سیستوسکوپی چیست؟ یک روش تشخیصی و درمانی است که در آن پزشک از یک ابزار باریک و مجهز به دوربین به نام سیستوسکوپ برای بررسی داخل مثانه و مجرای ادراری استفاده میکند. این روش معمولاً توسط متخصص اورولوژی انجام میشود و برای تشخیص مشکلات مثانه، عفونتهای مکرر، خون در ادرار (هماچوری) و سایر اختلالات دستگاه ادراری کاربرد دارد.
در این مقاله سیستوسکپی و مراحل انجام آن را برای شما توضیح خواهیم داد.
سیستوسکوپی چیست؟و چرا انجام می شود؟
سیستوسکوپ یک لوله ى نازک با یک دوربین و نور در انتهایش است. در طی یک سیستوسکوپی، پزشک این لوله را از طریق مجرای ادرارى وارد مثانه می کند تا بتواند داخل مثانه را ببیند. تصاویر بزرگ شده از دوربین بر روی یک صفحه ى نمایش قابل رویت هستند. در ادامه به بررسی شیوه ی انجام سیستوسکوپی می پردازیم.
علل انجام سیستوسکوپی
اگر مشکلات ادراری مانند فوریت در ادرار یا ادرار دردناک دارید، ممکن است پزشک این آزمایش را انجام دهد.
همچنین می تواند این روش را برای بررسی علائم زیر انجام دهد:
✔ عفونت های مکرر دستگاه ادراری
✔ مثانه ى بیش از حد فعال
✔ درد لگن
سیستوسکوپی می تواند چندین حالت از جمله تومورها، سنگ ها و سرطان مثانه را نشان دهد.
پزشک همچنین می توانید از این روش برای تشخیص موارد زیر کمک بگیرد:
- انسدادها
- پروستات بزرگ شده (بیشتر بدانید: تاثیر بزرگ شدن پروستات بر رابطه ی جنسی چیست؟)
- توده هاى غیر سرطانى
- مشکل در حالب ها (لوله هایی که مثانه را به کلیه ها وصل می کنند)
از سیستوسکوپی می توان برای درمان بیماری های مربوط به مثانه نیز استفاده کرد. پزشک می تواند ابزارهای جراحی کوچکى را از طریق این لوله برای حذف تومورهای کوچک مثانه، سنگ ها یا گرفتن نمونه از بافت مثانه منتقل کند.
موارد مصرف دیگر عبارتند از:
- نمونه برداری ادرارى برای بررسی تومور یا عفونت
- قرار دادن یک لوله کوچک برای کمک به جریان ادرار
- تزریق ماده ى حاجب براى گرفتن عکس با اشعه ى ایکس
آمادگى برای سیستوسکوپی
اگر عفونت ادرارى یا سیستم ایمنی ضعیف دارید، ممکن است قبل و بعد از این پروسه، براى شما آنتی بیوتیک تجویز شود. ممکن است قبل از آزمایش، نیاز به انجام آزمایش ادرار داشته باشید. براى ادامه ى مصرف داروهای خود با پزشک مشورت کنید. بعضی از داروها می توانند موجب خونریزی بیش از حد در طول پروسه شوند.
در عکس بالا نمای تنگی مجرای ادراری را میبینید که توسط سیستوسکوپی کلیه و دکتر حسین کرمی فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری تشخیص داده شده است و به همین روش اندوسکوپی باز شده است.
بیهوشی در طول سیستوسکوپی
این روش ممکن است در بیمارستان یا مطب پزشک انجام شود. شما به نوعی بیهوشی نیاز دارید، بنابراین قبل از انجام این روش با پزشک خود مشورت کنید. انواع بیهوشى مرتبط عبارتند از:
بى حسى موضعی
در روش های سرپایی معمولا از بی حسی موضعی استفاده می شود. این بدان معنی است که شما بیدار خواهید بود. شما می توانید بعد از انجام این کار غذا بخورید و بلافاصله بعد از انجام آن به خانه بروید.
بیهوشى عمومی
بیهوشی عمومی به این معنی است که شما در طول سیستوسکوپی بیهوش خواهید بود. براى بیهوشی عمومی، باید چند ساعت قبل از انجام پروسه ناشتا باشید.
بی حسى ناحیه ای
بیهوشی منطقه ای، شامل تزریق در پشت شما می شود. با این تزریق از کمر به پایین شما بى حس خواهد شد.
