کراتین یک ماده زائد در خون شماست که از ساییدگی عادی ماهیچه ها به وجود می آید. کلیه ها مسئول دفع کراتین از خون هستند. پس اگر عملکرد کلیه شما کم شود، سطح کراتین در خون افزایش پیدا می کند. سطح کراتین چک می شود تا بتوان عملکرد کلیه را ارزیابی کرد. البته اغلب آنها به همراه یک معیار عملکرد کلیه دیگر به نام bun یا نیتروژن اوره ی خون چک می شوند. این تست ها به همراه هم استفاده می شوند تا یک نشانه از عملکرد کلیه، به صورت کلی بدهند.
اما بهترین راه برای اینکه بفهمید کلیه شما به خوبی کار میکند یا خیر این است که میزان gfr یا نرخ فیلتراسیون گلومرولی را اندازه بگیرید. Gfr یک نوع محاسبات برای نشان دادن سطح کراتین با توجه به سن، جنسیت، نژاد و وزن است. Gfr می تواند یک شاخص برای بیماری های کلیوی باشد. gfr با اندازه ی زیر 60 به مدت 3 ماه، یا بالای 60 با نشانه های آسیب کلیه ( برای مثال اگر در اوره پروتئین موجود باشد یعنی آسیب کلیه) می تواند نشانه ی بیماری های کلیوی باشد.
سطح نرمال کراتین خون
سطوح نرمال کراتین خون متفاوتند و بستگی به سن، نژاد، جنسیت و سایز بدن دارند. محدوده ی نرمال کراتین سرم عبارت است از:
mg/dL 0.6-1.1در خانوم ها و نوجوانان از سن 16 و بالاتر
mg/dL 0.8-1.3 در مردان و نوجوانان از سن 16 و بالاتر
0.2 و بیشتر در نوزادان بسته به رشد ماهیچه ها
محدوده ی کراتین سرم در زنان پایین تر است زیرا زنان توده ی ماهیچه ای پایین تری دارند. (همچنین میزان تولید و دفع سرم کراتین آنها نیز پایین تر است). کراتین خون نرمال هم محدوده ی گوناگونی دارد. برای سیاه پوستان غیر اسپانیایی مقدار متوسط کراتین خون mg/dL 1.25 در مردان و mg/dL 1.01 در زنان است. در سفید پوستان غیر اسپانیایی، میانگین سطح کراتین خون mg/dL 1.16 در مردان و mg/dL 0.97 در زنان است. در مکزیکی-آمریکایی ها مقادیر mg/dL 1.07در مردان و mg/dL 0.86 در زنان است.
سطوح بالا و پایین کراتین
سطح بالای کراتین به طور معمول، بسته به سن، نژاد، جنسیت و سایز بدن، بالای 1.3 است. برخی شرایط خاص ممکن است موجب شود تا فرد، سطح بالاتری از حد نرمال کراتین داشته باشد. افرادی که فقط یک کلیه دارند ممکن است میزان سطح نرمال کراتین آن ها حدود 1.8 یا 1.9 باشد. سطح کراتین 2.0 یا بالاتر در نوزادان و 5.0 و بالاتر در بزرگسالان می تواند نشانگر آسیب شدید کلیه باشد.
افرادی که دچار کم آبی شده اند ممکن است سطح کراتین بیشتری داشته باشند. سطح پایین کراتین، بیشتر در بیمارانی دیده می شود که توده ی ماهیچه کمتری دارند و اصولا مشکل پزشکی جدی ندارند.
علائم سطح کراتین بالا
علائم سطح کراتین بالا معمولا مرتبط است با اختلال عملکرد کلیه (نارسایی کلیه). در خیلی از موارد ممکن است علائمی نباشد که سطح کراتین بالا یا بیماری کلیوی را موجب شود. وقتی نشانه های بیماری کلیوی یا نارسایی کلیوی رخ میدهد، علائم اولیه عبارتند از:
- خارش
- گرفتگی عضلات
- حالت تهوع
- استفراغ
- بی اشتهایی
- تورم در پاها و مچ پا (ورم)
- ادرار زیاد یا ادرار کمتر از حد طبیعی
- کوتاهی تنفس
- مشکلات خواب (بی خوابی)
- درد عصب
- خستگی
- خشکی پوست
- گیجی
چه چیزی باعث سطح بالای و پایین کراتین می شود؟
هر چیزی که به عملکرد کلیه آسیب می رساند، می تواند سطح کراتین خون را بالا ببرد
دلایل رایج آسیب یا بیماری کلیه عبارت است از:
- فشار خون بالا
- دیابت
- عفونت های کلیه
- عفونت های دستگاه ادراری(UTIs)
- داروهای خاص
- انسداد مجاری ادراری(سنگ کلیه، مشکلات مثانه، بزرگ شدن پروستات)
- مصرف مقادیر زیاد گوشت در رژیم غذایی
- رابدومیولیز (شکست غیرطبیعی عضلات)
دلایل سطح پایین کراتین هم شامل توده ی ماهیچه ی کم، سوتغذیه و بیماری کبدی هستند.
