناک است؟
هر گونه خون در ادرار، حتی اگر فقط یک بار اتفاق بیفتد، می تواند نشانه ای از یک مشکل جدی سلامتی باشد، نادیده گرفتن هماچوری می تواند منجر به بدتر شدن شرایط جدی مانند سرطان و بیماری کلیوی شود، بنابراین باید در اسرع وقت با پزشک خود صحبت کنید.
دکتر حسین کرمی متخصص کلیه و درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی