باد فتق چیه؟ همه محتویات شکم توسط یک لایه محکم و نگه دارنده ای به نام فاسیا محافظت می شوند. به هر علتی این فاسیا شل و یا پاره شود، محتویات شکمی به بیرون پیش روی کرده و به صورت برجستگی قلمبه مانند خود را نشان می دهند که به آنها باد فتق می گویند.
بیماری فتق چیست؟
فتق زمانی اتفاق میافتد که بافتها یا اندامها از طریق یک نقطه ضعیف در دیواره شکم، برآمده میشوند.
منظور از باد فتق چیست؟
باد فتق چیست؟ همچنان که که در بالا اشاره شد باد فتق بیرون زدگی و برجستگی در ناحیه شکم و دور ناف- کشاله ران و پهلوها، به علت نقص در لایه های نگه دارنده شکم یا فاسیا است. در این حالت بیمار متوجه تورم و برجستگی و بیرون زدگی پوست در محل باد فتق می شود و به پزشک مراجعه می نماید.
محل های شایع باد فتق کجا هستند؟
باد فتق در دور ناف، کشاله ران، پهلوها اغلب مشاهده می شود. شایعترین نوع باد فتق، بیرون زدگی در ناحیه کشاله ران و بیضه ها می باشد.
چه عواملی باعث باد فتق می شوند؟
باد فتق می تواند به علت مادرزادی باشد. این برجستگی ها اغلب در بیضه ها در سنین پایین دیده می شوند و با گریه و زور زدن بچه، مادر متوجه این برجستگی شده و به پزشک مراجعه می نماید.
عوامل ثانویه ایجاد کننده باد فتق
عوامل ثانویه ایجاد کننده باد فتق عبارتند از:
- بالارفتن سن که فاسیا تدریجاً شل می شود.
- سرفه های مزمن و یبوست مزمن که باعث بالا رفتن فشار شکمی می شود.
- برداشتن اشیاء سنگین که باعث پارگی فاسیا می شود.
- آب آوردن شکم به علل مختلف که به آن آسیت گفته می شود و باعث باد فتق ثانویه می شود.
- آسیب های ناشی از مصدومیت و یا عوارض جراحی که باعث باد فتق ثانویه می شود.
- بارداری
- علل ارثی که فاسیا یا نگاه دارنده به صورت ارثی ضعیف می باشد.
نشانههای فتق چیست؟
اولین علائم توسط بیمار تشخیص داده می شود که با مشاهده برجستگی به پزشک مراجعه می نماید. از مشخصات انواع فتق ها این است که در حالت خوابیده، قسمت های برآمده می خوابند و به حالت ایستاده که فشار شکمی بالا می رود، دوباره این قسمت ها بیرون می زنند. معاینه توسط دستان جراح، بهترین وسیله تشخیص باد فتق می باشد.
جهت تأیید باد فتق از آزمایشات تصویربرداری استفاده می شود که شایعترین آن سونوگرافی می باشد. این روش فاقد اشعه زیان بار و ارزان، و اغلب در همه جا در دسترس می باشد. در موارد مشکوک که سونوگرافی کمک کننده نباشد از CT اسکن و MRI نیز برای تأیید تشخیص استفاده می شود .
روش های درمان باد فتق
اولین سوال این است که آیا باد فتق درمان دارویی و خانگی دارد؟ جواب منفی است. همچنان که ذکر شد، معنی باد فتق شل شدگی شدید فاسیا و یا پارگی آن است و لذا روشن است که این شل شدگی و پارگی را با درمان دارویی نمی توان اصلاح کرد.
درمان قطعی باد فتق چیست؟
تنها روش درمان قطعی باد فتق عمل جراحی می باشد که به دو روش جراحی باز و لاپاراسکوپی انجام می شود. انتخاب نوع تکنیک جراحی بسته به شرایط بیمار و مهارت و تجربه جراح و نوع فتق می باشد.
در هر دو روش باز و لاپاراسکوپی، شل شدگی و پارگی فاسیا یا نگاه دارنده ترمیم می گردد. هر دو نوع روش جراحی که باید با تعامل جراح و بیمار انتخاب شود، محاسن و معایبی دارند که باید به بیمار توضیح داده شود.
- نکته مهم در انتخاب روش درمانی این است که باید از انجام حرکت های نمایشی و تبلیغاتی اجتناب شود و نوع عملی برای بیمار انتخاب گردد که نیاز به دوباره کاری و تحمل هزینه سنگین به بیمار نگردد.
- از جسم خارجی به نام مش یا توری حتی الامکان استفاده نشود، مگر بر ضرورت
- با بی حسی موضعی و نخاعی انجام شود.
- بیمار سریع به کار و فعالیت های زندگی برگردد که به نظر بنده، جراحی باز اغلب پیش آگهی عالی دارد ولی در شرایط های خاص از جمله فتق های عود کننده، می توان از لاپاراسکوپی به عنوان روش ارجح استفاده کرد.
توصیه های درمانی بعد از جراحی باد فتق:
توصیه های درمانی به دو قسمت قبل و بعد از عمل جراحی تقسیم می شوند.
توصیه های قبل از عمل باد فتق
- مصرف داروهای رقیق کننده خون از قبیل آسپرین و پلاویکس، باید یک هفته قبل از عمل قطع شود.
- اگر بیماری قلبی و تنفسی و دیابت و سابقه سکته های مغزی و قلبی دارید، باید قبل از عمل توسط پزشک های متخصص مربوطه ویزیت، و تأیید عمل جراحی توسط آن داده شود.
- عمل جراحی باد فتق به صورت سرپایی می باشد و در افراد فاقد بیماری های زمینه قبلی، نیاز به بستری شدن در بیمارستان نمی باشد.
- بعد از عمل درد شما با تزریق مسکن آرام خواهد شد.
- مراقبت های لازم در جهت مراقبت از زخم را باید رعایت کنید. در صورت تب و قرمزشدگی و عفونت محل عمل بلافاصله با پزشکتان در تماس باشید
- بعد از انجام جراحی باد فتق باید به مدت 2 الی 3 ماه از انجام فعالیت های ورزشی سنگین، و برداشتن بارهای سنگین بیش از 5 کیلو شدیداً باید اجتناب نمایید.
- یبوست و سرفه های مزمن باید درمان شود چرا که باعث بالارفتن فشار داخل شکم و احتمال عود بادفتق را بالا می برد.
- بعد از یک هفته بیمار به کار و فعالیت های روزمره بر می گردد.
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی