HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) ، به گروهی شامل بیش از 200 ویروس مرتبط گفته می شود که برخی از آن ها از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی منتقل می گردند. انواع HPV مقاربتی، به دو گروه کم خطر و پرخطر تقسیم می شوند. ویروس های HPV کم خطر، عمدتاً هیچ بیماری ایجاد نمی کنند. با این حال، برخی از انواع HPV کم خطر می تواند باعث ایجاد زگیل در ناحیه تناسلی، مقعد، دهان یا گلو شود. ویروس های HPV پرخطر می توانند باعث ایجاد چندین نوع سرطان گردند. حدود 14 نوع ویروس HPV پرخطر وجود دارد و دو مورد از آن ها، HPV16 و HPV18، مسئول ایجاد اکثر سرطان های مرتبط با HPV هستند. عفونت HPV، یک بیماری شایع است: تقریباً همه افراد فعال از نظر جنسی، در عرض چند ماه تا چند سال پس از شروع فعالیت جنسی، به HPV آلوده می شوند.
حدود نیمی از این عفونت ها از نوع پرخطر HPV می باشند. هم مردان و هم زنان ممکن است به این عفونت و سرطان های ناشی از آن مبتلا گردند. اکثر عفونت های HPV باعث بروز سرطان نمی گردند: سیستم ایمنی بدن معمولا عفونت های HPV را کنترل می کند تا باعث بروز سرطان نشوند. عفونت های پرخطر و مقاوم HPV، میتوانند باعث ایجاد سرطان شوند: گاهی اوقات عفونتهای HPV نمی توانند توسط سیستم ایمنی کنترل گردند. هنگامی که عفونت پرخطر HPV برای سالها ادامه یابد، میتواند منجر به ایجاد تغییرات سلولی شود که در صورت عدم درمان، ممکن است در طول زمان بدتر شده و تبدیل به سرطان گردد. واکسیناسیون HPV می تواند از بروز سرطان جلوگیری کند: واکسن های HPV می توانند از ابتلا به عفونت با انواع پرخطر HPV، سرطان های مرتبط با آن و زگیل تناسلی جلوگیری نمایند.
عفونت HPV باعث بروز چه سرطان هایی می شود؟
ابتلای طولانی مدت به انواع پرخطر ویروس HPV، می تواند باعث بروز سرطان در قسمت هایی از بدن شود که HPV آن را آلوده میکند، مانند دهانه رحم، اوروفارنکس (بخشی از گلو در پشت حفره دهان) که شامل یک سوم پشتی زبان، کام نرم، دیواره های کناری و پشتی گلو و لوزه ها می باشد، مقعد، آلت تناسلی، واژن و وولوا.
HPV (ویروس پاپیلومای انسانی)، می تواند سلول های سنگفرشی و پوشاننده سطوح داخلی این اندام ها را آلوده نماید؛ به همین دلیل، بیشتر سرطان های مرتبط با HPV، از نوع سرطان کارسینوم سلول سنگفرشی هستند. برخی از سرطان های دهانه رحم، ناشی از ورود ویروس HPV به سلول های غدد موجود در این اندام بوده و آدنوکارسینوم نامیده می شوند.
سرطان های مرتبط با HPV عبارتند از:
- سرطان دهانه رحم: تقریباً همه انواع سرطان دهانه رحم، توسط ویروس HPV ایجاد می شوند. غربالگری های معمول، میتوانند از ابتلا به اکثر سرطانهای دهانه رحم جلوگیری کنند، زیرا امکان یافتن و حذف سلول های پیش سرطانی را، قبل از تبدیل شدن به سرطان، برای پزشکان فراهم می نمایند؛ در نتیجه، نرخ بروز سرطان دهانه رحم در ایالات متحده در حال کاهش است.
- سرطان های اوروفارنکس: بیشتر این سرطان ها توسط ویروس HPV (70٪ موارد در ایالات متحده) و در گلو (معمولاً لوزه ها یا پشت زبان) ایجاد می شوند. آمار ابتلا به این سرطان، سالانه در حال افزایش است. سرطان های دهان و حلق، در حال حاضر شایع ترین سرطان مرتبط با HPV در ایالات متحده می باشند.
- سرطان مقعد: بیش از 90 درصد سرطان های مقعد توسط ویروس HPV ایجاد می شود. تعداد موارد جدید و مرگ و میر ناشی از سرطان مقعد، سالانه در حال افزایش است. سرطان مقعد در زنان، تقریبا دو برابر مردان رخ می دهد.
- سرطان آلت تناسلی مردانه: بیشتر سرطان های آلت تناسلی مردانه (بیش از 60٪) توسط ویروس HPV ایجاد می شود.
- سرطان واژن: بیشتر سرطان های واژن (75 درصد) توسط ویروس HPV ایجاد می گردد.
- سرطان ولوا: بیشتر سرطان های ولوا (70 درصد) توسط ویروس HPV ایجاد می شود.
ویروس های HPV پرخطر، عامل ایجاد حدود 5 درصد از سرطان ها در سراسر جهان می باشند، به طوری که تخمین زده می شود سالانه 570000 زن و 60000 مرد به یک سرطان مرتبط با HPV مبتلا می شوند. سرطان دهانه رحم، یکی از شایع ترین سرطان ها و عامل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان، در کشورهایی با درآمد کم و متوسط است. در این کشورها، آزمایش های غربالگری و درمان تغییرات اولیه سلول های دهانه رحم، به آسانی در دسترس نیست.
HPV چگونه منتقل می شود؟
HPV به راحتی می تواند بین شرکای جنسی منتقل شود. این بیماری می تواند از طریق هرگونه تماس نزدیک پوست به پوست، از جمله رابطه جنسی واژینال-آلت تناسلی مردانه، آلت تناسلی مردانه-مقعدی، آلت تناسلی مردانه-دهانی، واژینال-دهانی و استفاده از اسباب بازی های جنسی یا اشیاء دیگر منتقل گردد. استفاده از کاندوم و سد های دهانی (dental dams)، می تواند شانس انتقال HPV را کاهش دهد اما به طور کامل از انتقال آن جلوگیری نمی کند.
علائم عفونت HPV
عفونت HPV پرخطر، معمولاً علائمی ایجاد نمی کند. تغییرات سلولی پیش سرطانی، ناشی از عفونت مداوم HPV در دهانه رحم، به ندرت باعث ایجاد علائم می شود، به همین دلیل است که انجام غربالگری منظم برای سرطان دهانه رحم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. وجود ضایعات پیش سرطانی در سایر نقاط بدن، ممکن است علائمی مانند خارش یا خونریزی ایجاد نماید. اگر عفونت HPV به سرطان تبدیل شود، این سرطان ممکن است علائمی مانند خونریزی، درد یا تورم غدد داشته باشد.
واکسیناسیون HPV
واکسن HPV Gardasil 9® می تواند از افراد، در برابر عفونت ناشی از 9 نوع HPV محافظت کند: دو نوع HPV کم خطر، که باعث بروز اکثر زگیل های تناسلی می شوند، و هفت نوع HPV پرخطر، که سبب بروز بیشتر سرطان های مرتبط با HPV می گردند. واکسیناسیون HPV، نوعی محافظت قوی در برابر ابتلا به انواع جدید ویروس HPV نیز ایجاد می کند. واکسیناسیون، یک روش پیشگیری است و در درمان عفونت کاربردی ندارد.
واکسن HPV برای درمان عفونت های HPV یا بیماری های ناشی از آن استفاده نمی شود. تخمین زده می شود که این واکسیناسیون بتواند تا 90 درصد از ابتلا به سرطان های مرتبط با این ویروس پیشگیری نماید.
چه کسانی باید واکسن HPV را دریافت کنند؟
دریافت واکسن های HPV برای دختران و پسران، در سنین 11 یا 12 سالگی توصیه می شود و می توان آن را از سن 9 سالگی نیز شروع کرد. واکسیناسیون حتما باید هم برای مردان و هم برای زنان انجام گیرد، زیرا هر دو گروه ممکن است به سرطان های دهان، گلو و مقعد و همچنین زگیل تناسلی مبتلا شوند. انجام واکسیناسیون، همچنین می تواند شیوع ویروس HPV را کاهش دهد.
کودکانی که واکسن خود را قبل از سن 15 سالگی شروع می کنند، برای ایجاد محافظت کافی به دو دوز از واکسن نیاز دارند. برای جوانانی که در محدوده سنی توصیه شده واکسینه نشده اند، واکسیناسیون HPV تا سن 26 سالگی توصیه می گردد. کسانی که اولین دوز خود را در سن 15 سالگی یا بالاتر دریافت می کنند، برای محافظت نیاز به سه دوز دارند.
آیا می توان واکسن HPV را در سنین بالاتر تزریق کرد؟
بله، این واکسن را می توان به بزرگسالان بین 27 تا 45 سال، که هیچ یک از دوزهای واکسن خود را در سنین کمتر دریافت نکرده اند، نیز تزریق نمود. محافظت ایجد شده توسط واکسن بری بزرگسالانی که در این گروه سنی قرار دارند کمتر است؛ زیرا این افراد با احتمال بیشتری قبلاً در معرض ویروس HPV قرار گرفته اند و بنابراین، واکسیناسیون به طور معمول برای افراد در این گروه سنی توصیه نمی شود.
غربالگری HPV و تغییرات سلولی ناشی از آن
از تست های غربالگری، برای بررسی بیماری در هنگامی که هیچ علامتی ندارد، استفاده می شود. هدف از غربالگری سرطان دهانه رحم، یافتن تغییرات سلولی پیش سرطانی در مراحل اولیه قبل از تبدیل شدن به سرطان، و در نهایت جلوگیری از پیشرفت سرطان به کمک موارد درمانی می باشد. در حال حاضر، سرطان دهانه رحم، تنها سرطان ناشی از HPV است که تست های غربالگری تایید شده ای برای آن وجود دارد. غربالگری سرطان دهانه رحم، بخش مهمی از مراقبت های بهداشتی روتین برای زنان و مردان تراجنسیتی (که هنوز دهانه رحم دارند) می باشد. تست های غربالگری سرطان دهانه رحم، شامل موارد زیر می باشد:
- تست HPV، که سلول های دهانه رحم را از نظر وجود ویروس HPV پرخطر بررسی می کند
- تست پاپ که تغییرات سلول های دهانه رحم را بررسی می کند. این تغییرات می تواند ناشی از ابتلا به ویروس HPV پرخطر باشد
- تست HPV/Pap همزمان، که هم وجود ویروس HPV پرخطر و هم تغییرات سلول های دهانه رحم را بررسی می نماید.