ادرار می تواند ویژگی هایی همچون بوی بد، تند یا شیرین داشته باشد. رایج ترین عوامل بوی بد ادرار شامل کم آبی، تغییرات تغذیه ای یا عوارض جانبی مصرف یک دارو می شوند. در موارد اندک نیز بوی بد ادرار می تواند ناشی از عفونت، قند خون بالا یا آسیب کبدی باشد. در ادامه مطلب به علائم، عوامل و گزینه های درمانی بوی بد ادرار پرداخته شده است.
دلیل بوی بد ادرار
علت بد بو بودن ادرار عبارت است از:
1- کم آبی
در صورت عدم نوشیدن آب به مقدار کافی، ادرار با بوی شدید آمونیاک همراه خواهد شد. ادرار بدون آب کافی غلیظ شده و علاوه بر تیرگی، بوی نامطلوبی نیز به خود می گیرد. با نوشیدن مقادیر بیشتر آب می توان شدت بوی ادرار را کمتر کرد.
2- مصرف زیاد قهوه
مصرف مقادیر زیاد قهوه می تواند بوی ادرار را نیز متمایل به بوی قهوه کند. علت این اتفاق مشخص نیست اما احتمالا برخی محصولات حاصل از تجزیه قهوه وارد ادرار شده و بوی آن را تغییر می دهند.
3- مصرف مواد غذایی دارای رایحه قوی
40 درصد افراد پس از مصرف مارچوبه تغییری را در بوی ادرار خود تجربه می کنند. با این حال، مارچوبه تنها ماده غذایی نیست که توانایی تغییر بوی ادرار را دارد. برخی مواد غذایی همچون پیاز، ادویه ها، سیر، کاری، سالمون، الکل و کلم بروکسل نیز از این ویژگی بهره مند هستند. داشتن یک رژیم غذایی پر نمک ادرار را غلیظ تر کرده و بوی آن را تشدید می کند. با این حال، در صورتی که مقادیر زیاد نمک عامل بوی ادرار باشند، امکان وجود مشکلات زمینه ای جدی تری وجود دارد. برخی محققان رژیم های غذایی پر نمک را با زخم های معده و عفونت ها ارتباط داده اند. همچنین، مصرف مقادیر زیاد نمک سبب کشیده شدن آب از سلول ها به درون عروق خونی شده و بدن را کم آب می کند. پزشکان بیان دارند که کاهش مصرف نمک سبب احساس عمومی بهتر و کاهش بوی ادرار می شود. بوی نامطلوبی که در اثر مصرف خوراکی های یاد شده در ادرار به وجود می آید، ظرف 1 تا 2 روز برطرف می شود.
4- دیابت و بوی بد ادرار
پزشکان صد ها سال پیش با چشیدن ادرار بیماران از ابتلای آن ها به دیابت آگاه می شدند. ادرار افراد دیابتی شیرین است. امروزه به لطف پیشرفت فناوری برای تشخیص دیابت نیازی به این روش نیست. افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده یا نا آگاه از ابتلای خود ممکن است بویی شیرین را از ادرار خود احساس کنند. افراد غیر مبتلا با مصرف مقادیر زیاد شکر نمی توانند این پدیده را تجربه کنند زیرا بدن آن ها با ساخت انسولین مقدار قند خون را کنترل می کند.
5- ابتلا به عفونت مجاری ادرار یا مثانه
عفونت ادراری می تواند عامل بروز بوی عفونت در ادرار باشد. این بوی نامطلوب وجود طیفی از مشکلات را بیان می کند که از جمله آن ها می توان به عفونت مثانه، عفونت مجاری ادرار یا التهاب مثانه (سیستیت بینابینی) اشاره کرد.
6- سنگ کلیه و بد بو شدن ادرار
سنگ های کلیوی توده های سختی هستند که با رسوب برخی مواد شیمیایی خاص در کلیه ها تشکیل می شوند. بنابراین، چندان جای تعجب ندارد که سنگ های کلیوی عامل بوی بد ادرار باشند. در حالی که سنگ های کلیوی به دنبال راهی برای خروج از مجرای ادرار هستند، مسیر خروج ادرار را مسدود کرده و علاوه بر بوی بد، ظاهری کف آلود نیز به ادرار می بخشند. پس علت بوی بد ادرار و درد کلیه می تواند وجود سنگ کلیه باشد.
