مردان بالای ۵۰ سال برای بررسی وضعیت پروستات و سالم بودن آن حتما باید به دکتر ارولوژ مراجعه کنند. روش های مختلفی برای تشخیص سرطان پروستات وجود دارد که در ادامه به تک تک آنها اشاره شده است.
اگر شما بالای 50 سال هستید یا اگر پدر، عمو و یا برادرتان مبتلا به سرطان پروستات بوده است حتماً بعد از 40 سال به دکتر ارولوژی جهت چکاپ مراجعه نمایند.
تشخیص سرطان پروستات
در حالت کلی سه روش برای تشخیص پروستات وجود دارد.
1- تست سرطان پروستات PSA
اولین اقدام اندازه گیری میزان PSA خون شما می باشد. PSA ماده ای است که از پروستات ترشح و وارد خون می گردد که اندازه آن در خون بسته به حجم پروستات، دستکاری های اخیر پروستات از قبیل معاینه انگشتی، سیستوسکوپی و ورم پروستات متغیر می باشد.
اندازه PSA عمدتاً بر اساس سن بیمار و حجم پروستات بررسی می گردد. مثلاً در یک فرد 50 ساله اندازه PSA باید زیر 2 باشد ولی در یک فرد 65-70 ساله تا 4 را طبیعی تلقی می کنیم.
نقطه مهم افزایش تدریجی سطح PSA می باشد که به آن PSA Rising یا افزایش یابنده اطلاق می شود. نکته بسیار مهم هر PSA افزایش کننده تدریجی سرطان پروستات است مگر اینکه خلافش را با نمونه برداری ثابت کنیم. نتیجه اینکه اگر در آزمایشات مختلف سطح PSA خون شما روند صعودی دارد حتماً آن را جدی گرفته و به پزشک ارولوژیست یا مجاری ادرار مراجعه نمایید.
2- روش معاینه پروستات
دومین راه تشخیص سرطان پروستات که پزشک شما انجام خواهد داد، معاینه انگشتی است که در این روش از طریق مقعد اندازه حجم و قوام پروستات شما معاینه می شود. در حالت طبیعی قوام پروستات مثل قوام کف دست در حالت انقباض می باشد.
زمانی که پروستات سرطانی می شود قوام آن سفت و مثل سنگ می گردد که در صورت چنین یافته ای، قدم بعدی تشخیص سرطان پروستات که همان نمونه برداری از پروستات است، می باشد. در فیلم زیر چگونگی انجام بیوپسی از پروستات را با توضیحات دکتر حسین کرمی میبینید.
3- تشخیص سرطان پروستات با سونوگرافی
سومین و قطعی ترین روش تشخیص سرطان پروستات نمونه برداری از طریق مقعد به کمک سونوگرافی می باشد. هر فردی که:
- PSA آن حالت افزاینده تدریجی دارد.
- اندازه PSA آن بالاتر از نرمال است.
- علی رغم PSA نرمال، ولی در معاینه انگشتی پروستات سفت شده است.
باید تحت نمونه برداری سوزنی با سونوگرافی قرار گیرد که در این روش با تعیین وقت قبلی و آمادگی های زیر انجام می گردد:
1- حتماً سه روز آنتی بیوتیک لازم جهت جلوگیری از عفونت را قبل از نمونه برداری باید شروع کنید.
2- یک هفته قبل آسپرین، پلاویکس و داروهای رقیق کننده خون را باید قطع کنید.
3- شب قبل از نمونه برداری فقط از مایعات استفاده نمایید.
4- روز قبل از نمونه برداری جهت تخلیه خوب مقعد از شیاف های ملین استفاده نمایید.
5- نمونه برداری به صورت سرپایی و در عرض 10-15 دقیقه انجام و تعداد 12 قطعه از پروستات نمونه برداری شده و به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می شود و جواب قطعی از نظر سرطانی و غیرسرطانی بودن پروستات مشخص می شود.