نکته: بعد از بیهوشی عمومی یا بى حسى ناحیه اى، احتمالا باید چند ساعت در بیمارستان بمانید.
متن سربرگ خود را وارد کنید
روش انجام سیستوسکوپی
درست قبل از سیستوسکوپی شما باید به توالت بروید تا مثانه ى خود را خالی کنید. سپس، لباس جراحی را مى پوشید و روی تخت دراز مى کشید. پاهای شما را مانند رکاب قرار مى دهند. ممکن است از آنتى بیوتیک استفاده شود، تا از عفونت مثانه جلوگیری شود. در این مرحله شما بیهوشی خواهید گرفت. اگر بیهوشی عمومی دریافت کنید، تا زمانى که از خواب بیدار شوید هیچ چیزى حس نخواهید کرد. اگر بى حسى موضعى یا بى حسى ناحیه ای دریافت می کنید، ممکن است یک آرامبخش به شما داده شود.
چون ممکن است هنوز چیزى حس کنید، اما ژل باعث می شود که این روش کمتر دردناک باشد. دکتر به سر سیستوسکوپ ژل روان کننده می زند و آ نرا به داخل مجرای ادرارى وارد می کند. این کار ممکن است با سوزش همراه بوده و مانند ادرار کردن باشد.
اگر هدف از سیستوسکوپی تشخیص باشد، پزشک از یک سیستوسکوپ انعطاف پذیر استفاده می کند. بیوپسی ها و یا سایر روش های جراحی نیاز به سیستوسکوپ کمی ضخیم تر و سخت تر دارند. سیستوسکوپ بزرگتر به جراح اجازه می دهد تا ابزار جراحی را از طریق آن عبور دهد.
هنگامى که سیستوسکوپ وارد مثانه مى شود، پزشک از طریق یک لنز داخل را مى بیند. کمى مایع استریل نیز وارد مثانه مى کند، این کار باعث می شود آنچه اتفاق می افتد را آسان تر و بهتر ببیند. مایع به شما احساس ناراحتی مثل نیاز به ادرار مى دهد. با بی حسی موضعی، سیستوسکوپی کمتر از پنج دقیقه طول مى کشد. با بیهوشی عمومی، کل پروسه ممکن است 15 تا 30 دقیقه طول بکشد
هدف از انجام سیستوسکوپی
هدف از سیستوسکوپی بررسی مجرای ادراری از قبیل تنگی مجرا، سنگ در مجرا، بزرگی پروستات، کیست و غیره است، که با انسداد خروجی ادرار باعث می شوند، ادرار از مثانه خوب خارج نشود.
عمل سیستوسکوپی چیست؟
دومین هدف از سیستوسکوپی بررسی مثانه از نظر بیماری های آن می باشد. امروزه هر بیمار که خون در ادرار داشته باشد، باید جهت تشخیص قطعی و رفع نگرانی از نظر سرطان مثانه، عمل سرپایی سیستوسکوپی انجام دهد.
عوارض سیستوسکوپی
طبیعی است که در طول دو تا سه روز پس از پروسه احساس سوزش در حین ادرار داشته باشید. ممکن است لازم باشد که بیش از حد معمول ادرار کنید. سعی نکنید ادرار خود را نگه دارید، چرا که خون در مثانه، ممکن است موجب ایجاد لخته و انسداد شود. وجود خون در ادرار پس از پروسه، به خصوص اگر بیوپسی انجام شده باشد، طبیعى است. نوشیدن مقدار زیاد آب باعث کاهش سوزش و خونریزی می شود.
بعضی افراد عوارض جدی تری را تجربه مى کنند از جمله:
تورم مثانه
تورم مثانه شایع ترین عارضه است. این وضعیت باعث مى شود، ادرار کردن مشکل شود. اگر بیش از هشت ساعت بعد از عمل ادرار نکردید، به پزشک خود خبر دهید.
عفونت
در موارد نادر، میکروب ها به دستگاه ادراری وارد می شوند و باعث عفونت می شوند. تب، اسهال با بوی عجیب، تهوع، و کمر درد علائم عفونت هستند. ممکن است به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشید.
خونریزی
برخى افراد از خونریزی جدی و شدید رنج می برند. اگر این اتفاق افتاد سریعا به پزشک خود خبر دهید.
