زمانیکه که فرد با مصرف کم مایعات به دفعات دستشوئی می رود و در هر جلسه موقع دفع، ادرار کمتری از وی خارج و احساس می کند که باز ادرار دارد و کامل تخلیه نشده است را از نظر عملی تکرر ادراری می گوئیم. علت ادرار زیاد چیست؟ علت زیاد دستشویی رفتن آقایان چیست؟ در ادامه توضیح خواهیم داد.
مشکلات افراد دچار به تکرر ادراری
امروزه بیماران زیادی در مقاطع سنی مختلف از نوجوانان تا افراد مسن اعم از مرد و زن به مطب مراجعه کرده و از تکرر ادراری شاکی هستند. این افراد اظهار می دارند که با مصرف یک استکان چای یا آب مجبورند چندین بار به دستشوئی مراجعه کنند؛ بطوریکه رفتن از خانه به محیط بیرون و یا مسافرت بین شهری برای این افراد بسیار مشکل شده و به علت نیاز شدید به دستشوئی ترجیح می دهند که در خانه بمانند.
از طرفی به علت نیاز به دستشوئی رفتن های مکرر در خواب باعث بیدار شدن های مکرر و لذا خواب این افراد را نیز تحت تأثیر قرار داده و در یک جمله زندگی را برایشان سخت کرده است.
تکرر ادراری چیست؟
موقعی که فرد با مصرف کم مایعات به تعداد زیاد دستشوئی می رود و در هر جلسه موقع دفع، ادرار کمتری را دفع می کند و احساس می کند که باز ادرار دارد و کامل تخلیه نشده است را از نظر عملی تکرر ادراری می گوئیم.
آیا زمانی که فرد مایعات زیاد می خورد و یا مثلاً هندوانه مصرف می کند و زود زود دستشوئی می رود مبتلا به تکرر ادراری است؟
خیر، اگر فردی مایعات زیاد بخورد معمولاً مجبور می شود که مایع مصرف شده را دفع کند و در این حالت تعداد دستشوئی رفتن زیاد می شود و هر جلسه فرد ادرار زیادی را دفع می کند که درست برعکس تکرر ادراری مرضی است که حجم ادرار دفع شده کمتر است.
علت ادرار زیاد و بی رنگ چیست؟
ادرار بی رنگ ممکن است نشان دهنده هیدراتاسیون بیش از حد باشد.
انواع تکرر ادراری
تکرر ادراری به دو حالت حاد و مزمن تقسیم می شود.
1-تکرر ادراری حاد
شایعترین علت تکرر ادراری حاد عفونت های مجرا و مثانه می باشد که در این حالت فرد بدون سابقه قبلی و به صورت ناگهانی دچار تکرر ادرار و اغلب سوزش ادرار می شود که این حالت بیشتردر خانم های جوان شایع می باشد و شایعترین علت آن عفونت مثانه است که با مصرف آنتی بیوتیک بلافاصله خوب می شود.
2-تکرر ادراری مزمن
در تکرر ادراری مزمن افرادی را می بینیم که چندین ماه و یا چندین سال است که مبتلا به دستشوئی رفتن های مکرر هستند و این حالت از نظر روحی فرد را خسته کرده است. در شرح حال، این افراد ذکر می کنند که با مصرف کوچکترین حجم از مایع مجبورند به تعداد زیادی دستشوئی بروند. این افراد اغلب دستشوئی های مسیر رفت و آمد خود را شناسائی می کنند و در مسیر کار و یا خانه مجبورند به این دستشوئی ها بروند.
این افراد ترجیح می دهند که با ماشین مسافرت های بین شهری نداشته باشند و چه بسا در صورت عدم دسترسی به دستشوئی خودشان را خیس می کنند. در مراجعه به مطب این افراد چندین نسخه و چندین مراجعه به دکتر های مختلف را دارند که نتیجه نگرفته اند و بعضی از این افراد با ترس از لاعلاج بودن آن و تبدیل به سرطان دچار استرس و نگرانی بیش از حد هستند.
