بر اساس جدیدترین معیارهای سازمان بهداشت جهانی، تعداد عادی اسپرم ها 15 میلیون در هر میلی لیتر یا حداقل 39 میلیون در هر نمونه است. تعداد اسپرم کمتر از 10 میلیون در هر میلی لیتر غیر عادی در نظر گرفته می شود و عموما با نازائی مردان در ارتباط است.
هر چیزی که هورمون های کنترل کننده ی تولید اسپرم را تحت تاثیر قرار می دهد و یا به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می کند می تواند به رشد سالم اسپرم ها و بهبود تعداد آنها کمک کند. به طور کلی، تصور می شود عواملی که سطوح تستوسترون را تحت تاثیر قرار می دهند، بیشترین تاثیر را بر تعداد و کیفیت اسپرم ها داشته باشد.
عکس اسپرم ضعیف
چند نکته برای افزایش تعداد اسپرم ها
- نشان داده شده است که ورزش کردن و خواب مناسب تعداد اسپرم ها را افزایش می دهند.
- اولین خط پیشنهادی درمان، امتحان کردن راه های غیر داروئی است.
- سیگار کشیدن از دیرباز به عنوان کاهش دهنده ی سلامتی، کاهش تولید اسپرم ها و کیفیت آنها شناخته شده است.
- مردانی که تعداد اسپرمشان بسیار کم است، ممکن است برایشان داروی تقویت اسپرم تجویز شود.
درمان خانگی افزایش تعداد اسپرم
محققان متوجه شده اند که به مدت چندین دهه، کیفیت اسپرم ها و میزان باروری در بسیاری از ملت های غربی در حال کاهش بوده است. برطبق یک مطالعه در سال 2017 بین سال های 1973 تا 2011 میانگین تعداد اسپرم در آمریکای شمالی، اروپا، استرالیا و نیوزلند 59.3 درصد کاهش یافته است.
علیرغم وجود مطالعاتی که در حال شناسائی این مشکل هستند، دلایل این کاهش و راه های قابل اطمینان جبران این کاهش هنوز ناشناخته اند. چندین درمان غیر داروئی برای افزایش تعداد اسپرم و در مجموع سلامت کلی اسپرم ها توسط طب باستانی، طب گیاهی و طب سنتی برای هزاران سال مورد استفاده واقع شده اند.
بیشتر بدانید…
ورزش و خواب کافی
هر چند که دانش ما درباره ی ارتباط نمایه توده بدنی خوب و داشتن تعداد عادی اسپرم هنوز ضعیف است، اما چندین مطالعه نشان داده اند که کاهش وزن و ورزش کردن در افراد چاق و دارای اضافه وزن می تواند به افزایش تعداد اسپرم ها منتهی شود.
کاهش استرس
هر شکلی از استرس می تواند سبب شود تا بدن اقدامات دفاعی در پیش گیرد و انرژی ذخیره کند. در زمان های سختی و پریشانی، برای بدن از لحاظ زیستی منطقی به نظر می آید که کمتر درگیر تولید مثل باشد و بیشتر بر روی زنده ماندن تمرکز کند.
اگرچه تصور بر این است که عواملی مانند ورزش کردن و داشتن تغذیه ای سالم اثرات استرس را کاهش می دهند اما کاهش استرس نیازمند پیدا کردن علت آن است. یک پزشک ممکن است برای مردانی که در حال تجربه کردن استرسی شدید هستند، داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی تجویز کند.
ترک الکل و مواد مخدر
تعداد مطالعاتی که رابطه ی بین سلامت اسپرم و داروها را بررسی می کنند با توجه به ملاحظات اخلاقی محدود است. هر چند که، برخی محققان مصرف جهانی داروهائی مانند الکل، ماریجوانا و کوکائین را به کاهش تولید اسپرم ربط داده اند.
قطع مصرف برخی از داروها
برخی داروهای تجویزی می توانند به طور بالقوه سلامت تولید اسپرم ها را کاهش دهند. به محضی که فرد مصرف دارو را قطع می کند شمار اسپرم های او به حالت عادی برگشته و یا زیاد می شوند. داروهائی که به صورت موقت تولید و رشد اسپرم ها را کاهش می دهند، شامل موارد زیر هستند:
برخی آنتی بیوتیک ها
ضد آندروژن ها
ضد التهاب ها
داروهای ضد روان پریشی
کورتیکو استروئیدها
استروئید های آنابولیک (تا حداکثر یکسال برای احیا زمان نیاز دارند)
تستوسترون اگزوژنز (بیرونی)
متادون
خوردن مواد غذایی آنتی اکسیدان دار
آنتی اکسیدان ها، مولکول هایی هستند که به حذف و غیرفعالسازی رادیکال های آزاد و دیگر ترکیبات آسیب رسان به سلول ها کمک می کنند. برخی ویتامین ها و مواد معدنی نشان داده شده که به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند. چندین مطالعه مصرف آنتی اکسیدان را با افزایش تعداد اسپرم ها مرتبط دانسته است.
