فتق اینگوینال بیرون زدگی برجسته محتویات شکم، از میان ناحیه ضعیفی، در دیواره پایین شکم می باشد. این عارضه ممکن است در هر طرف کشاله ران، در مسیر عبور از دیواره پایین شکم که کانال اینگوینال نام دارد، بروز پیدا کند. همچنین می تواند در دو مسیر عمیق تر در کشاله ران، به نام کانال های فمورال رخ دهد، که به آن فتق فمورال گفته می شود. فتق اینگوینال اغلب حاوی چربی یا بخشی از روده کوچک می باشد. در دختران یا زنان، ممکن است بخشی از دستگاه تناسلی زنانه مانند تخمدان نیز، به درون فتق راه پیدا کند.
هنگامی که فتق اینگوینال بروز می یابد، بخشی از پرده صفاق (پوشش حفره شکمی) از دیواره شکم بیرون می زند و در اطراف فتق کیسه ای تشکیل می دهد. هرنی اینگوینال ممکن است به داخل و خارج از دیواره شکم حرکت کند. پزشک اغلب می تواند فتق را با ماساژ ملایم به داخل دیواره شکم برگرداند.
هرنی اینگوینال چقدر شایع است؟
هرنی اینگوینال نسبتاً شایع می باشد. محققان تخمین می زنند، که حدود 27 درصد از مردان و 3 درصد از زنان، در مقطعی از زندگی خود به این عارضه مبتلا می شوند.
چه کسانی بیشتر به فتق اینگوینال مبتلا می شوند؟
فتق اینگوینال در گروه های سنی خاصی شایع تر است.
- در میان بزرگسالان، شانس ابتلا به فتق اینگوینال با افزایش سن بالاتر می رود، و این عارضه بیشتر در افراد 75 الی 80 ساله دیده می شود.
- در میان کودکان، فتق اینگوینال در سنین 0 تا 5 سال شایع تر است.
- در بین نوزادان، فتق اینگوینال در نوزادان نارس بیشتر دیده می شود.
فتق اینگوینال در موارد زیر نیز شیوع بالایی دارد:
- مردان، که 8 تا 10 برابر بیشتر از زنان در معرض ابتلا به فتق اینگوینال می باشند.
- مردانی که عمل پروستاتکتومی (خارج کردن پروستات) انجام داده اند.
- افرادی که سابقه خانوادگی از ابتلا به فتق اینگوینال دارند.
- افرادی که شاخص توده بدنی (BMI) پایین تری دارند.
- افرادی که به اختلالات بافت همبند مبتلا می باشند.
عوارض فتق اینگوینال
فتق اینگوینال ممکن است گیر کرده یا محبوس شود. در این حالت، محتویات فتق که از دیواره شکم بیرون زده اند را نمیتوان توسط ماساژ، به داخل دیواره شکم باز گرداند. در این صورت ممکن است جریان خون به فتق قطع شود. کمبود جریان خون می تواند به مرگ بافت های داخل فتق بیانجامد. این وضعیت «فتق خفه شده» نام دارد. در صورتی که قسمتی از روده کوچک، داخل بافت فتق قرار داشته باشد، ممکن است به انسداد و مرگ آن قسمت از بافت روده منجر شود.
علائم فتق اینگوینال
علائم فتق اینگوینال شامل:
- برآمدگی در کشاله ران
- برآمدگی در کیسه بیضه برای مردان
- احساس ناراحتی، درد، سنگینی یا سوزش در کشاله ران
ممکن است این علایم پس از زور زدن، بلند کردن، سرفه یا ایستادن طولانی مدت بدتر شوند و در حین استراحت یا دراز کشیدن بهبود بیابند.
علائم فتق گیر کرده یا خفه شده:
- بزرگتر شدن ناگهانی برآمدگی فتق
- گیر کردن برآمدگی فتق (نمی تواند به داخل حفره شکمی برگردد)
- تب
- قرمزی در ناحیه فتق
- درد یا حساسیت ناگهانی یا شدید در ناحیه فتق
- علائم انسداد روده، مانند درد شکم، نفخ، تهوع، و استفراغ
علت بروز هرنی اینگوینال چیست؟
به علت وجود یک ناحیه ضعیف در عضلات و بافت همبند دیواره تحتانی شکم در کانال اینگوینال، فتق اینگوینال می تواند بروز پیدا کند. فتق ممکن است به اشکال مختلف ایجاد شود و بنابرین دو نوع فتق متفاوت وجود دارد:
فتق اینگوینال غیرمستقیم مربوط به نقص مادرزادی در دیواره تحتانی شکم می باشد. در جنین در حال رشد، کانال های اینگوینال دارای منافذی در داخل شکم هستند، که معمولاً قبل از تولد بسته می شوند. در برخی موارد، یک یا هر دو دهانه باز می مانند. محتویات شکم می تواند از این سوراخ بیرون زده و عارضه فتق را ایجاد نماید. در حالی که این نقص در بدو تولد وجود دارد، ممکن است تا سال ها فتق بروز پیدا نکند.
فتق اینگوینال مستقیم مربوط به ناحیه ضعیفی در دیواره کانال اینگوینال می باشد، که در طی زندگی ایجاد می شود. محتویات شکم ممکن است از این ناحیه ضعیف بیرون زده و فتق را ایجاد نمایند. زنان و کودکان به ندرت به این عارضه مبتلا میشوند و عمدتاً در مردان بروز پیدا می کند.