همه چیز در رابطه با لاپاراسکوپی
علت ادرار زیاد چیست؟
سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که علت زیاد دستشویی رفتن و ادرار مکرر چیست؟ چه عواملی باعث تکرر ادراری در یک فرد می شود؟ در ادامه به شرح این مسائل می پردازیم:
1- عفونت ادراری
در این حالت فرد سالم که قبلاً مشکلی نداشته و به صورت ناگهانی دچار تغییر رنگ ادراری، تکرر ادرار و سوزش ادراری می شود که اغلب رنگ ادرار این ها تغییر یافته و اغلب بدبو می شود. اگر مبتلا به این حالت شدید شد بلافاصله به دکتر مراجعه و اول آزمایش و کشت ادرار بدهید و سپس با مصرف آنتی بیوتیک تجویز شده توسط پزشک معالجتان و با مصرف مایعات فراوان مطمئن باشید که در عرض 2-3 روز بهتر می شوید.
2- بزرگی پروستات
اگر شما مردی بالای 50 سال هستید و مبتلا به تکرر ادراری مزمن هستید و ادرارتان دوشاخه و قطع و وصل می شود و راحت نمی آید و قطره قطره است، مبتلا به درجاتی از بزرگی پروستات هستید. توصیه می کنم حتماً به دکتر کلیه مراجعه کنید و از دکترتان بخواهید که:
- سونوگرافی از کلیه ها و مثانه و پروستات
- تست سرطان پروستات یا PSA را برای شما انجام دهد.
بعد از آماده شدن سونوگرافی و آزمایش دکتر معالجتان جهت درمان شما یا داروهای شل کننده پروستات و یا درمان جراحی را بر اساس بزرگی پروستات ، پیشنهاد خواهد داد.
👈 توجه: برای آشنایی با کپسول درمان بزرگی پروستات پروترال و ترازوسین بر روی لینک زیر کلیک کنید.
چون داروهای شل کننده پروستات همزمان باعث افت فشار خون نیز می شوند توصیه می کنم که این داروها را قبل از خواب مصرف کنید اگر تست سرطان پروستات یا PSA شما روند صعودی داشته باشد و بالای 4 باشد و یا اگر پدر و عمو و برادرتان مبتلا به سرطان پروستات بوده است، شما نیز 4-5 برابر افراد طبیعی در خطر این بیماری هستید.
پس مراجعه منظم به دکترتان را فراموش نکنید و هر از چندگاهی باید توسط پزشک معالجتان معاینه انگشتی پروستات و تست PSA را انجام دهید و در شک به سرطان پروستات باید نمونه برداری از پروستات حتماً انجام دهید.
انواع مختلف بی اختیاری ادرار، دلایل مختلفی نیز دارند که عبارتند از:
1- بی اختیاری استرسی
این نوع تکرر ادراری می تواند هنگامی اتفاق افتد که غده پروستات برداشته می شود. در صورتی که آسیبی به اعصاب یا اسفنکتر رسیده باشد ناحیه پایینی مثانه از حمایت کافی برخوردار نخواهد بود. در این وضعیت، نگه داشتن ادرار در مثانه به تنهایی به عهده اسفنکتر خواهد بود. ممکن است اسفنکتر ضعیف تر از آن باشد که بتواند ادرار را عقب نگه دارد. همچنین، هر گونه فشار اضافی ناشی از عطسه، سرفه یا پیچش می تواند سبب نشت ادرار شود.
2- تکرر ادراری شدید
این نوع بی اختیاری ادراری هنگامی به وجود می آید که عضلات مثانه به شدت منقبض شده و اسفنکتر نتواند ادرار را عقب نگه دارد. این وضعیت سبب ایجاد احساس شدیدی برای دفع ادرار می شود. پزشکان علت وقوع این مورد را نمی دانند اما گاهی اوقات این وضعیت می تواند در نتیجه مشکلات ادراری باشد. لازم می دانم در پایان این قسمت عرض کنم که هنوز در دنیا داروئی که بتواند پروستات را کوچک بکند کشف نشده است و درمان داروئی اغلب نقش تسکینی دارد نه قطعی.
3- مثانه بیش فعال
یکی دیگر از علل تکرر ادراری مزمن چه در آقایان و چه در خانم های جوان مثانه های بیش فعال می باشد.
علائم مثانه بیش فعال عبارتند از:
- دستشوئی رفتن های بیش از 8 بار در روز و 2 بار در شب
- احساس عدم تخلیه کامل مثانه
- نیاز ناگهانی به دستشوئی رفتن به علت انقاباضات خودبخودی مثانه که اگر شدید باشد فرد لباس زیر خود را خیس می کند.
مثانه بیش فعال در افرادی که مبتلا به استرس و اضطراب هستند و تحریک پذیر هستند و اغلب در مردان و زنان جوان دیده می شود.