آنتی اکسیدان هائی که ممکن است با یک تعداد سالم از اسپرم ها مرتبط باشند، شامل موارد زیر می شوند:
سلنیوم
ویتامین C (آسکوربیک اسید)
ویتامین E
گلوتاتیون
کو آنزیم Q10
ال کارنیتین
مصرف چربی های سالم را افزایش دهید.
چربی های غیر اشباع یا به اصطلاح چربی های سالم مانند امگا 3 و امگا 6 برای رشد سالم غشای اسپرمی حیاتی هستند. برخی مطالعات نشان داده شده است که افراد باید این دو ترکیب ضروری امگا را در مقادیر مساوی برای افزایش تعداد اسپرم و مزایای آنتی اکسیدانی مصرف کنند.
مصرف چربی های ناسالم را کاهش دهید.
یک مطالعه در سال 2014 که 209 مرد اسپانیایی را بین سنین 18 تا 23 سال مورد بررسی قرار داد، دریافت که همچنانکه آنها مصرف اسید های چرب ترانس را افزایش دادند، شمار اسپرم های آنها نسبتا کاهش یافت.
از قرار گرفتن در معرض سموم و آلاینده های شغلی یا محیطی اجتناب کنید.
همچنان که محیط و جو به شدت آلوده می شود، عوامل محیطی مانند کیفیت هوا و قرار گیری در معرض مواد شیمیایی سمی به صورت متداول با کاهش سلامت اسپرم ها و تعداد کل آنها ارتباط داده شده است. اجتناب از سموم محیطی تا هرجائی که امکان دارد با سلامت عمومی در ارتباط است.
مهم است که اشاره شود، در حالیکه برخی مطالعات ارتباطی بین تعداد کم اسپرم ها و آلاینده های محیطی نشان می دهند، بسیاری از مطالعات هم از این نظریه حمایت نمی کنند.
از مصرف بیش از حد سویا و غذاهایی آماده شده با استروژن غیر انسانی پرهیز کنید.
برخی مواد غذایی مخصوصا محصولات بدست آمده از سویا حاوی فیتو استروژن ها (استروژن های گیاهی) هستند. ترکیباتی که نشان داده شده است سبب کاهش پیوند تستوسترون و تولید اسپرم می شوند. بسیاری از محصولات پلاستیکی و کنسرو شده نیز غنی از اشکال سنتز شده ی استروژن هستند.
فولات و روی به مقدار کافی مصرف کنید.
در مطالعاتی محدود نشان داده شده است که مصرف فولات و روی در ترکیب با هم در سلامت کلی اسپرم ها از جمله غلظت و افزایش تعداد اسپرم ها در ارتباط است.
قویترین داروی گیاهی برای اسپرم ضعیف
برخی از داروها و دم نوش های گیاهی برای تقویت اسپرم ضعیف مناسب هستن که عبارتند از:
چای سبز برای تقویت اسپرم
چای سبز یک نوشیدنی محبوب در سراسر جهان است و حاوی پلی فنول است که فعالیت های آنتی اکسیدانی آن می تواند باعث بهبود پارامترهای اسپرم و باروری آن شود.
مصرف گیاه شنبلیله
شنبلیله از دیرباز به عنوان درمانی طبیعی برای ضعف سلامت اسپرم بوده و طرفداران این مکمل غذائی اظهار دارند که این گیاه قادر به افزایش تعداد اسپرم ها است. یک مطالعه در سال 2017 دریافت که ترکیبی اختراعی (Furosap) که در حال ثبت شدن بود و از دانه های شنبلیله گرفته می شد به طرز چشمگیری کیفیت مایع منی و تعداد اسپرم ها را افزایش داد.
مصرف روی برای افزایش اسپرم
روی یک ماده معدنی ضروری است که به مقدار زیاد در غذاهای حیوانی مانند گوشت ، ماهی ، تخم مرغ و صدف یافت می شود. دریافت مقدار کافی روی یکی از ارکان افزایش تعداد اسپرم و تقویت آن ها می باشد.
افزایش اسپرم با ویتامین D و کلسیم
محققان کاملا مطمئن نیستند چرا، اما ویتامین D و سرم کلسیم به نظر می رسد که بر سلامت اسپرم ها تاثیر گذار باشند. برخی مطالعات نشان داده اند که کمبود ویتامین D در تغذیه ی روزانه می تواند با کاهش شمار اسپرم ها در ارتباط باشد.
جینسینگ برای افزایش تعداد اسپرم
اشو واگاندا، که به جنسینگ هندی هم معروف است، از دیرباز در درمان های داروئی سنتی برای چندین شکل از اختلال عملکرد جنسی مورد استفاده قرار گرفته شده است. یک مطالعه در سال 2016 دریافت که 46 مرد با تعداد اسپرم های کم که مقدار 675 میلی گرم اشو واگاندا را برای 90 روز استفاده کرده اند، افزایشی 167 درصدی در شمار اسپرم های خود مشاهده کرده اند.