7- ابتلا به عفونت قارچی
علت بوی بد ادرار در زنان می تواند مبتلا شدن آن ها به عفونت قارچی باشد. گاهی اوقات، قارچ هایی که به طور طبیعی در واژن زندگی می کنند به طرز بی رویه ای رشد کرده و یک عفونت قارچی را به وجود می آورند. هر فرد در واژن خود دارای محیط میکروبی متفاوتی است.
8- مصرف مکمل های غذایی
برخی مکمل ها، ویتامین ها و دارو ها می توانند بوی ادرار را تغییر دهند. برخی دارو ها به دلیل مزه ناخوشایند با لایه ای از طعم دهنده های مصنوعی پوشانده شده اند که مصرف آن ها با تغییر بوی ادرار همراه خواهد بود. دارو های قلبی، ضد بارداری، مولتی ویتامین ها و ویتامین B6 از دسته این دارو ها هستند. تغییر بوی ناشی از مصرف این دارو ها چندان جدی نیست اما در صورت نگرانی، بروز تغییرات ناگهانی یا تجربه دیگر عوارض جانبی می توان به پزشک اطلاع داد.
9- بارداری
علت بوی بد ادرار در بارداری به این دلیل است که تغییرات هورمونی که رشد جنین را در بدن مادر ممکن می کنند، می توانند سبب تغییر اندک بوی ادرار مخصوصا در سه ماهه اول شوند. البته، این تغییر چندان شدید نبوده و حساسیت به آن به دلیل ارتقا حس بویایی مادر در دوران بارداری است. این تغییرات یعنی افزایش هورمون های استروژن و پروژسترون در دوره تخمک گذاری نیز تجربه شده و پدیده های بیان شده رخ می دهند.
10- دیگر دلایل بد بو شدن ادرار
- مصرف آنتی بیوتیک
- ضعف سیستم ایمنی
- مصرف دارو های ضد بارداری
- هورمون درمانی برای یائسگی
آیا بوی نامطلوب ادرار خطرناک است؟
میزان خطرنام و جدی بودن تغییر بوی ادرار به عامل آن بستگی دارد.
#اندک: اغلب تغییرات بوی ادرار به دلیل کم آبی، مصرف برخی مواد غذایی یا شروع یک دارو یا مکمل جدید هستند. در صورت عدم وجود علائم دیگر، نیازی به نگرانی نیست.
#متوسط: در صورتی که ادرار علاوه بر داشتن رنگ غیر طبیعی به رایحه ای پایدار یا بسیار نامطلوب دچار شود، امکان ابتلا به بیماری وجود دارد.
#شدید و جدی: در صورتی که علائم بالا با درد یا دیگر علائم بیماری همراه شوند، باید هر چه سریع تر به پزشک اورولوژی مراجعه کرد.
زمان و نحوه درمان بوی بد ادرار
مواقع اورژانسی
در صورت بروز موارد زیر به همراه بوی بد ادرار باید فورا درمان پزشکی را پیگیری کرد:
- خستگی شدید، تشنگی مداوم، تکرر ادرار و استشمام بوی شیرین از آن
- درد کمر، تب، لرز، بوی عفونت و رنگ قرمز یا صورتی ادرار
- خستگی مداوم، زردی پوست و چشم ها (یرقان)، تورم مچ پا و بوی ترش ادرار و نفس
زمان مراجعه به پزشک
در صورت تجربه موارد زیر باید یک وقت ملاقات با پزشک خود برنامه ریزی کرد:
- استشمام بوی بد ادرار در دوره مصرف دارو های ادرار آور: پزشک می تواند دارو ها را عوض کرده یا مقدار مصرفی آن ها را تغییر دهد.
- درد در ناحیه پایینی شکم به همراه بوی بد ادرار
- استشمام بوی عفونت به همراه فوریت یا تکرر ادرار
درمان بوی بد ادرار در طب سنتی
در صورت تجربه بوی بد ادرار می توان موارد زیر را در خانه امتحان کرد:
- افزایش مصرف آب
- مصرف قرص های ویتامین C
- نوشیدن چای سبز
- مصرف عصاره شیرین نشده میوه کرن بری یا مصرف قرص های بدون نسخه آن: در صورت ابتلا به سنگ های کلیوی یا مصرف دارو های رقیق کننده خون باید از مصرف محصولات این میوه صرف نظر کرد.
پروفسور حسین کرمی متخصص مجاری ادراری
مریم
دوشنبه ۱۸ اردیبهشت ۲( 3 هفته پیش)
تعداد بازدید: 8
مشاهده پرسش