عوامل دیگری که می توانند در شکل گیری فتق اینگوینال نقش داشته باشند، عبارتند از:
- ضعف در بافت همبند یا اختلالات آن
- برخی از ژن ها که خطر ابتلا را افزایش می دهند
- بیماری هایی مانند سرفه یا یبوست مزمن که باعث افزایش فشار داخل شکم می شوند
- انجام مکرر فعالیت هایی که باعث افزایش فشار داخل شکم می شود، مانند بلند کردن اجسام سنگین و ایستادن یا راه رفتن طولانی مدت در طول روز.
تشخیص فتق اینگوینال
برای تشخیص فتق اینگوینال، پزشک در مورد سابقه پزشکی و علائم سوال می پرسد و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. در برخی موارد، پزشکان آزمایش های تصویربرداری را نیز تجویز می نمایند. در طول معاینه فیزیکی، پزشک شکم را معاینه می کند و ممکن است از مراجعه کننده بخواهد که در حین بررسی برآمدگی ناشی از فتق بایستد، سرفه کند، یا زور بزند. همچنین ممکن است محتویات فتق را توسط ماساژ به آرامی به داخل شکم باز گرداند.
تصویربرداری فتق اینگوینال
اگر پس از معاینه فیزیکی تشخیص قطعی بدست نیاید، ممکن است پزشک تصویربرداری را برای بررسی فتق اینگوینال تجویز کند. همچنین از تصویربرداری برای مشاهده عوارض فتق نیز استفاده می شود.
تست های تصویربرداری عبارتند از:
- اولتراسوند، که توسط امواج صوتی تصویری از اندام های درونی ارائه می دهد.
- توموگرافی کامپیوتری (CT)، که توسط ترکیبی از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتری تصاویر درونی بدن را ایجاد می کند.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، که بدون استفاده از اشعه ایکس از اندامهای داخلی و بافتهای نرم بدن عکس میگیرد.
درمان فتق اینگوینال
اکثر افراد مبتلا به فتق اینگوینال برای ترمیم آن به جراحی نیاز خواهند داشت. انواع مختلفی از جراحی فتق باز و لاپاراسکوپی در درمان این عارضه استفاده می شود. نوع جراحی که پزشک توصیه می کند، به عواملی مانند اندازه فتق، سن، وضعیت سلامتی و سابقه پزشکی بیمار بستگی دارد. در صورتی که عوارضی مانند گیر کردن یا خفه شدن در ناحیه فتق بروز پیدا کند، برای ترمیم و درمان عوارض آن به جراحی اورژانسی نیاز می باشد.
جراحی فتق باز
در جراحی فتق باز، جراح برای مشاهده و ترمیم فتق، یک برش در کشاله ران ایجاد می کند. پس از ترمیم فتق، جراحان معمولاً توسط بخیه و یک مش (توری) دیواره شکم را می بندند. از مش برای تقویت ناحیه ضعیفی، که در آن فتق رخ داده است، استفاده می شود. در برخی موارد، جراحان ممکن است، به تنهایی از بخیه برای بستن و تقویت ناحیه ضعیف در دیواره شکم، استفاده کنند.
بیماران اغلب برای جراحی فتق باز، بی حسی موضعی و آرام بخش دریافت می کنند. در برخی موارد، ممکن است برای بیماران بیهوشی عمومی یا بلوک نخاعی (تا بدن از کمر به پایین بی حس شود) تجویز گردد.
جراحی فتق لاپاراسکوپی
در جراحی فتق لاپاراسکوپی، جراح چندین برش کوچک در قسمت تحتانی شکم ایجاد می کند. سپس ابزار خاصی را برای مشاهده و ترمیم فتق، وارد حفره شکم می نماید. از یک مش برای بستن و تقویت دیواره شکم استفاده می شود. بیماران اغلب برای جراحی فتق لاپاراسکوپی، بیهوشی عمومی دریافت می کنند. زمان نقاهت پس از جراحی لاپاراسکوپی ممکن است کوتاهتر از عمل جراحی فتق باز باشد.
پس از جراحی
ممکن است پس از جراحی فتق، کمی درد یا ناراحتی وجود داشته باشد. این درد معمولاً خفیف است و در عرض 2 هفته از بین می رود. پزشک داروهایی را برای تسکین درد تجویز می کند. بسیاری از افراد می توانند در عرض 3 تا 5 روز پس از جراحی فتق، به سر کار برگردند و فعالیت های روزانه خود را از سر بگیرند.
خطرات جراحی فتق چیست؟
جراحی برای ترمیم فتق اینگوینال، نسبتاً بی خطر است. با این حال، عوارض احتمالی ناشی از جراحی فتق عبارتند از:
- احتباس ادرار
- عفونت
- تورم در ناحیه ی جراحی به دلیل تجمع خون ( هماتوم) یا تجمع پلاسمای خون (سروما)
- درد مزمن یا شدید
- عود کردن مجدد فتق، که ممکن است برای ترمیم مجدداً به جراحی دیگری نیاز داشته باشد
عوارض خطرناک، مانند آسیب به رگ های خونی یا اندام ها، در این نوع جراحی نادر است. پزشک در مورد خطرات جراحی فتق و علائمی که باید بعد از جراحی مراقب آنها باشید، توضیحات لازم را ارائه می کند. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، فوراً با پزشک تماس بگیرید یا به مراکز اورژانسی مراجعه نمایید. برخی از این علایم عبارتند از:
- خونریزی، ترشحات یا قرمزی در ناحیه ای که جراحی کرده اید
- تب یا لرز
- حالت تهوع یا استفراغ
- درد یا تورم در شکم
- درد یا تورم در کشاله ران که در حال تشدید می باشد
- دردی که بسیار شدید باشد یا با مصرف داروهای ضد درد بهتر نمی شود
- مشکلات تنفسی
- مشکلات در ادرار کردن