اگر جواب پاتولوژی سرطانی باشد بسته به سطح و مرحله سرطان، پزشک پیشنهادات درمانی خود را با شما هماهنگ خواهد کرد. در رابطه با درمان های سرطان پروستات با شما در قسمت بعدی صحبت خواهم کرد.
آزمایشات مورد نیاز برای سرطان پروستات
هیچ آزمایش ساده ای برای تشخیص سرطان پروستات وجود ندارد. دو آزمایش رایج مورد استفاده برای تشخیص سرطان پروستات، آزمایش PSA و معاینه دیجیتال رکتوم است. با استفاده از این آزمایش ها (به طور جداگانه یا در کنار هم)، تنها می توان تغییرات پروستات را مشاهده کرد.
این تست ها قابلیت تشخیص سرطان پروستات را ندارند. در صورتی که در نتیجه ی هر کدام از این آزمایش ها، چیزی غیر عادی به نظر برسد، معمولاً برای شما آزمایش های بیشتری تجویز خواهد شد.
عکس برداری ام آر آی (MRI)
در فرآیند عکس برداری ام آر آی، با استفاده از یک آهنربای بسیار قوی و امواج رادیویی، تصویری دقیق و با جزئیات بالا از درون بدن شما ثبت می شود. پزشک برای تشخیص سرطان پروستات از نوع خاصی از عکس برداری MRI به نام mpMRI استفاده می کند. در این روش، با استفاده از ترکیب نتیجه ی سه عکس mpMRI مختلف، تصویر بسیار دقیق تری از درون بدن شما ثبت می شود.
پزشک معمولاً از آزمایش MRI برای بررسی نیاز به بیوپسی یا هدایت سوزن بیوپسی به محل خاصی از پروستات شما استفاده می کند. از دیگر فواید این نوع عکس برداری، قابلیت مشاهده ی تکثیر و پخش احتمالی توده ی سرطانی به سایر اندام ها و بافت های مجاور می باشد. پیش از عکس برداری، در رابطه با وجود هر گونه فلز درون بدن خود (مثل باتری قلب و …)، هر نوع آلرژی، دیابت، بیماری کلیوی یا سابقه ی عکس العمل آلرژیک به رنگ کانتراست طی آزمایش های گذشته، به تکنسین MRI خود اطلاع دهید.
بیوپسی (نمونه برداری)
با توجه به نتیجه ی عکس MRI، متخصص اورولوژی شما ممکن است برای نمونه برداری از بافت پروستات، آزمایش بیوپسی پروستات را تجویز کند. پزشک معمولاً بعد از توضیح خطرات و مزایای آزمایش بیوپسی پروستات، به شما زمان می دهد تا تصمیم خود را برای انجام آزمایش بیوپسی قطعی کنید.
دو روش اصلی برای انجام آزمایش بیوپسی پروستات وجود دارد:
- بیوپسی ترانس پرینال (TPUS): دراین روش، سوزن از پوست ناحیه ی بین مقعد و کیسه بیضه وارد بدن شما می شود.
- بیوپسی ترانس رکتال (TRUS): در این آزمایش، سوزن از طریق رکتوم وارد بدن شما می گردد.
طی هر کدام از این عمل ها، پزشک معمولاً علاوه بر نمونه برداری از نواحی مختلف پروستات شما، از نقاط مشکوک (طبق نتیجه عکس MRI شما) نیز نمونه هایی خواهد گرفت. سپس، این نمونه ها به آزمایشگاه ارسال شده تا -به منظور یافتن سلول های سرطانی- توسط یک متخصص پاتولوژی بررسی شود.
با توجه به نوع بیوپسی شما، ممکن است به مدت چند روز مقدار کمی خون در ادرار یا مدفوع خود مشاهده کنید. همچنین، احتمال وجود خون در منی تا دو ماه بعد از آزمایش بیوپسی پروستات وجود دارد.