اگر هر یک از علائم زیر را داشتید به پزشک خود خبر دهید:
✔ تب بالای 40 درجه سلسیوس
✔ خون قرمز روشن یا لخته های بافتی در ادرار
✔ درد شکم مداوم
سیستوسکوپی در بارداری
سیستوسکوپی در کودکان
سیستوسکوپی درکودکان روشی است که با استفاده از سیستوسکوپ به داخل مجرای ادرار و مثانه کودک نگاه می شود. سیستوسکوپ یک لوله کوچک است که انتهای آن یک دوربین سبک و بزرگنمایی کننده است. از این روش برای تشخیص و درمان بیماری های مثانه و مجرای ادرار کودکان و بزرگسالان استفاده می شود.
مراقبت های بعد از سیستوسکوپی
استراحت کنید. مقدار زیادی مایعات بنوشید و زیاد ادرار کنید. قرار دادن یک دستمال مرطوب گرم بر روی مجرای ادرارى می تواند به کاهش درد کمک کند. با اجازه ى پزشک مى توانید، داروهایی مانند تیلنول یا اَدویل را مصرف کنید.
اگر بیهوشی عمومی داشتید، حتما کسى کنارتان بماند. بعد از این روش ممکن است احساس خواب آلودگى یا سرگیجه کنید. روز سیستوسکوپى از نوشیدن الکل، رانندگی و یا استفاده از ماشین آلات پیچیده خوددارى کنید.
اگر بیوپسی انجام شده است، براى بهبودى به زمان نیاز خواهید داشت. از بلند کردن اجسام سنگین تا دو هفته ى پس از پروسه جدا خوددارى کنید. از پزشک خود زمان ایمن براى رابطه ى جنسى را بپرسید.
نتیجهگیری
سیستوسکوپی یک روش ایمن و کمتهاجمی است که به پزشکان کمک میکند مشکلات مثانه و مجرای ادراری را بررسی و درمان کنند. اگر پزشک این روش را توصیه کرده است، احتمالاً به دلیل علائمی مانند سوزش ادرار، خون در ادرار، تکرر ادرار یا درد لگنی است.
سوالات شایع درباره سیستوسکوپی
- آیا سیستوسکوپی درد دارد؟
بسته به نوع سیستوسکوپی (انعطافپذیر یا سخت) و روش بیحسی، ممکن است کمی احساس ناراحتی یا سوزش داشته باشید، اما در بیشتر موارد درد شدید وجود ندارد. - بعد از سیستوسکوپی چه عوارضی ممکن است داشته باشم؟
سوزش هنگام ادرار، تکرر ادرار و مشاهده مقدار کمی خون در ادرار طبیعی است و معمولاً بعد از ۱ تا ۲ روز برطرف میشود. - آیا سیستوسکوپی نیاز به بیهوشی دارد؟
اگر نوع انعطافپذیر انجام شود، معمولاً با بیحسی موضعی صورت میگیرد. اما در روش سخت، ممکن است بیهوشی عمومی یا نخاعی لازم باشد. - چه مدت بعد از سیستوسکوپی میتوانم به فعالیتهای روزمره برگردم؟
اکثر افراد همان روز یا روز بعد میتوانند به فعالیتهای عادی خود برگردند. اگر بیهوشی داشته باشید، ممکن است نیاز به استراحت بیشتری داشته باشید. - آیا بعد از سیستوسکوپی میتوانم رابطه جنسی داشته باشم؟
بهتر است تا ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از سیستوسکوپی از داشتن رابطه جنسی خودداری کنید تا از تحریک و عفونت جلوگیری شود. - آیا بعد از سیستوسکوپی باید آنتیبیوتیک مصرف کنم؟
در برخی موارد، پزشک ممکن است برای جلوگیری از عفونت، آنتیبیوتیک تجویز کند، بهویژه اگر سابقه عفونت ادراری دارید. - اگر بعد از سیستوسکوپی خونریزی زیاد یا درد شدید داشتم، چه کنم؟
اگر خونریزی شدید، تب یا درد مداوم دارید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. - چه مدت طول میکشد تا نتایج سیستوسکوپی آماده شود؟
اگر فقط بررسی ساده باشد، پزشک نتیجه را همان لحظه به شما میگوید، اما اگر نمونهبرداری (بیوپسی) انجام شده باشد، چند روز تا یک هفته طول میکشد.
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی
برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.
محمد
سه شنبه ۲۹ اسفند ۲( 1 سال پیش)
تعداد بازدید: 233
مشاهده پرسش
همیارسیستم