کلیه ها اندام هایی هستند که در ناحیه ی بالایی شکم، پشت ماهیچه ها و در هر دو طرف بدن قرار دارند. درد کلیه و درد پشت به سختی از هم تشخیص داده می شوند، اما درد کلیه معمولا عمیق تر بوده و در بخش بالاتری از پشت بدن و در زیر دنده ها احساس می شود.

عملکرد و هدف کلیه ها، خارج کردن آب اضافی و مواد زائد از بدن است. دلیل درد کلیه عمدتا عفونت مجاری ادراری و سنگ کلیه می باشد. با این حال،  دلایل بسیار دیگری وجود دارند که می توانند منجر به جراحت کلیوی شوند، از جمله ترومای نافذ و غیر نافذ.

❗نکته: چنانچه یک زن باردار دچار درد کلیه شود، می بایست فورا با پزشک خود تماس حاصل کند.

دلایل درد کلیه

دلایل درد کلیه از طریق شرح حال بیمار، آزمایشات فیزیکی و نمونه گیری خون، ادرار و آزمایش بارداری تعیین می شود. ممکن است سی تی اسکن یا MRI از شکم نیز توسط پزشک توصیه شود.

درمان درد کلیه

درمان درد کلیه متفاوت است. اما به طور معمول درمان دارویی توسط ایبوپروفن (موترین)، کترولاک (تورادول) و یا استامینوفن (تیلنول) برای کاهش درد و درمان دارویی توسط آنتی بیوتیک زمانی که دلیل ایجاد درد، عفونت باشد، مورد استفاده قرار می گیرد.

برخی افراد فورا سنگ کلیه را  دفع کرده و به این ترتیب درد کلیه در آنها از بین می رود، اما سایرین نیاز به عمل جراحی دارند. می توان با رعایت مواردی که منجر به ایجاد عفونت یا آسیب به کلیه هستند، از ایجاد درد کلیه ممانعت به عمل آورد.

روش تشخیص درد کلیه

تشخیص درد کلیه در یک فرد، وابسته به دلیل ایجاد این درد بوده و عمده بیماران هنگامی که به سرعت و به طور مناسبی تحت درمان قرار گیرند، نتایج قابل قبولی را دریافت خواهند کرد.

علائم سنگ کلیه

سنگ های کلیه درون مجاری ادراری و یا کلیه ها وجود دارند. بسیاری از این سنگها هیچ علامتی نداشته و سنگهای خاموش نامیده می شوند. علائم به طور ناگهانی ایجاد می شوند  و دردهای شدیدی را در ناحیه پشت و شکم، پهلوها یا کشاله ران برای فرد ایجاد می کنند. تغییر وضعیت بدن منجر به از بین رفتن درد نمی شود.

علائم و نشانه های درد کلیه

علائم و نشانه های درد کلیه شامل احساس ناراحتی و اضطراب، دردهای تیزی که در پشت و تقریبا بین پایین ترین دنده و باسن ایجاد می شود، هستند. بسته به دلیل ایجاد درد، ممکن است درد از ناحیه پهلو شروع شده و به کشاله ران و یا سطح شکمی گسترش یابد. برخی افراد ممکن است علائم زیر را نیز داشته باشند:

✅ تب

✅ درد در هنگام دفع ادرار

✅ وجود خون در ادرار

✅ حالت تهوع

✅ استفراغ

✅ سرگیجه

✅ یبوست یا اسهال

✅ خارش پوست

✅ خستگی

✅ لرز

علائم و نشانه های دیگری که در هنگام آسیب شدید به کلیه ایجاد می شود، عبارتند از:

✅ احساس طعم فلز در دهان

✅ تنفس سخت

✅ تورم و تنفس کوتاه

بسته به دلیل ایجاد درد کلیه، درد ممکن است در سمت چپ، راست و یا هر دو سمت ایجاد شود. گاهی درد در هر دو سمت ایجاد شده، که دلیل آن آسیبی است که موجب ایجاد تروما در کلیه شده است و در نهایت باعث میشود علائم بالا ایجاد شوند. آسیب های کمتر ممکن است در ابتدا بدون هیچ علائمی باشند. آسیب شدید به کلیه می تواند منجر به فشار خون، ضربان غیر نرمال و شوک شود.