آزمایش اسپرم چگونه انجام می شود؟
افزایش سرعت اسپرم
سرعت اسپرم های سالم با پیشروی آن ها به سمت جلو با سرعت حداقل 25 میکرو متر در ثانیه تعیین می شود. در صورتی که تحرک اسپرم های یک مرد اندک باشد به بیماری آستنو اسپرمی یا آستنوزو اسپرمی ابتلا دارد. مشکلات تحرک یا سرعت اسپرم ها در چندین دسته جای گرفته و شامل موارد زیر می شوند:
- سرعت اسپرم ها با پیشروی آهسته یا آرام
- سرعت غیر پیش رونده که به سرعت های کمتر از 4 میکرو متر بر ثانیه گفته می شود.
- بدون تحرک
آیا ارتباط سرعت اسپرم و جنسیت نوزاد حقیقت دارد؟
مدت ها این باور وجود داشت که اسپرم های دارای کروموزوم Y یا پسر سریع تر از اسپرم های دارای کروموزوم X یا دختر حرکت می کنند. مطالعات امروزه نادرست بودن این موضوع را اثبات کرده و هیچ تفاوت قابل توجهی در تحرک یا سرعت این دو نوع اسپرم نیافته اند.
درمان کم بودن سرعت اسپرم
برخی تغییرات در سبک زندگی می تواند به افزایش تحرک اسپرم در مایع منی مردان کمک کند از جمله:
- ورزش منظم
- حفظ وزن مناسب
- محدود کردن قرار گیری در معرض گوشی موبایل
- کاهش مصرف الکل
- ترک مصرف سیگار
مصرف برخی مکمل ها می تواند تحرک اسپرم را بهبود بخشد. برای مثال، یک مطالعه دریافت هنگامی که مردان به مدت حداقل 100 روز متوالی به صورت روزانه 200 میکرو گرم مکمل سلنیوم و 400 واحد ویتامین E مصرف کردند، تحرک اسپرم های آن ها 52 درصد بیشتر شد.
مردان باید قبل از مصرف مکمل ها با پزشک مشورت کرده و در هنگام خرید آن ها مراقب باشند. از آنجایی که مکمل ها تحت نظارت مراجع نیستند باید آن ها را فقط از فروشنده های معتبر خریداری کرد.
در صورتی که علت مشکل تحرک اسپرم ها یک مشکل پزشکی همچون افت سطح هورمون ها یا واریکوسل باشد، مصرف دارو هایی همچون هورمون تحریک کننده فولیکولی یا هورمون گونادوتروپین کوریونی می تواند مفید باشد. در برخی موارد، پزشک می تواند جراحی را پیشنهاد دهد.
مواد غذایی برای افزایش تعداد اسپرم
با اینکه مکمل های غذائی تصور می شود که راهی امن برای دریافت مقدار توصیه شده روزانه بسیاری از ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها هستند، اما بدن همیشه به آسانی آنها را جذب نمی کند.
بسیاری از مطالعات اظهار می کنند که خوردن غذاهائی غنی از ترکیبات و مواد شیمیایی معین بدن را قادر می سازد از آنها به طرز موثرتری استفاده کند. بنابراین بهترین راه افزایش تعداد اسپرم ها به صورت طبیعی می تواند افزایش مصرف غذاهای غنی از مواد مغذی مفید برای اسپرم ها باشد. مواد غذائی که غنی از مواد مغذی مفید برای اسپرم ها هستند شامل موارد زیر هستند:
- گردو
- میوه های خانواده مرکبات
- گندم کامل (سبوس دار) یا غلات کامل
- اکثر ماهی ها مخصوصا سالمون وحشی، روغن ماهی (cod)، و روغن ماهی کوچک (haddock)
- شیر و محصولات لبنی غنی شده با ویتامین D
- شکلات تلخ
- سیر
- موز
- کلم بروکلی
- زرد چوبه
- مار چوبه
- جینسینگ
- اکثر گیاهان برگ دار مخصوصا اسفناج و کلم کالی
- دانه ها و آجیل های تخمیر شده
داروی جدید افزایش اسپرم
یک پزشک ممکن است برای مردانی که تعداد اسپرم های آنها بسیار کم است یا دیگر ملاحظات و عوامل مرتبط با سلامتی را دارند، دارو تجویز کند. قرص درمان اسپرم ضعیف عبارتند از:
- کلومیفن سیترات دهانی (سروفن)
- سروفن دهانی
- فولی تروپین آلفا یا گونال اف یا تزریقات زیرجلدی
- آنتی بیوتیک ها در صورتی که عفونت های مجاری تناسلی یا ادراری وجود داشته باشد.
- گونادوتروپین کوریونی انسان (HCG) (با نام های تجاری کوراگون یا پرگنیل)
- لتروزول یا آناستروزول
- آندروژن های بیرونی
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی
علی
جمعه ۳۰ آبان ۹۳( 1 دهه پیش)
تعداد بازدید: 315
مشاهده پرسش
