امروزه در کشورهای پیشرفته آموزش معاینه پستان ها در خانم ها و معاینه بیضه در آقایان جزء توصیه های ضروری توسط بهداشت جهانی می باشد.
تفاوت واریکوسل و سرطان بیضه
واریکوسل و سرطان بیضه دو بیماری مختلف بیضه محسوب می شوند. واریکوسل به علت خرابی دریچه های لانه کبوتری سیاه رگ های بیضه ایجاد می شود که شایع ترین علت آن مادرزادی است. با این حال ممکن است که فشار بیش از حد، زور زدن بیش از حد، برداشتن بارهای سنگین یا وجود غده در داخل شکم و فشار به آن، باعث بسته شدن رگ ها، خراب شدن درچه های لانه کبوتری و در نهایت واریکوسل شود.
پس به خراب شدن درچه های سیاه رگ های بیضه مرد، بیماری واریکوسل گفته می شود. از هر 10 مرد، ممکن است 4 نفر از آنها واریکوسل داشته باشند. اما نکته بسیار مهم در رابطه با واریکوسل، نقش آن در باروری است. حدود 40 درصد از زوج هایی که بچه دار نمیشوند، بیماری واریکوسل در آنها تشخیص داده می شود. البته اگر شخصی صاحب فرزند باشد ولی به بیماری واریکوسل نیز مبتلا باشد، نیازی به درمان ندارد. بهترین درمان واریکوسل، عمل جراحی است.
در سرطان بیضه از نسج، پارانشیم و یا به اصطلاح گوشت بیضه، سلول هایی به صورت غیر عادی شروع به تکثیر بی رویه می کنند و به سرطان بیضه تبدیل می شوند. رشد بی رویه ی چنین فرآیندی در نهایت سبب از بین رفتن پارانشیم بیضه یا نسج بیضه می شود. سرطان بیضه در اوایل کاملا بی علامت است ولی ممکن است در گذر زمان، بیضه بزرگ و سفت شود درست مثل سنگ!!
امروزه به جامعه بهداشت جهانی توصیه میشه حتما مردان جوان موقع استحمام، بیضه های خود را معاینه کنند تا اگر تغییری در قوام و اندازه بیضه پیدا کردند، حتما به متخصص ارولوژی مراجعه کنند. بهترین و کاملترین وسیله تشیخص سرطان بیضه معاینه و سونوگرافی می باشد.
بیشتر بدانید…
توده هیپواکو در بیضه چیست؟
در سونوگرافی اصطلاحی به نام هایپواکو داریم که بافت خالی است، یعنی یک فضای خالی داریم. هایپواکو نشان دهنده ی خوردگی نسج طبیعی بیضه توسط سلول های سرطانی و خالی شدن آنهاست.
عکس سرطان بیضه:
علت ایجاد سرطان بیضه در آقایان
در حالت کلی علت ایجاد کننده سرطان بیضه مشخص نیست، ولی بعضی از عوامل شناخته شده خطر ایجاد سرطان بیضه را شدیداً بالا می برند که در رأس آن ها بیضه های پایین نیامده هستند. بیضه در حالت طبیعی و در دوران جنینی از ناحیه کمر به طرف کیسه های بیضه طی مسیر کرده و در داخل کیسه بیضه ها قرار می گیرد. به علت های مختلف، ممکن است بیضه در این مسیر در شکم و یا کانال بالای بیضه گیر بیفتد و پایین نیاید، که به آن بیضه نزول نکرده گفته می شود.
امروزه متخصصین زنان و زایمان و پزشکان اطفال در هنگام تولد نوزاد پسر، این معاینه را انجام می دهند. ممکن است بیضه ها 2 تا 3 ماه بعد از تولد به صورت خود بخودی پایین بیایند و در غیر اینصورت شانس نزول خود به خودی، بسیار پایین می آید و کودک باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد. یکی از علل شناخته شده سرطان بیضه، بیضه های نزول نکرده هستند. هر چه بیضه در قسمت بالاتر گیر افتاده باشد شانس تبدیل شدن به سرطان بیشتر است و در حالت کلی این بیضه ها 5-4 برابر بیضه های طبیعی در معرض سرطان بیضه هستند.
