خوشبختانه بیش از 96% مواقع درمان سنگهای بزرگ کلیه نیاز به شکاف جراحی بزرگ پهلو ندارند و از یک بخیه و به روش PCNL درمان می شود.
خانمی 35 ساله به علت درد مبهم پهلو به دکتر کرمی مراجعه کرده است. بیمار اظهار می دارد که سه سال پیش سنگ کوچکی را دفع کرده است و از سه سال پیش به دکتر مراجعه نکرده است.
در بررسی های انجام شده از بیمار آزمایشهای لازم و سونوگرافی انجام می شود که در سونوگرافی سنگ بزرگ کلیه گزارش می شود. دکتر جهت تعیین دقیق محل سنگ و اندازه آن و کارکرد کلیه عکس رنگی یا IVP درخواست می کند که در آن مشخص می شود سنگ بزرگی در کلیه چپ وجود دارد که اکثر حفره های کلیه را اشغال کرده است و به درجاتی باعث آسیب به کلیه نیز شده است.
بیمار نگران از بزرگی سنگ از دکتر کرمی روش خارج کردن سنگ را سوال می کند و دکتر کرمی می گوید: خوشبختانه در راستای شعار امروزه جراحی (عملهای بزرگ از شکافهای کوچک) بیش از 96% مواقع درمان سنگهای بزرگ کلیه نیاز به شکاف جراحی بزرگ پهلو ندارند و از یک بخیه و به روش آندوسکوپی یا PCNL درمان می شود.
در این روش با بیهوشی عمومی یک سوزن به داخل کلیه وارد می کنیم و سپس آن محل را گشاد کرده و با عبور دوربین به داخل کلیه محل سنگ را مشخص کرده و با استفاده از لیزر و یا سنگ شکن های دیگر سنگ را تکه تکه کرده و با پنس خارج می کنیم و پس از شستشوی داخل کلیه در پایان عمل یک بخیه به محل پوست زده می شود.
آیا همه سنگهای بزرگ کلیه را می شود به روش PCNL درمان کرد؟
امروزه تمام سنگهای بالای 1 سانتی متر کلیه و حتی سنگهای شاخ گوزنی و سنگهائی که به سنگ شکنی جواب نداده اند با این روش و بدون جراحی باز درمان می شوند.
برتری عمل آندوسکوپی یا PCNL نسبت به عمل جراحی باز چیست؟
کاملاً مشخص است که در عمل PCNL از شکاف یک وجبی در پهلو که باعث درد شدید و بستری شدن طولانی مدت در بیمارستان می شود جلوگیری می کند و از نظر زیبایی به جای 20 بخیه از یک بخیه استفاده می شود و از طرفی کلیه شکافته نمی شود و بیمار سریع به کار و فعالیتهای روزمره بر می گردد.
اگر دو تا سنگ بزرگ همزمان در دو کلیه وجود داشته باشد می توان در یک جلسه هر دو را خارج کرد؟
بله. یکی از محاسن طلائی عمل آندوسکوپی کلیه و PCNL انجام عمل همزمان دو کلیه در یک جلسه و خارج کردن سنگهای هر کلیه از یک بخیه می باشد و از بستری مکرر در بیمارستان و بیهوشی دوباره جلوگیری می کند.
زمان بستری در بیمارستان در این روش جراحی چقدر طول می کشد؟
چون در عمل آندوسکوپی پهلو و کلیه شکاف داده نمی شود لذا بیمار با یک شب بستری در بیمارستان و با حداقل درد سریعاً مرخص و به کارهای روزمره زندگی برمی گردد.
علت تشکیل سنگهای بزرگ و شاخ گوزنی کلیه چیست؟
علتهای مختلفی در تشکیل سنگهای بزرگ کلیه دخیل هستند: عفونتهای خاص ادراری، عدم درمان به موقع سنگهای کوچک کلیه که تدریجاً بزرگ می شوند، وجود انسدادهای طول کشیده در مسیر کلیه ها و رژیم غذائی پرپروتئین و مصرف کم آب از علتهای تشکیل سنگ بزرگ کلیه است.
اگر کسی قبلاً عمل جراحی باز انجام داده باشد و دوباره سنگ بزرگ کلیه داشته باشد با روش بدون جراحی (PCNL) قابل درمان است؟
یکی از محاسن عمل آندوسکوپی PCNL برای کسانی است که قبلاً عمل جراحی شده اند و با این روش از شکاف مجدد پهلو که با عوارض زیادی همراه می باشد، جلوگیری شده و سنگ بیمار از یک بخیه سریع خارج می شود.
و اما توصیه های مهم به بیماران جهت جلوگیری از سنگهای بزرگ کلیه:
- روزانه هر 2 ساعت یک لیوان آب میل بفرمائید.
- سر سفره از نمک اضافه استفاده نکنید.
- رژیم غذایی روزانه و هفتگی خود را طوری تنظیم کنید که از غذاهای پرپروتئین مکرراً استفاده نشود.
- در صورت داشتن سنگ کوچک به موقع به پزشک مراجعه و درمان را شروع کنید.
- هر 6 ماه کلیه های خود را با سونوگرافی و آزمایش های لازم چک کنید.
نگران نباشید در صورت داشتن سنگ بزرگ کلیه، امروزه بدون جراحی باز و با یک بخیه کلیه های شما قابل درمان هستند.
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فلوشیپ فوق تخصصی درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی
عضو هیئت علمی و دانشیار دانشگاه شهید بهشتی تهران ، عضو انجمن ارولوژی اروپا ، امریکا و آسیا