اندامهای تناسلی مردانه شامل قسمتهای داخلی و خارجی است. اندامهای اصلی تولید مثل شامل آلت تناسلی، کیسه بیضه به همراه بیضه ها و پروستات هستند.
این اندامهای مردانه برای موارد زیر طراحی شده اند:
- هورمونهای جنسی مردانه را برای رشد ماهیچه ها، استخوان ها و موهای بدن تولید و در بدن آزاد می کنند.
- اسپرمها را تولید و آنها را برای تولید مثل آزاد می کنند و مایع منی را نیز به منظور حفاظت از اسپرمها تولید می کنند.
- اسپرم را به دستگاه تناسلی زنانه، حمل می کنند.
در ادامه متن مباحث مربوط به سرطان بیضه از جمله درمان تومور بیضه را شرح خواهیم داد.
مطالعه بیشتر: کجی آلت
بیضه ها دو عدد غده کوچک تخم مرغی شکل هستند که در کیسه ای در زیر آلت تناسلی به نام کیسه بیضه، نگهداری می شوند. اسپرم ها در کیسه بیضه، تشکیل و بالغ می شوند و سپس از آنجا، اسپرم به داخل مجرای دفران، که لوله ای در پشت بیضه ها است، حرکت می کند و هنگام انزال از مجرای ادرار خارج می شود. بیضه ها همچنین، هورمونهای مردانه ای مانند تستوسترون را می سازند.
تستوسترون، میل جنسی در مردان را کنترل می کند و همچنین باعث رشد ماهیچه ها، استخوانها و موهای بدن مردان می شود. بیضه های سالم، نه خیلی سفت هستند و نه خیلی نرم و کمی حالت اسفنجی مانند دارند. سفتی باید در کل ناحیه بیضه ها یکسان باشد، همچنین اندازه هر دو بیضه باید تقریبا برابر باشد، اگر چه ممکن است گاهی یکی از دیگری بزرگتر باشد.
سرطان بیضه چیست؟
سرطان بیضه زمانی اتفاق می افتد که سلولهای بیضه رشد می کنند تا تومور ایجاد کنند، این یک اتفاق نادر است. بیشتر از ۹۰ درصد سرطانهای بیضه از سلولهای زایا که مسئول تولید اسپرم هستند، شروع می شود. دو نوع سرطان سلول زایا (GCTs) وجود دارد. اولی سمینوما، که به کندی رشد میکند و به پرتو درمانی و شیمی درمانی بسیار خوب پاسخ میدهد، اما نوع غیر سمینوما، سریعتر رشد میکند و کمتر به پرتو درمانی و شیمی درمانی، پاسخ میدهد.
چند نوع غیر سمینوم وجود دارد: تومورهای کوریوکارسینوما، کارسینوم جنینی، تومورهای تراتوما و کیسه زرده. همچنین نوع دیگری از سرطانهای نادر بیضه ای وجود دارد که در سلولهای زایا تشکیل نمی شوند. تومورهای سلول لایدیگ که از سلولهای لایدیگ که مسئول تولید تستوسترون هستند، تشکیل می شوند و همینطور تومورهای سلولی سرتولی که از سلولهای سرتولی تشکیل می شوند.
سلولهای سرتولی مسئول حمایت از رشد طبیعی اسپرم ها هستند. تومورهای بیضه می توانند از بیش از یک نوع سلول ساخته شوند. سلول های سرطانی بیضه، براساس علائمی که از خود نشان می دهند و همچنین سایر عوامل، میتوانند به پیدا کردن روش درمانی مناسب برای شما کمک کنند.
علائم سرطان بیضه
علائم سرطان بیضه ممکن است به سختی قابل توجه باشد، بخصوص در ابتدای ابتلا به بیماری. علائم تومور بیضه عبارتند از:
- وجود توده ای بدون درد در بیضه که این مساله، شایع ترین علامت این بیماری است.
- تورم بیضه، که ممکن است با درد یا بدون درد باشد.
- احساس وزن و سنگینی در بیضه ها.
- درد مبهم در بیضه ها، کیسه بیضه یا کشاله ران.
- حساسیت یا تغییر در بافت پستان مردانه.
اگر در بیضه، توده ای یا قسمت سفتی را احساس کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید تا او متوجه شود که آیا این توده تومور است یا خیر. این مساله باید در سریع ترین زمان ممکن، بررسی شود. حدود ۷۵ مرد از هر ۱۰۰ مرد با داشتن تورم یا توده ای در بیضه خود، به سرطان مبتلا هستند.