علائم سرطان بیضه
سرطان بیضه اغلب خود را به صورت بزرگ شدگی تدریجی بیضه و یا تغییر قوام و سفت شدن تمام بیضه و یا قسمتی از آن و یا برجستگی توده سفت در کیسه بیضه به همراه احساس سنگینی نشان می دهد. این بیماری اغلب توسط خود فرد و در معاینه خود مشخص می گردد. در مراحل پیشرفت ممکن است با انتشار به شکم، ریه و کبد با سرفه، ضعف، کم خونی و کاهش وزن خود را نشان دهد.
در صورت بزرگی و سفت شدن بیضه چه کار باید کرد؟
اولین اقدام این است که به دکتر اورولوژی مراجعه نمایید. دکتر پس از معاینه بیضه شما درخواست آزمایشات هورمونی سرطان بیضه و سونوگرافی خواهد کرد. هر گونه تغییر قوام بیضه در سونوگرافی تحت عنوان هیپواکو سرطان بیضه است، مگر اینکه خلافش ثابت شود. در صورت شک به سرطان بیضه قطعی ترین و بهترین روش درمان برداشتن همان بیضه است که به صورت عمل سرپائی انجام می شود و سپس نمونه را به آزمایشگاه جهت بررسی نوع سرطان بیضه می فرستند و پس از آن بر اساس گزارش آزمایشگاه پاتولوژی ادامه درمان توسط دکتر شما انجام خواهد شد.
در اینجا لازم می دانم ذکر کنم که سرطان بیضه سریعاً از طریق مسیر غده های لنفی به درون شکم بیمار منتشر می شود و لذا جهت بررسی آن دکترتان حتماً از شما CT اسکن شکم و لگن نیز درخواست خواهد کرد. بسته به جواب پاتولوژی گزارش شده اگر نوع سرطان بیضه سمینوما باشد تنها چند جلسه رادیوتراپی کافی است و نیاز به شیمی درمانی و جراحی دیگر ندارد. اگر نوع سرطان غیر سمینوما باشد باید حتماً از طریق جراحی شکم مسیر غده های لنفی بررسی و آنها را برداشت تا خطر انتشار کم شده و یا از بین برود. در صورت بزرگ شدگی غده های لنفاوی باید از شیمی درمانی کمک گرفت.
بیشتر بخوانید: آیا سرطان مثانه درمان می شود؟
طول عمر سرطان بیضه
اگر این سرطان زود تشخیص داده شود در 95 درصد بیماران بهبودی کامل حاصل می شود ولی اگر در مرحله پیشرفته باشد این شانس پایین می آید ولی باز با شیمی درمانی و جراحی و رادیوتراپی امروزه بیماران مبتلا سالهای سال به زندگی خود ادامه می دهند.
نکته بسیار مهم در اینجا حفظ نطفه های مرد برای باروری می باشد. چون اغلب افراد مبتلایان به سرطان بیضه جوان هستند و در بسیاری از موارد تصمیم به بچه دار شدن دارند لذا توصیه می کنم قبل از هر اقدام درمانی باید به یک مرکز نگهداری اسپرم مراجعه و در بانک اسپرم نطفه های خود را پس انداز کنند که در آینده از آنها جهت بارداری زوجین استفاده کنند.
معاینه بیضه توسط خود فرد
بهترین زمان برای معاینه و بررسی وضعیت بیضه ها پس از یک حمام گرم و در حالت ایستاده است، چرا که در این حالت کیسه های بیضه در حالت آرام و ریلکس قرار دارند. این کار تنها چند دقیقه از شما زمان می گیرد. برای شروع به موارد زیر در معاینه فردی بیضه های خود دقت کنید:
خیلی آرام هر بیضه را در بین شصت و انگشتان خود بچرخانید. سطح هر بیضه را به شکل کامل لمس کنید. میزان سختی بیضه ها باید در همه نواحی آن ها یکسان باشد. همچنین باید بگوییم که بزرگتر بودن یک بیضه به نسبت بیضه دیگر کاملا طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد.
این دو ساختار های نرم و لوله مانند، در بالا و پشت بیضه های آقایان هستند. این لوله ها مسئولیت جمع آوری و حمل اسپرم ها را بر عهده دارند. باید با شکل و حس کلی این رشته ها در حالت نرمال آشنا باشید.