بیماری بیش فعالی مثانه ( تکرر ادراری) چیست؟ برای آشنایی بیشتر بر روی لینک زیر کلیک کنید.
در بررسی های پزشکی، سونوگرافی و آزمایشات ادرار این افراد نرمال و طبیعی هستند. بهترین و قعطی ترین وسیله تشخیصی مثانه بیش فعال تست ارودینامیک یا نوار مثانه می باشد که هم بیماری و هم شدت بیش فعالی را مشخص می کند و بر اساس آن بیمار درمان می شود. اگر شما علائم بیش فعالی مثانه را در خودتان می بینید توصیه می کنم که به پزشک جراحی کلیه مراجعه کنید.
آزمایش ادرار و کشت ادرار و اندازه گیری قند خون شما و یک سونوگرافی، اولین قدم بررسی تشخیصی هستند اگر آنها طبیعی بودند باید تست ارودینامیک یا نوار مثانه بگیرید. درمان مثانه بیش فعال اغلب داروئی و رفتار درمانی می باشد. از درمان داروئی برای کنترل و آرام کردن مثانه استفاده می شود که باعث می شود احساس تکرر ادراری شدید کاهش می یابد و همزمان من به بیمار هایم توصیه می کنم که با تربیت مثانه با جنگ و مقابله با تکرر ادراری بروند به این معنی که با یک برنامه ماهیانه فواصل دستشوئی رفتن را زیاد بکنند.
مثلاً به بیمار می گویم روز اول 5 دقیقه و روز بعد 7 و روز بعد 10 و … در مقابل احساس تکرر ادراری مقاومت کنید که در اوایل این کار کمی آزاردهنده است ولی تدریجاً از بین می رود. هدف ما از درمان این است که فرد 2-3 ساعت بتواند بدون اینکه به دستشوئی برود ادرار خود را نگاه دارد.
خوشبختانه مثانه های بیش فعال اغلب با دارو و رفتار درمانی تعییر در کیفیت زندگی از قبیل شروع ورزش، کاهش استرس های روزمره زندگی و عدم فکر کردن به دستشوئی و عدم توجه به تحریک های مثانه و احساس ادراری آرام آرام از بین می روند و درمان می شوند.
4- مثانه عصبی
از علل دیگر تکرر ادراری مزمن، مثانه عصبی است. تعریف مثانه عصبی در افراد مبتلا به مثانه عصبی یک بیماری زمینه ای عبارتند از:
آسیب به نخاع، بیماری M.S، تومورهای نخاع، بیماریهای نخاعی مادرزادی از قبیل: مننگوسل، آسیب های مغزی هنگام تولد و یا بعد از آن مثلاً به علت تصادف، ضربه، تومور و بیماری پارکینسون وجود دارد که به علت بیماری زمینه ای عصب مثانه آسیب دیده و باعث می شود مثانه شدیداً تحریک پذیر شده و دچار انقباضات خودبخودی مثانه و بی اختیاری ادراری و تکرر ادراری شدید در شب و روز می شود که علت آن بالا رفتن فشار مثانه و کاهش شدید حجم مثانه می باشد.
در موارد شدید اگر درمان مناسب و سریع انجام نشد فشار داخل مثانه به کلیه ها منتقل و سبب آسیب کلیه ها و نارسائی کلیه و سبب از کار افتادگی آنان می شود.
اگر شما فکر می کنید که مبتلا به مثانه عصبی هستید باید سریعاً به دکتر کلیه مراجعه کنید. بهترین و دقیق ترین وسیله تشخیص مثانه عصبی تست نوار مثانه یا ارودینامیک می باشد که به وسیله آن نوع مثانه عصبی و شدت آن از قبیل حس مثانه، حجم مثانه و شدت انقباضات مهار نشده مثانه مشخص می گردد و دکتر شما بر اساس آن و با انتخاب داروهای مناسب به تعدیل علائم بیماری مثانه عصبی کمک خواهد کرد.
درمان مثانه عصبی در موارد خفیف استفاده از داروهای شل کننده ی خروجی مثانه و آرام کننده انقباضات عضله مثانه می باشد. در موارد شدید تزریق داخل مثانه بوتاکس و همچنین بزرگ کردن مثانه با برداشتن قسمتی از روده و گذاشتن آن روی مثانه عصبی آخرین درمان مثانه های عصبی می باشد.