اکثر توده های موجود در کیسه بیضه، از نوع بیضه سرطانی هستند، پس حتما در صورت مشاهده توده ای در بیضه خود در اسرع وقت، به پزشک متخصص، مراجعه کنید. اکثر مردان، درباره داشتن علائم یا نشانه هایی شبیه موارد گفته شده، به کسی چیزی نمی گویند و به طور میانگین بیشتر از ۵ ماه طول می کشد تا درباره آن صحبت کنند. صبر کردن باعث گسترش سرطان خواهد شد.
پس در صورت مشاهده توده ای که بیشتر از دو هفته طول کشید، حتما با پزشک اورولوژیست خود صحبت کنید. اورولوژیست شما، بررسی میکند که آیا این توده، یک سرطان در حال رشد است یا اینکه دلایل دیگری همچون موارد زیر دارد:
- اپیدیدیمیت: تورم اپیدیدیم. این عارضه اغلب با آنتی بیوتیک درمان می شود.
- پیچش بیضه: این عارضه اغلب با جراحی درمان می شود.
- فتق مَغبِنی: هنگامی که بخشی از روده از طریق قسمت ضعیف ماهیچه های شکمی نزدیک به کشاله ران بیرون بزند، فتق مَغبِنی به وجود می آید. این عارضه اغلب با جراحی درمان می شود.
- هیدروسل: زمانی که مایع در کیسه بیضه جمع میشود. این عارضه خطرناک نیست، اما اگر آزاردهنده باشد، با جراحی قابل درمان است.
علل سرطان بیضه
دقیقا مشخص نیست که چرا سلولها با تشکیل تومور رشد می کنند. همچنین، ممکن است نتوانید از عوامل خطر بروز سرطان بیضه، جلوگیری کنید. بهترین روش این است که زودتر این مشکل را پیدا کنید.
چه کسانی به سرطان بیضه مبتلا می شوند؟
خطر ابتلا به سرطان بیضه، در مردان با شرایط زیر، افزایش می یابد:
سابقه خانوادگی:
اگر پدر یا برادر شما، سرطان بیضه داشته است، احتمال ابتلای شما نیز بیشتر خواهد شد.
بیضه های نزول نکرده:
اگر بیضه های شما قبل از تولد، افت نکرده باشند. این عارضه را میتوان کریپتورکیدیسم نیز نامید و زمانی است که پیش از تولد، بیضه ها از شکم به داخل کیسه بیضه، نرفته باشند. احتمال رشد تومور بعد از این مشکل، بیشتر خواهد شد.
جراحی می تواند بیضه های نزول نکرده را به حالت اصلی خود برگرداند، اما سرطان در بیضه ها، همچنان میتواند ایجاد شود. از هر ۱۰۰ نفر از بیماران مبتلا به این عارضه، ۸ نفر به سرطان مبتلا می شوند.
GCNIS:
این سلولهای عجیب و غریب در بیضه به نام نئوپلازی (افزایش غیر طبیعی) سلول های زایا در محل طبیعی خود (GCNIS) هستند و معمولا در طول آزمایش ناباروری یافت می شوند. میکرولیتیازیس یا کلسیفیکاسیون های کوچک در بیضه، یک عامل خطر برای سرطان بیضه نیستند، مگر اینکه شما یکی از عوامل خطر بالا را داشته باشید.
درمان سرطان بیضه
ایا سرطان بیضه درمان قطعی دارد؟ ایا درمان توده در بیضه امکانپذیر است؟ در بیشتر موارد، تیمی از پزشکان متشکل از اورولوژیست، انکولوژیست یا انکولوژیست پرتوشناسی برای یافتن بهترین برنامه درمانی برای درمان تومور بیضه، با هم مشورت و همکاری می کنند. انتخاب روشهای درمانی، براساس میزان سلامت بیمار و تشخیص دقیق نوع تومور خواهد بود. پیش از شروع درمان تومور بیضه، مردان باید با متخصص اورولوژیست خود درباره اینکه میخواهند در آینده بچه دار شوند یا خیر، صحبت کنند.
ناباروری و تغییرات در هورمونهای مردانه پس از یک سری درمانهای خاص، شایع است. ذخیره اسپرم در بانک اسپرم پیش از شروع درمان، مفید است به خصوص اگر تمایل دارید در آینده صاحب فرزند شوید. مردان همچنین می توانند قبل از جراحی، درباره پروتز بیضه سوال کنند. پروتز بیضه روشی است برای اینکه کیسه بیضه پس از برداشتن بیضه، طبیعی به نظر برسد.
عمل جراحی:
انجام عمل جراحی، درمان اصلی سرطان بیضه است. براساس تشخیص تیم پزشکی همراه شما، گزینه های درمان دیگری نیز ممکن است ارائه شود. احتمال تغییرات در باروری باید پیش از انجام عمل جراحی، مورد بحث قرار گیرد.