توده های مختلف و برآمدگی بر روی بیضه ها موضوع عادی نیست، حتی اگر این موارد منجر به ایجاد درد نشده باشند. داشتن درد در حین دست زدن بیضه ها نیز موضوع غیر عادی است.
همیشه حواستان به هر گونه تغییر سایز، حالت و حس این ناحیه از بدنتان باشد. در صورت حس کردن توده و یا هر گونه تغییر در این ناحیه، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
ممکن است مشکل شما عامل نگران کننده ای نباشد، اما اگر مشکل سرطان بیضه باشد، این مورد به زودی به نواحی مختلف بدن پخش می شود و باید هر چه سریعتر آن را متوقف کرد. در صورت تشخیص سرطان بیضه در مراحل اولیه، درمان آن بسیار راحت تر از مراحل دیگر است. در صورت داشتن هر گونه سوال یا نگرانی، حتما آن را با پزشک اورولوژی خود در میان بگذارید.
درمان سرطان بیضه
معمولا یک تیم متشکل از متخصص اورولوژی ، انکولوژیست و انکولوژیست تشعشعات با همکاری هم به دنبال بهترین راهکار درمانی برای هر بیمار هستند. گزینه های درمانی پیش رو به تشخیص دقیق پزشک و سلامت عمومی بیمار بستگی دارد. از جمله گزینه های روی میز می توان به موارد زیر اشاره داشت:
- نظارت و مراقبت بیمار
- عمل جراحی
- پرتو درمانی
- شیمی درمانی
قبل از این که هرگونه پروسه درمانی آغاز شود، آقایان باید با متخصص اورولوژی خود در مورد تصمیمی که در زمینه بچه دار شدن دارند صحبت کنند. عقیم شدن و ایجاد تغییرات در هورمون های مردانه از جمله موارد شایع پس از برخی پروسه های درمانی هستند. ذخیره سازی اسپرم قبل از پیگیری پروسه های درمانی می تواند گزینه مناسبی باشد آن هم برای افرادی که قصد دارند در آینده فرزند داشته باشند. همچنین آقایان می توانند قبل از عمل جراحی درخواست یک پروتز بیضوی بدهند، بدین ترتیب اگر نیاز باشد در حین پروسه درمانی یکی از بیضه ها از بدن خارج شود، ظاهر این ناحیه فرد نامناسب نباشد.
نظارت و مراقبت از سرطان بیضه
تحت نظر قرار داشتن به معنای این است که تغییرات بدن فرد در ناحیه مربوطه به کمک جلسات معاینه متعدد بررسی شوند. این موارد شامل آزمایش بدنی، آزمایش های تومور سرطانی و آزمایش های تصویربرداری می شوند. آزمایش های تصویری به کمک سونوگرافی کیسه بیضه های آقایان آغاز می شوند. همچنین ممکن است در این آزمایش ها از ایکس ری و سی تی اسکن قفسه سینه استفاده شود.
مهم نیست از چه روش درمانی استفاده شود، همه آقایان باید برای نشانه های کاهش تستسرون نیز تحت آزمایش قرار گیرند. تحت نظر بودن برای سرطان های سطح 0 و گاهی اوقات سطح 1 پس از عمل جراحی پیشنهاد می شود:
بیماران مبتلا به سمینوما
تحت مراقبت بودن شامل یک آزمایش بدنی، آزمایش تومور و تصویر برداری می شود: برای دو سال اول هر 4 الی 6 ماه و برای 3 تا 5 سال آینده هر 6 الی 12 ماه.
بیماران مرحله 1 تومور های ( NSGCT)
تحت مراقبت بودن بیماران مرحله 1 تومور های سلول های جرمی غیر سمینومایی ( NSGCT)، پس از عمل جراحی، شامل یک آزمایش بدنی و آزمایش شناسایی تومور می شود: در سال اول هر 2 الی 3 ماه، در سال دوم هر 2 الی 4 ماه، در سال سوم هر 4 الی 6 ماه و در سال چهارم و پنجم هر 6 الی 12 ماه.
بیماران مرحله 1 مشکل تومور های ( NSGCT)
تحت مراقبت بودن بیماران مرحله 1 مشکل تومور های سلول های جرمی غیر سمینومایی ( NSGCT) ، پس از عمل جراحی، شامل آزمایش تصویر برداری قفسه سینه و دیگر آزمایش ها می شود: هر چهار الی شش ماه برای سال اول، هر 4 الی 12 ماه برای سال دوم، هر سال یکبار برای سال سوم تا پنجم.
جراحی سرطان بیضه
راه درمان اصلی برای سرطان بیضه در آقایان عمل جراحی است. در بیشتر موارد، از ارکیکتومی استفاده می شود تا بیضه را به شکل کامل از بدن فرد خارج کنند. بسته به تشخیص پزشک، ممکن است راهکارهای دیگری پیشنهاد داده شوند. ایجاد تغییرات در امکان بچه دار شدن افراد باید قبل از انجام پروسه درمانی مورد بحث قرار گیرد.
برداشتن سرطان بیضه با ارکیکتومی
از ارکیکتومی برای تشخیص و درمان سرطان بیضه در مرحله اولیه و یا پیشرفته استفاده می شود. در این روش، بیضه و توده به شکل کامل از طریق ایجاد یک شکاف در کشاله ران خارج می شوند. رشته اسپرماتیک نیز در این پروسه از بدن فرد خارج خواهد شد.
اگر یک بیضه از بدن خارج شود و بیضه دیگر در کیسه باقی بماند، سطح تستسترون فرد با مشکلی مواجه نمی شود. بیضه باقی مانده در بدن سالم است و می تواند تستسترون کافی را تولید کند. 10 الی 15 درصد از افراد نجات یافته سرطان بیضه دارای سطح پایین تستسترون هستند که این مشکل قابل درمان است. اگر فردی با ظاهر کیسه بیضه های خود پس از ارکیکتومی مشکل داشته باشد، می تواند از پروتز مخصوص بیضوی استفاده کند.
آیا پسران پس از ارکیکتومی می توانند بچه دار شوند؟
بسیاری از پسران می توانند وقتی بزرگ شدند صاحب فرزند شوند. عموما رشد نرمال اسپرم در بیضه باقی مانده، اتفاق می افتد و در نتیجه مرد می تواند بچه دار شود. با این حال ریسک عقیم شدن به نسبت افراد عادی بسیار بالاتر است. قبل از انجام عمل جراحی حتما در این مورد با پزشک خود صحبت کنید. ذخیره سازی اسپرم می تواند یکی از گزینه های مناسب باشد. بهبود یافتگان سرطان بیضه می توانند پس از گذشت 6 ماه به پزشکان متخصص باروری مراجعه کنند.
پروسه زمانی بهبود یک کودک پس از ارکیکتومی چقدر است؟
ارکیکتومی یک پروسه درمان سرپایی است و در نتیجه اکثر پسران در همان روز مرخص می شوند. پسر شما باید حداقل برای دو هفته از شرکت در ورزش های فیزیکی و همراه با درگیری خودداری کند ولی می تواند پس از گذشت یک هفته به مدرسه برود.
مدت زمان بهبود یک فرد بزرگسال پس از ارکیکتومی چقدر است؟
کیسه بیضه ها پس از عمل جراحی ورم می کند. این ورم معمولا در عرض دو الی چهار هفته پس از عمل جراحی از بین خواهد رفت. پس از حدود دو الی سه هفته می توانید فعالیت های عادی خود را دنبال کنید. صبر کنید تا جای زخم جراحی بهبود یابد و بعد می توانید داشتن رابطه جنسی را آغاز کنید. تا چند هفته از بلند کردن اجسام سنگین و کارهایی که به زور و تلاش نیاز دارند خودداری نمایید.
عمل جراحی TTS برای برداشتن سرطان بیضه
عمل جراحی TTS تنها در برخی موارد خاص توسط پزشکان پیشنهاد داده می شود. در این نوع از عمل جراحی تنها تومور سرطانی از بدن فرد خارج می شود و بیضه در بدن باقی خواهد ماند. برای این روش درمانی، توده سرطان باید بسیار کوچک باشد. عمل تی تی اس برای کسانی مناسب است که سرطان خوش خیم دارند.
زمانی که از عمل جراحی TTS استفاده می شود، فرد باید به شکل مرتب تحت نظر قرار بگیرد چرا که امکان بازگشت سرطان وجود دارد. دیگر عوارض جانبی نظیر عقیم شدن نیز محتمل هستند. اگر تومور بدخیم باشد و مرد یک بیضه سالم داشته باشد، دیگر عمل جراحی تی تی اس پیشنهاد نمی شود.
برداشتن سرطان بیضه با رتروپریتونی RPLND
برش گره لنفاوی رتروپریتونی ( RPLND ) یک عمل جراحی پیچیده است که از آن جهت کاهش عوارض جانبی برداشته شدن گره های لنفاوی پشت معده استفاده می شود. در این روش از یک جراح حرفه ای استفاده می شود و می تواند برای برخی آقایان کاربردی باشد. عمل RPLND برای آقایانی با سرطان سطح یک و احتمال بالای بازگشت آن مناسب است.
می توان از این روش به جای شیمی درمانی برای بیمارانی با تومور های سطح IIA یا IIB غیر سمینومایی استفاده کرد. پس از این عمل جراحی، به کمک شیمی درمانی یا تحت نظر بودن جهت جلوگیری از بازگشت دوباره سرطان استفاده می شود. در این روش درمانی حتما باید یک جراح بسیار حرفه ای و با تجربه بیمار را عمل کند.
پرتو درمانی سرطان بیضه
از این روش درمانی جهت از بین بردن سلول های سرطانی اطراف بیضه ها و یا گره لنفاوی استفاده می شود. از پرتو درمانی و تشعشعات جهت از بین بردن سلول های سمینوما سرطانی استفاده می شود، چرا که برخی از سلول های غیر سمینومایی سرطان در مقابل پرو و اشعه مقاوم هستند. در صورتی که سرطان بیضوی به سایر ارگان های بدن نظیر مغز رسیده باشد می توان از پرتو درمانی استفاده کرد. از انواع مختلفی از پرتو درمانی برای بیماران سرطانی استفاده می شود.
شیمی درمانی سرطان بیضه
از شیمی درمانی برای سرطان هایی استفاده می شود که به بیرون از بیضه ها پخش می شوند و یا علائم تومور و سرطان پس از عمل جراحی بیشتر می شوند. نشانگر های تومور سرطانی و آزمایش های تصویری می توانند نشان دهند به چه میزان شیمی درمانی نیاز است و یا اینکه آیا شیمی درمانی می تواند کمکی کند یا خیر.
این داروها از طریق جریان خون در بدن پخش می شوند و دارای عوارض جانبی خاصی هستند. شیمی درمانی می تواند سلول های سرطانی که به گره لنفاوی رسیده اند را از بین ببرند، همچنین شیمی درمانی در کاهش ریسک بازگشت سرطان پس از عمل جراحی نیز موثر است.
گاهی اوقات ممکن است بیش از یک داروی شیمی درمانی برای سرطان بیضه مورد استفاده قرار گیرد و در چرخه های سه هفته ای این پروسه پیگیری می شود. گاهی اوقات جهت از بین بردن تومور ها پس از شیمی درمانی ، عمل جراحی انجام می شود.
ضریب درمان تومور های بیضوی چقدر است؟
خبر خوب اینجاست که عمل جراحی در کنار شیمی درمانی و پرتو درمانی ( به تنهایی یا با هم) می توانند تقریبا 100 درصد از تومور های سرطانی سطح اولیه را درمان کنند، همچنین این روش های درمانی توانایی درمان حدود 85 درصد از تومور های پیشرفته تر را نیز دارند.
احتمال رشد سرطان در بیضه دیگر فرد چقدر است؟
برای بیمارانی که در سن کم سرطان در آن ها تشخیص داده می شود، ایجاد شدن تومور های جدید پس از درمان، احتمال پایینی دارد. در بزرگسالان حدود 2 الی 3 درصد احتمال رشد کردن یک تومور در سمت دیگر وجود دارد. برای از بین رفتن نگرانی ها می توانید خودتان ناحیه بیضه ها را مرتب بررسی و آزمایش کنید.
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی
ناصر
جمعه ۱۴ اردیبهشت ۹۷( 5 سال پیش)
تعداد بازدید: 201
مشاهده پرسش