در بعضی از مثانه های عصبی حسن مثانه از بین می رود و حجم آن افزایش پیدا می کند و مثانه قادر به پمپاژ و یا انقباض نبوده و لذا فرد دچار بزرگی شدید مثانه، احتباس ادراری و بی اختیاری لبریزی می گردد که شایعترین علت ایجاد کننده مثانه عصبی شل بیماری دیابت کنترل نشده می باشد و لذا در اینجا لازم می دانم به بیماران دیابتی عرض کنم که جهت جلوگیری از عوارض شدید دیابت روی مثانه حتماً با مراجعه به دکتر فوق تخصص غدد، قند خون خود در کنترل نگاه دارند.
ادرار زیاد نشانه چیست؟
در قسمت بالا دلایل اصلی تکرر ادرار را توضیح دادیم. اکنون سایر دلایل فرعی ادرار زیاد را برای شما نام میبریم:
- سنگ مثانه
- تغییر در عملکرد کلیه
- دیابت
- مصرف بیش از حد مایعات کل ، الکل یا کافئین
- سیستیت بینابینی (سندرم مثانه دردناک نیز نامیده می شود)
- عفونت کلیه
- بارداری
- تنگی مجرای ادرار (باریک شدن مجرای ادرار)
علت ادرار زیاد در شب
به طور معمول، میزان تولید ادرار در بدن، شب‌ها کاهش می‌یابد، و به فرد این اجازه را می‌دهد تا 6 الی 8 ساعت بدون نیاز به دفع ادرار بخوابند.
برخی از افراد در طول شب، چندین بار برای ادرار از خواب بیدار می شوند. این مسأله می‌تواند چرخه‌ی خواب را مختل کند. نوشیدن بیش از حد مایعات در طول شب، همچنین مصرف کافئین و الکل بعد از شام، می‌تواند باعث شب ادراری شود.
سایر دلایل عمده شب ادراری عبارتند از:
- عفونت مثانه یا مجاری ادراری
- نوشیدن مقدار زیادی الکل، کافئین یا مایعات دیگر قبل از خواب
- تورم غده پروستات (BPH)
- بارداری
سایر شرایطی که می‌تواند باعث به وجود آمدن این مشکل شود عبارتند از:
- نارسایی مزمن کلیه
- دیابت
- نوشیدن مقدار زیاد آب
- نارسایی قلبی
- بالا بودن سطح کلسیم خون
- مصرف داروهای خاص، از جمله قرص‌های واتر (ادرار آور)
- دیابت بی‌مزه
- تورم پاها
نفس تنگی در خواب و سایر اختلالات خواب، می‌تواند یکی دیگر از علت‌های شب ادراری باشد. ممکن است با کنترل کردن خوابتان، مشکل شب ادراری شما رفع شود. همچنین استرس و بی قراری می‌تواند باعث بیدار شدن شما در شب شود.
تکرر ادرار بدون سوزش
تکرر ادرار بدون درد می‌تواند علامت مشکلات مثانه یا کلیه‌ها و همچنین عفونت ادراری (UTI)باشد. ادرار فوری و مکرر، گاهی اوقات می‌تواند در اثر عوارض جانبی برخی از داروها، دیابت یا بارداری ایجاد شود.
اگر تکرر ادرار شما با احساس سوزش، درد در ناحیه کمر (نزدیک کلیه‌ها)، یا وجود خون در ادرار همراه است، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید، زیرا این موارد می‌تواند نشانه‌های یک بیماری جدی باشد.
تشخیص تکرر ادرار
برای تشخیص تکرر ادرار و این که تکرر ادرار ناشی از چه می باشد، پزشک در ابتدا سوالاتی از قبیل : آیا داروی خاصی مصرف می کنید؟ آیا نوشیدنی خاصی مانند الکل مصرف می کنید؟ در روز و در شب چند بار دسشویی می روید؟ چه علائمی دارید؟ و … از شما می پرسدسپس برای تشخیص قطعی ممکن است آزمایشات زیر را برای شما تجویز کند:
◾آزمایش ادرار
معاینه میکروسکوپی ادرار که شامل تعدادی آزمایش برای تشخیص و اندازه گیری ترکیبات مختلفی است که از طریق ادرار عبور می کنند.
◾سیستومتری
آزمایشی که فشار داخل مثانه را اندازه گیری می کند تا ببیند مثانه چگونه کار می کند. سیستومتری برای تعیین اینکه آیا یک مشکل عضلانی یا عصبی ممکن است باعث ایجاد مشکل در میزان مثانه در نگه داشتن یا آزاد شدن ادرار شود ، انجام می شود.