ارکیکتومی:
ارکیکتومی برای تشخیص و درمان سرطان در مراحل اولیه یا مراحل بعدی، استفاده می شود. با استفاده از این روش جراحی، کل بیضه و توده درون آن را از طریق یک برش کوچک در کشاله ران، خارج می کند. در این روش، طناب اسپرماتیک نیز برداشته میشود.
پاتولوژیست نوع سلول سرطانی را پس از انجام جراحی، درجه بندی می کند. چکاپ همیشگی و دوره ای پس از انجام جراحی، برای اطمینان از عدم بازگشت سرطان، ضروری است. در صورتی که یک بیضه برداشته شود و بیضه دوم مشکلی نداشته باشد، سطح تستوسترون باید خوب باشد و بیضه باقی مانده باید تستوسترون کافی برای بدن را تولید کند. همچنین اگر مردی، نگران ظاهرش است، انجام عمل پروتز بیضه، یک گزینه درمانی خوب است.
جراحی حفظ بیضه:
گاهی اوقات، جراحی حفظ بیضه (TSS)، برای برخی از مردان توصیه می شود. در این روش جراحی، فقط بافت تومور برداشته می شود، نه کل بیضه. برای انجام TSS، باید اندازه تومور بسیار کوچک باشد و همینطور مارکرهای تومور باید منفی باشند.
TSS، بهترین گزینه برای مردانی است که به جای سرطان های بدخیم، تومورهای خوش خیم دارند. اگر تومور سرطانی باشد و بیمار دارای بیضه طبیعی در طرف دیگر باشد، روش TSS توصیه نمیشود. چکاپ پس از جراحی برای بررسی سرطان، ضروری است.
دیسکسیون غدد لنفاوی خلفی صفاقی:
دیسکسیون غدد لنفاوی خلفی صفاقی (RPLND)، یک جراحی پیچیده است که برای برخی از مردان مفید است. این روش درمانی، به یک جراح ماهر برای برداشتن غدد لنفاوی پشت شکم، نیاز دارد، تا به این ترتیب از عوارض جانبی محدود این بیماری، اطمینان حاصل شود. این جراحی یک گزینه برای بیماران مبتلا به سرطان مرحله اول که پیشرفته تر است، می باشد.
معمولاً از این روش درمانی، برای مردان مبتلا به تومورهای سلول زایای غیر سمینوماتوزی که ممکن است عود کنند، استفاده می شود. میتوان از این روش، به جای شیمی درمانی برای تورمورهای غیرسمینومای مرحله 2A یا 2B نیز استفاده کرد. پس از انجام جراحی RPLND، شیمی درمانی یا کنترل سرطان بر اساس محل سرطان، نوع سرطان و احتمال خطر بازگشت سرطان، انجام می شود.
پرتودرمانی:
از پرتو درمانی برای از بین بردن سلولهای سرطانی در بیضه یا غدد لنفاوی مجاور آن استفاده می شود. این روش درمانی، فقط در نوع سمینوما استفاده می شود زیرا برخی از اشکال غیر سمینوما، در برابر پرتو درمانی مقاوم هستند. این روش می تواند یک گزینه درمانی باشد، برای وقتی که سرطان بیضه (از هر نوعی)، بیش از حد به اندامهایی مانند مغز گسترش می یابد. (چند نوع پرتودرمانی استفاده می شود.)
شیمی درمانی:
شیمی درمانی سرطان بیضه به چه صورت است؟ شیمی درمانی برای سرطان هایی استفاده می شود که یا به خارج از بیضه ها، گسترش می یابند یا در حالتی هستند که مارکرهای تومور بعد از جراحی افزایش میابند. بررسی مارکرهای تومور سرم و انجام آزمایشهای تصویربرداری کمک می کنند تا میزان استفاده از شیمی درمانی و اینکه آیا شیمی درمانی، می تواند کمک کننده باشد یا خیر، مشخص شود.
این داروها از طریق جریان خون در سراسر بدن حرکت می کنند و ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند. آنها می توانند سلولهای سرطانی را که به غدد لنفاوی گسترش یافته اند را، از بین ببرند. شیمی درمانی همچنین برای کمک به کاهش خطر بازگشت سرطان پس از جراحی استفاده می شود. ممکن است چندین روش شیمی درمانی برای درمان سرطان بیضه، با هم ترکیب شوند.
این داروها در سه یا چهار بازه سه هفته ای، تجویز می شوند. گاهی اوقات نیاز است که جراحی های بیشتری برای برداشتن تومورها پس از اتمام شیمی درمانی انجام شود.
عکس سرطان بیضه
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه، مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی