سنگ حالب می‌تواند دردی طاقت‌فرسا داشته باشد، اما خوشبختانه با انتخاب‌های غذایی هوشمندانه و تغییرات سبک زندگی، می‌توانید به بدنتان کمک کنید تا این سنگ‌ها را سریع‌تر و راحت‌تر دفع کند. هدف ما این است که شانس دفع طبیعی سنگ حالب را بالا ببریم که برای بسیاری از سنگ‌های کوچکتر (معمولاً کمتر از ۶ میلی‌متر) امکان‌پذیر است. پس بیایید ببینیم چه چیزهایی باید بخوریم تا به این فرآیند حیاتی کمک کنیم.
چه بخوریم تا سنگ‌ها آسان‌تر دفع شوند؟
آب:
بهترین دوست شما در نبرد با سنگ حالب، هیچ چیز به اندازه نوشیدن آب برای دفع سنگ حالب خوب نیست. آب با رقیق کردن ادرار، به سنگ اجازه می‌دهد تا آزادانه‌تر حرکت کند و از تشکیل کریستال‌های جدید جلوگیری می‌کند. وقتی با سنگ حالب درگیر هستید، باید هدفتان این باشد که روزانه ۲.۵ تا ۳ لیتر مایعات بنوشید (تا ادرارتان شفاف و زرد کم‌رنگ باشد).
آب‌میوه‌های خاص:
برخی آب‌میوه‌ها نیز می‌توانند مفید باشند. قدرت لیمو و مرکبات: اسید سیتریک را دست‌کم نگیرید! اسید سیتریک، ماده‌ای که به وفور در مرکباتی مانند لیموترش و پرتقال یافت می‌شود، نقش کلیدی در پیشگیری و حتی کمک به دفع سنگ‌های حالب دارد. چگونه عمل می‌کند؟ اسید سیتریک به کلسیم در ادرار، از کریستالی شدن آن جلوگیری می‌کند و همچنین می‌تواند به خرد شدن سنگ‌های کوچکتر کمک کند.
روش مصرف: هر روز صبح مقداری آب لیموترش تازه را در آب گرم یا سرد بریزید و بنوشید.
آب پرتقال: مصرف آب پرتقال (بهتر است تازه و بدون شکر اضافه باشد) نیز می‌تواند سطح سیترات ادرار را بالا ببرد و به دفع سنگ حالب کمک کند
میوه‌های کامل:
مصرف خود لیمو و پرتقال هم مفید است.
علائم سنگ حالب
اگر سنگ‌های حالب کوچکی داشته باشید، ممکن است بدون هیچ علامتی از سیستم ادراری شما عبور کنند. با این حال، سنگ‌هایی که حالب‌ها یا هر یک از مجاری تخلیه کلیه‌های شما را مسدود می‌کنند، ممکن است علائمی ایجاد کنند که شامل موارد زیر است:
- درد شدید متناوب (می‌آید و می‌رود) در پهلوی فوقانی (در پشت شما، زیر دنده‌های پایینی).
- درد منتشرشونده به قسمت پایین شکم شما.
- درد یا سوزش هنگام ادرار کردن.
- تهوع.
- استفراغ.
- ادرار خونی یا تغییر رنگ یافته (قهوه‌ای، صورتی یا قرمز).
- ادرار کدر.
- نیاز مکرر به ادرار کردن.
- ادرار کردن مقدار کمی ادرار.
سنگ تا چه مدت می‌تواند در حالب من بماند؟
بدن شما منحصربه‌فرد است، بنابراین مدت زمانی که ممکن است طول بکشد تا شما سنگی را دفع کنید، ممکن است با شخص دیگری که سنگ حالب دارد، متفاوت باشد. همچنین ممکن است قادر به دفع یا خارج کردن سنگ نباشید. در بسیاری از افراد، سنگی که کوچکتر از ۴ میلی‌متر است، ممکن است ظرف یک یا دو هفته دفع شود. هنگامی که سنگ حالب به مثانه شما می‌رسد، معمولاً ظرف چند روز دفع می‌شود.
انواع اصلی سنگ‌های حالب کدام‌اند؟
چهار نوع اصلی سنگ حالب وجود دارد، از جمله:
سنگ‌های کلسیمی: سنگ‌های کلسیمی شایع‌ترین نوع سنگ حالب هستند. انواع سنگ‌های کلسیمی شامل سنگ‌های اگزالات کلسیم و سنگ‌های فسفات کلسیم می‌شوند.
سنگ‌های اسید اوریک: سنگ‌های اسید اوریک زمانی تشکیل می‌شوند که اسید اوریک زیادی در ادرار شما وجود داشته باشد.
سنگ‌های استروویت: سنگ‌های استروویت گاهی اوقات پس از ابتلا به عفونت مجاری ادراری (UTI) تشکیل می‌شوند. فسفات آمونیوم منیزیم (استروویت) و کربنات آپاتیت کلسیم اجزای اصلی سنگ‌های استروویت هستند.
سنگ‌های سیستین: اختلال ژنتیکی سیستینوری باعث ایجاد سنگ‌های سیستین می‌شود. سیستینوری باعث نشت اسید آمینه سیستین از کلیه‌های شما به ادرارتان می‌شود.
تفاوت دفع سنگ کلیه و دفع سنگ حالب
در واقع، سنگ حالب خودش یک نوع سنگ کلیه است که از محل اصلی تشکیلش (کلیه) حرکت کرده و وارد حالب شده است. سیستم ادراری انسان از کلیه‌ها (محل تولید ادرار)، حالب‌ها (لوله‌های باریکی که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می‌کنند)، مثانه (محل ذخیره ادرار) و مجرای ادرار (لوله‌ای که ادرار را از مثانه به خارج از بدن می‌برد) تشکیل شده است.
۱. دفع سنگ از کلیه:
سنگ در داخل کلیه قرار دارد. تا زمانی که سنگ در داخل کلیه حرکت نکند و باعث انسداد یا تحریک نشود، ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. بسیاری از افراد سال‌ها سنگ کلیه دارند و از وجود آن بی‌خبرند تا اینکه به طور اتفاقی در سونوگرافی یا عکس‌برداری دیگری کشف شود. اگر سنگ در کلیه حرکت کند یا باعث انسداد نسبی شود، می‌تواند منجر به دردی مبهم در پهلو یا پشت، خون در ادرار، یا عفونت شود.
دفع طبیعی: سنگ‌هایی که در کلیه هستند و کوچک‌اند، ممکن است بدون علامت و بدون اینکه فرد متوجه شود، از کلیه خارج شده و وارد حالب شوند و سپس دفع گردند. اما اگر در کلیه بمانند و بزرگ شوند، دفع طبیعی آنها ممکن نیست و نیاز به درمان‌های جدی‌تر مثل سنگ‌شکنی برون‌اندامی(سنگ شکن کلیه)است.
شکستن سنگ حالب از طریق مجرای ادرار (TUL)
۲. دفع سنگ از حالب:
محل قرارگیری: سنگ از کلیه حرکت کرده و وارد حالب (لوله‌های باریک رابط بین کلیه و مثانه) شده است.
علائم: اینجاست که درد شدید و ناگهانی (کولیک کلیوی) شروع می‌شود. حالب یک لوله باریک با دیواره‌های عضلانی است که با انقباضات خود، ادرار را به مثانه می‌رساند. وقتی سنگ وارد این لوله می‌شود، به دلیل قطر کم حالب و تلاش آن برای دفع سنگ، انسداد ایجاد شده و درد بسیار شدیدی آغاز می‌شود که معمولاً از پهلو شروع شده و به سمت کشاله ران تیر می‌کشد. این درد می‌تواند همراه با تهوع، استفراغ، بی‌قراری، تکرر ادرار و خون در ادرار باشد.
دفع طبیعی:
دفع سنگ از حالب معمولاً به معنای گذراندن سنگ از مجرای ادراری و خارج شدن آن از بدن است. سنگ‌های کوچکتر (معمولاً زیر ۵-۶ میلی‌متر) شانس بالایی برای دفع خودبه‌خودی از حالب دارند، اما این فرآیند می‌تواند بسیار دردناک باشد. برای کمک به دفع، ممکن است پزشک داروهایی مانند آلفا-بلاکرها (مثل تامسولوسین) تجویز کند که حالب را شل می‌کنند.
خطرات:
گیر کردن سنگ در حالب می‌تواند منجر به انسداد کامل جریان ادرار شود که اگر طولانی شود، می‌تواند به کلیه آسیب جدی برساند (تورم کلیه یا هیدرونفروز) و حتی باعث نارسایی کلیه در آن سمت شود. همچنین خطر عفونت‌های ادراری شدید را نیز بالا می‌برد.
منبع: clevelandclinic