◾سیستوسکوپی
آزمایشی که به پزشک اجازه می دهد با استفاده از ابزاری سبک به نام سیستوسکوپ، داخل مثانه و مجرای ادرار را مشاهده کند.
◾آزمایشات عصبی
آزمایشات و روش های تشخیصی که به پزشک کمک می کند وجود اختلال عصبی را تأیید یا رد کند.
◾سونوگرافی
یک آزمایش تصویربرداری تشخیصی با استفاده از امواج صوتی برای تجسم ساختار داخلی بدن.
درمان تکرر ادرار
درمان تکرر ادرار به علت آن بستگی دارد. پزشک شما ابتدا هر بیماری اصلی که باعث ادرار مکرر است را درمان می کند. اگر عفونت دلیل تکر ادرار باشد، پزشک برای از بین بردن عفونت آنتی بیوتیک تجویز می کند. یا اگر قند خون دلیل اصلی باشد پزشک سعی می کند با تجویز دارو و دادن رژیم غذایی قند شما را پایین بیاورد.
داروهایی که اسپاسم های عضلانی مثانه را کنترل می کنند می توانند به کاهش بی اختیاری ادرار یا از دست دادن کنترل مثانه نیز کمک کنند. در قسمت زیر مواردی را ذک کردیم که به درمان دستشویی رفتن زیاد کمک می کند:
1- کنترل مثانه: در این روش باید فواصل استفاده از دسشویی رفتن را در طی حدود 12 هفته افزایش دهید. این به مثانه شما کمک می کند تا ادرار را بیشتر نگه دارید و دفعات کمتری ادرار کنید.
2- اصلاح رژیم غذایی: شما باید از هر غذایی که به نظر می رسد مثانه شما را تحریک می کند یا به عنوان ادرار آور عمل می کند، خودداری کنید. این خوراکی ها شامل کافئین ، الکل ، نوشیدنی های گازدار ، محصولات پایه گوجه فرنگی ، شکلات ، شیرین کننده های مصنوعی و غذاهای پرادویه می باشد. همچنین خوردن غذاهای پر فیبر بسیار مهم است، زیرا یبوست ممکن است علائم تکرر ادرار را بدتر کند.
3- تمرینات کگل: این تمرینات به تقویت عضلات اطراف مثانه و مجرای ادرار کمک می کند تا کنترل مثانه را بهبود بخشد و فوریت و تکرر ادرار را کاهش دهد. ورزش عضلات لگن به مدت پنج دقیقه سه بار در روز می تواند در کنترل دسشویی رفتن زیاد کمک کند.
داروهای تجویزی برای درمان بیماری مثانه بیش فعال
در صورتی که درمان های اولیه در کاهش علائم بیماری مثانه بیش فعال موفق نباشند، بسیاری درمان های دیگر از جمله مصرف دارو وجود دارند. رایج ترین دسته دارویی تجویز شده برای درمان علائم مثانه بیش فعال نوعی از دارو های آنتی کولی نرژیک به نام آنتی موسکارینی هستند. دارو های آنتی موسکارینی فعالیت دیواره مثانه را به وسیله مسدود کردن گیرنده های آن کاهش می دهند. این عملکرد، سبب کاهش دفعات و شدت نیاز به دفع ادرار می شود.
رایج ترین دارو های آنتی موسکارینی تجویز شده شامل موارد زیر می شوند:
- اوکسی بوتینین (برچسب پوستی دیتروپان، دیتروپان XL، اوکسی ترول، آنوترول)
- سولیفناسین (وزیکر)
- تول ترودین (دترول)
- فزوترودین (توویاز)
- تروسپیوم (سانک تورا)
- اوکسی بوتینین کلراید (ژلنیک)
- داری فنسین (آنابلکس)
تمامی دارو های آنتی موسکارینی عوارض جانبی یکسانی دارند. شایع ترین این عوارض جانبی خشکی دهان و یبوست می باشند. با این وجود، عوارض جانبی در بین افراد متفاوت هستند.
این را در نظر داشته باشید که برای تشخیص دقیق و بهتر بیماری خود حتما باید به یک پزشک متخصص در این زمینه مراجعه کنید.
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی
؟؟؟
سه شنبه ۲۰ خرداد ۹۹( 4 سال پیش)
تعداد بازدید: 337
مشاهده پرسش