سایر آزمایش ها
اگر نتایج آزمایش بیوپسی پروستات شما سرطان پروستات را تأیید کرده است، پزشک ممکن است برای بررسی میزان پخش شدگی سرطان، آزمایش های تکمیلی زیر را تجویز کند.
اسکن استخوان
در این عکس برداری، احتمال پخش شدگی سرطان پروستات به استخوان های شما مورد بررسی قرار می گیرد. پیش از شروع این نوع عکس برداری، مقدار ناچیزی رنگ رادیو اکتیو به رگ شما تزریق شده و در نواحی رشد غیر عادی استخوانی جمع می شود. برای انتقال رنگ از طریق جریان خون به استخوان هایتان، باید چند ساعت صبر کنید.
بدن شما توسط یک دستگاه با قابلیت تشخیص رنگ رادیو اکتیو، اسکن می شود. عموماً تراکم رنگ در مناطق سرطانی استخوان، بیشتر از سایر نقاط است. این آزمایش بدون درد بوده و ماده رادیو اکتیو طی چند ساعت از بدن شما دفع می شود.
سی تی اسکن
سی تی اسکن یا عکس برداری توموگرافی کامپیوتری با استفاده از اشعه ایکس، یک تصویر دقیق از داخل بدن شما ثبت می کند. پزشک به کمک سی تی اسکن از ناحیه شکم می تواند احتمال انتشار سرطان پروستات به گره های لنفاوی را بررسی کند.
در طی این آزمایش، برای کمک به بالا بردن دقت عکس، یک رنگ به رگ شما تزریق می شود. سپس شما بدون حرکت روی تخت دراز کشیده و به آرامی از اسکنر گرد و دونات مانند سی تی عبور می کنید. عکس برداری چند دقیقه طول کشیده و بدون درد می باشد؛ اما مراحل آماده شدن برای انجام آن، ده الی سی دقیقه به طول می انجامد.
سی تی اسکن پی ای تی (PET-CT)
ترکیب یک اسکن PET (توموگرافی گسیل پوزیترون) با یک سی تی اسکن، یک آزمایش عکس برداری تخصصی محسوب می شود. این آزمایش می تواند به تشخیص پخش شدگی یا بازگشت سرطان کمک کند.
برای موارد سرطان پروستات، اسکن به دنبال ترشحات یک ماده خاص از سلول های سرطانی پروستات به نام آنتی ژن غشایی اختصاصی پروستات(PSMA) خواهد گشت. قبل از اسکن PET-CT مقدار کمی ماده رادیو اکتیو به شما تزریق شده، که این ماده باعث پدیدار شدن آنتی ژن غشایی اختصاصی پروستات در اسکن شما می شود.
توصیه های پایانی
- جهت تشخیص و درمان به موقع سرطان پروستات توصیه می شود که همه مردان بالای 50 سال باید تست PSA خون را اندازه گیری نمایند.
- اگر در خانواده شما پدر، عمو و یا برادر مبتلا به سرطان پروستات دارید شانس شما نسبت به افراد طبیعی 5 برابر می باشد و لذا بالای 40 سال تحت نظر دکترتان باشید.
- هر گونه PSA افزایش یابنده باید نمونه برداری شود. مثلاً 1 ← 2 ← 3
- در صورت تشخیص سرطان پروستات به موقع سرطان پروستات و درمان به موقع آن عمر طبیعی خواهید داشت و لذا فرصت طلائی مراجعه و تشخیص به موقع سرطان را از دست ندهید.
- قطعی ترین روش تشخیص سرطان پرستات نمونه برداری از طریق مقعد می باشد که در فیلم زیر می بینید.
در صورت نیاز جهت اخذ نوبت با شماره تلفن 22642744-021 تماس بگیرید.
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی
علی
سه شنبه ۲۰ آذر ۳( 8 ماه پیش)
تعداد بازدید: 174
مشاهده پرسش