درد کلیه ممکن است به سبب مشکلات یا بیماری های کلیه و یا سایر بخش های آن، مانند مثانه و حالب رخ دهد. با این حال، بیماری های دیگری ممکن است علائمی شبیه به بیماری های کلیوی داشته باشند، اما در حقیقت ارتباطی با بیماری های کلیوی ندارند، علائمی از جمله:

✔ اعمال فشار به ماهیچه های پشت

✔ مشکلات نخاعی (شکستگی ها، آبسه)

✔ درد دنده ها

✔ التهاب و تحریک پرده جنب (پلوریت)

✔ فتق دیسک بین مهره ای (رادیکولیت)

✔ فیبروز پشت صفاقی

✔ شینگلز (یک نوع عفونت ویروسی پوست)

✔ آنوریسم آئورت شکمی

✔ مشکلات مربوط به زنان

دردهایی که ناگهانی ایجاد می شوند، تیز و شدید می باشند. افزایش و کاهش امواج درد اغلب مربوط به سنگهای کلیوی در حالب کلیه است. دردهایی که به واسطه سنگ کلیه ایجاد می شوند، کولیک نامیده می شوند.

بیماری ها و شرایطی که منجر به ایجاد درد کلیه می شوند.

دلایل و بیماریهای بسیاری وجود دارند که منجر به ایجاد درد در کلیه (یا درد پهلو) می شوند. این بیماریها می توانند به طور حاد و یا مزمن عملکرد کلیه را تحت تاثیر قرار دهند. بیماری های دیگر در زمان تولد ظاهر می شوند. برخی افراد ممکن است با اختلالات ژنتیکی زاده شوند که می تواند بر روی عملکرد کلیه ها تاثیر داشته باشد.

درد کلیه یا پهلو می تواند حاد، نسبتا ثابت و تیز باشد. درد کلیه معمولا هنگامی مشاهده می شود که سنگهای کلیه یا مشکلات دیگری، مجرای تخلیه ادرار از کلیه را مسدود کرده باشند. بااینحال، فرآیندهای دیگری می توانند منجر به ایجاد درد مزمن و با شدت کمتری شوند، که معمولا منجر به درد تیز در کلیه می شوند.

برخی دلایل درد کلیه و یا پهلو به صورت زیر است:

✅ عفونت های مجاری ادراری

عفونت مجاری ادراری زمانی رخ می دهد که یک یا تعداد بیشتری از بخشهای سیستم ادراری (کلیه ها، حالب، مثانه و یا مجاری اداری) با پاتوژن هایی (عمدتا باکتری ها) آلوده شوند. عفونت های مجاری ادراری عمدتا در زنان ایجاد می شوند. حدود 50 درصد از زنان عفونت مجاری ادراری را حداقل یک بار در طول زندگی خود تجربه می کنند. بسیاری از این عفونتها شدید نبوده اما اگر عفونت به کلیه ها برسد، بیماریهای جدیتری را ایجاد کرده و حتی می تواند منجر به مرگ نیز شود.

✅ لخته خون در کلیه (ترومبوز سیاهرگ کلیوی)

ترمبوز عمیق سیاهرگ، لخته خونی است که در داخل سیاهرگ ایجاد شده و عمدتا عمیق بوده و در ساق پا مشاهده می شود. خطری که وجود دارد این است که لخته می تواند شکسته شده و در جریان خون حرکت کند. این لخته می تواند در ششها تجمع کرده و جریان خون را در آنها متوقف کند و در نتیجه منجر به آسیب به اندام ها و یا حتی مرگ شود.

✅ عفونت کلیه

✅ سنگهای کلیوی (نفرولیتیاز و اورولیتیاز)

✅ سرطان کلیه

✅ هر آنچه کلیه را تحت فشار قرار دهد (مانند تومورهای بزرگ)

✅ گلومرولونفریت (التهاب گلومرولتها یا رگهای خونی کوچک در کلیه ها)

✅ بیماری کلیه پلی کیستیک (مادرزادی)

✅ بد شکلی مادرزادی در سیستم ادراری که منجر به مسدود شدن کامل و یا بخشی از جریان ادراری می شود.

✅ داروها، مخدرها و یا سم هایی که باعث آسیب بافتی کلیه می شوند ( مثلا قرار گرفتن در معرض آفت کش ها یا استفاده بیش از حد از داروهایی مانند ایبوپروفن، ادویل، موترین و غیره)

✅ درد کلیه در دوران بارداری

✅ خونریزی کلیوی ناشی از ترومای نافذ یا غیر نافذ

✅ بیماری مرحله انتهایی کلیه

دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.