پروستات جزء غدد درون ریز بدن و به اندازه یک گردو کوچک و در قسمت خروجی گردن مثانه قرار گرفته است. در عالم خلقت انسان و سگ، دارای غده پروستات هستند. نقش عمده این غده در باروری مردان است که با ترشح مواد و مایع مخصوصی در امر بارور شدن اسپرم های مرد کمک می کند.
از نظر آناتومی و ساختاری، غده پروستات گردن مثانه را احاطه کرده و با تغییر در اندازه و اثر فشاری آن، باعث اختلالات تخلیه ادراری در مردان می گردد.
دلیل مبتلا شدن به پروستات
در رابطه با دلیل مبتلا شدن به پروستات عصبی باید گفت که با گذر زمان، پروستات در معرض سه بیماری قرار می گیرد که عبارتند از:
- التهاب پروستاتت یا پروستاتیت که به علت آلوده شدن غده پروستات با عوامل میکروبی و باکتریایی، باعث متورم شدن غده پروستات می شود. این بیماری اغلب در مردان میانسال و با سابقه فعالیت های جنسی کنترل نشده و ابتلا به سوزاک و کلامیدیا و … اتفاق می افتد و با علائم اختلال در تخلیه ادرار و تکرر ادراری، سوزش ادراری و درد ناحیه لگن و زیر ناف خود را نشان می دهد.
- بزرگی خوش خیم پروستات شتری است که در خانه همه مردان بالای 50 سال دیر یا زود می خوابد. علت بزرگی آن سن است و هیچ راهی برای جلوگیری از بزرگ شدن غده پروستات هنوز کشف نشده است. بزرگی خوش خیم پروستات با اثر فشاری بر روی گلوگاه مثانه باعث باریک آمدن ادرار، تکرر ادرار، خونریزی ادراری، عفونت های عود کننده، تشکیل سنگ مثانه و در نهایت باعث احتباس ادراری می گردد.
- سرطان پروستات: سومین بیماری پروستات، سرطانی شدن آن است که عوامل مختلفی در ایجاد آن دخالت دارند از جمله سن، ارث، نژاد و رژیم غذایی پرچرب، پرپروتئین. این سرطان شایع ترین سرطان در افراد بالای 60 سال می باشد و امروزه توصیه بهداشت جهانی، چکاب منظم همه مردان بالای 50 سال می باشد که با آزمایش خون و معاینه بالینی و انجام سونوگرافی و MRI به بررسی سلامت پروستات اقدام می شود.
چه عواملی باعث ابتلا به بیماری پروستات می شود؟
عوامل ایجاد کننده بیماری های پروستات به دو قسم تقسیم می شوند:
عوامل بیرونی که اغلب قابل پیشگیری می باشند از قبیل: رعایت موارد بهداشت جنسی، اجتناب از فعالیت های جنسی کنترل نشده، جلوگیری از ورود عامل بیماری زا به مجرا و انتقال آن به غده پروستات. از طرفی با رعایت رژیم غذایی و اجتناب از مصرف مواد غذایی پرچرب، سرخ کرده و پرپروتئین، می توان از ایجاد سرطان پروستات با منشاء غذایی جلوگیری کرد.
به عنوان مثال سرطان پروستات در کشور ژاپن نادر است. در مطالعات کسانی که از ژاپن به آمریکا مهاجرت کرده و از غذاهای دریائی به غذاهای فست فود و پرچرب رو آورده اند، شانس ایجاد سرطان پروستات بسیار بالا رفته که نقش رژیم غذایی را مشخص می کند.
تشخیص بیماری پروستات توسط پزشک
تشخیص بیماری های پروستات بسته به سه نوع بیماری ذکر شده، بر اساس تاریخچه و شرح حال از بیمار و انجام آزمایشات خون و ادرار و انجام سونوگرافی و MRI و در صورت نیاز به نمونه بردرای از پروستات می باشد.
راه های تشخیص پروستاتیت یا التهاب پروستات
- گرفتن شرح حال و سابقه عفونت های ترشح دار مجرا، که شایعترین آن سوزاک و کلامیدیا می باشد.
- آزمایش ادرار و کشت از ترشحات پروستات
- معاینه مقعدی توسط پزشک ارولوژی
تشخیص بزرگی خوش خیم پروستات
شامل شرح حال و معاینه مقعدی و انجام سونوگرافی و تعیین اندازه پروستات و همچنین مقدار ادرار باقی مانده در مثانه و بررسی آزمایش PSA خون می باشد.
راه های تشخیص سرطان پروستات
اندازه گیری PSA خون در مراکز آزمایشگاهی معتبر، اولین بررسی بالینی و آزمایشگاهی است که در چکاب منظم، اگر PSA خون روند صعودی داشته باشد یا از اندازه نرمال بالاتر باشد، باید قویاً به سرطان پروستات شک کرد. معاینه مقعدی، انجام MRI شکم، لگن و پروستات و در نهایت انجام نمونه بردرای پروستات، قطعی ترین روش تشخیص سرطان پروستات است.
درمان پروستات
براساس سه نوع بیماری ذکر شده درباره پروستات درمان کاملاً فرق می کند.
- درمان پروستاتیت مزمن که در مردان جوان دیده می شود، شامل درمان خوراکی و یا تزریق آنتی بیوتیک و همچنین داروهای ضد التهاب توسط پزشک است.
- درمان بزرگی خوش خیم پروستات بسته به شدت علائم آزار دهنده بیماری فرق می کند. در مراحل اولیه از داروهای شل کننده غده پروستات که شبها بیمار مصرف می کند به نام پرازوسین، ترازوسین، پروترال، تامسولوسین و یا امنیک استفاده می کنیم.
اگر درمان دارویی جواب ندهد و یا همزمان بیمار احتباس ادراری یا سنگ بزرگ مثانه و عفونت های ادراری عود کننده و خونریزی داشته باشد، بهترین و قطعی ترین روش های درمانی جراحی است. جراحی پروستات به دو روش باز و بسته و بدون بیهوشی و با بی حسی نخاعی انجام می شود.
قابل ذکر است که بهترین درمان برای پروستات های زیر 60 گرم، عمل آندوسکوپی یا TURP می باشد. اگر پروستات بالای 70 گرم باشد و سنگ بزرگ در داخل مثانه باشد عمل جراحی باز بهترین پیش آگهی را دارد.