چه کسی در ریسک ابتلا به سطح بالا و پایین کراتین است؟
افراد خاصی ممکن است سطح بالاتر از مقدار نرمال کراتین را داشته باشند:
افراد جوان و یا افراد میانسالی که عضلانی یا ورزشکار هستند، ممکن است به خاطر توده ی ماهیچه ای بیشتر، سطح بالاتری از کراتین داشته باشند. همچنین افراد مسنی که دچار کم آبی شده اند یا عفونت دارند، ممکن است سطح کراتین بیشتری داشته باشند.
افراد خاصی ممکن است سطح پایین تر از مقدار نرمال کراتین را داشته باشند. (معمولا به واسطه ی کاهش توده ماهیچه):
- افراد مسن
- افرادی که دچار سوء تغذیه هستند یا کاهش وزن شدیدی را تجربه کرده اند
- بیماری مزمن و یا بیماران بستری
- افرادی که روی ویلچر هستند
درمان سطوح کراتینین بالا و پایین
اگر سطح بالای کراتین ناشی از بیماری کلیوی باشد، توصیه های درمان عبارتند از:
- استفاده از یک رژیم غذایی سالم، کم چرب و کم نمک
- به طور منظم ورزش کردن
- حفظ کردن وزن سالم
- چک کردن دائم فشار خون
- کنترل کردن قند خون اگر دیابت دارید
- مصرف نکردن دخانیات
- محدود کردن مصرف الکل
اگر سطح کراتین به دلیل کم آبی افزایش یابد، آبرسانی مجدد از طریق مایعات خوراکی یا داخل وریدی مورد نیاز است. داروهایی که باعث افزایش سطح کراتین می شوند، ممکن است نیاز به تغییر یا قطع داشته باشند. قبل از تغییر یا قطع هر دارویی با دکتر خود صحبت کنید. به طور کلی به غیر از تلاش برای افزایش توده عضلانی، سطوح پایین کراتین معمولاً نیازی به درمان ندارند.
پیش آگهی های سطوح کراتین بالا و پایین
پیش آگهی سطوح بالای کراتین، به علت زمینه ای بستگی دارد. اگر سطوح بالای کراتین به دلیل بیماری کلیوی باشد، بستگی به مرحله بیماری دارد. بیماری کلیوی اغلب به کندی پیشرفت می کند و مراحل اولیه اغلب با یک رژیم غذایی سالم، ورزش و داروهای مناسب قابل کنترل است. در مراحل بعدی ممکن است نیاز به دیالیز یا حتی پیوند کلیه باشد.
اگر سطح کراتین به دلیل کم آبی بالا رفته باشد، آبرسانی مجدد، اغلب مشکل را بدون اثرات ماندگار برطرف می کند. سطوح پایین کراتین معمولاً یک مشکل جدی پزشکی در نظر گرفته نمی شود. در مواردی که بیماران می توانند توده ماهیچه ای را افزایش دهند، این کار ممکن است مفید باشد.
آیا می توان برای جلوگیری از سطوح بالا و پایین کراتین کاری انجام داد؟
راه پیشگیری از سطوح بالای کراتین، درمان علت زمینه ای آن است. تغییرات سبک زندگی برای پیشگیری از بیماری کلیوی، مانند اقدامات انجام شده برای درمان مراحل اولیه بیماری کلیوی است. برای جلوگیری از سطوح پایین کراتین، انجام تمرینات مقاومتی به طور منظم، ممکن است توده ماهیچه ای را حفظ کند یا افزایش دهد.
معصومه
جمعه ۱۸ خرداد ۳( 5 ماه پیش)
تعداد بازدید: 89
مشاهده پرسش
