اگر سوالی داری اینجا از ما بپرس

بهترین روش تشخیص واریکوسل از روی نشانه های آن

تصویر دکترحسین کرمی

دکترحسین کرمی

در این مقاله مطالعه می‌کنید:
امروزه واریکوسل به عنوان شایعترین علت ناباروری مردان شناخته شده است. مردان زیادی بعلت واریکوسل به مراکز درمانی مختلف مراجعه می کنند و دنبال تشخیص واریکوسل و درمان آن هستند. در این مقاله به بررسی علائم واریکوسل و روش های تشخیص آن می پردازیم.

چگونه بفهمیم واریکوسل داریم؟

  • درد بیضه
  • پر شدگی رگ های آویزان کننده بیضه
  • احساس کیسه کرم در بالای بیضه
  • بی علامتی کامل می تواند از نشانه های واریکوسل باشد.

بزرگ کردن آلت تناسلی

مانور والسالوا واریکوسل چیست؟

بر اساس کتاب های مرجع ارولوژی، تشخیص واریکوسل به صورت قطعی با معاینه می باشد. در روش معاینه توسط پزشک متخصص جراحی کلیه و مجاری ادرار از بیمار خواسته می شود که سرپا در مقابل پزشک ایستاده و بینی خود را گرفته و فشار دهد که به آن مانور والسالوا گفته می شود. همزمان با بالا بردن فشار شکمی، بیضه ها معاینه می شود.

علائم واریکوسل

بر اساس یافته های زیر، واریکوسل به سه درجه خفیف، متوسط و شدید تقسیم می شود.

نوع خفیف

زمانی است که در حالت طبیعی رگ سالم است وقتی بیمار بینی را گرفته و فشار می دهد رگ خراب شده برجسته می شود که به این واریکوسل نوع Ι گفته می شود.

نوع متوسط

در معاینه رگ خراب شده کاملاً گشاد و مشخص است و نیاز به فشار شکمی ندارد ولی اگر بیمار بینی خود را گرفته و فشار دهد برجستگی رگ 2 الی 3 برابر می شود که به آن واریکوسل نوع Π می گویند.

نوع شدید

در این حالت برجستگی رگ های بیضه با نگاه کاملاً مشخص و مثل کیسه پر از کرم در بالای بیضه دیده می شود و در معاینه بالای بیضه پر از رگ های گشاد شده می باشد و اگر بیمار بینی خود را گرفته و فشار دهد چند برابر خواهد شدکه به آن واریکسل گرید Ш می گویند. هزینه عمل جراحی واریکوسل بسته به شدت بیماری و یکطرفه یا دو طرفه بودن آن متفاوت است.

تصاویر واریکوسل

تشخیص واریکوسل توسط خود فرد

آیا تشخیص واریکوسل در خانه امکانپذیر است؟ همچنانکه ذکر کردم تنها روش تشخیص واریکوسل به طور قطعی معاینه توسط انگشتان یک پزشک جراح کلیه و مجاری ادراری می باشد. سونوگرافی در بعضی موارد فقط نقش کمک کننده دارند و بدون انجام معاینه نباید تنها به سونوگرافی اعتماد کرد.

و لذا اینجانب به همه مردان جوان پیشنهاد می کنم که هر از چند گاهی بیضه های خود و رگ های بالا و آویزان کننده بیضه ها را معاینه کنند و در صورت شک به واریکوسل به پزشک جراحی کلیه مراجعه نمایند.

سونوگرافی واریکوسل چگونه است؟

سونوگرافی رنگی داپلر تقریبا در تمامی موارد ابتلا به واریکوسل انجام شده و آزمایش تشخیصی انتخابی می باشد. ورید های متسع و پیچ خورده در این سونوگرافی (با مقیاس خاکستری) دیده می شوند. انجام مانور والسالوا می تواند قطر ورید را افزایش دهد. در واریکوسل هایی که بدون علامت و تحت بالینی هستند امکان دارد قطر داخلی ورید اسپرماتیک 2 تا 3 میلی متر باشد.

در مواردی که واریکوسل بسیار کوچک یا تحت بالینی می باشد، نمی توان جهت تشخیص ابتلا به واریکوسل قطر ورید ها را به عنوان معیاری مطمئن در نظر گرفت. این قطر ها تنها جهت مستند سازی و بررسی های پاتولوژی به کار گرفته می شوند. سونوگرافی رنگی داپلر جهت بررسی تغییرات همودینامیکی مرتبط با این بیماری به کار گرفته می شود. در صورتی که قطر ورید کوچک باشد این تغییرات را می توان معیار تشخیص قرار داد.

سونوگرافی واریکوسل

اغلب در هنگام تنفس آرام، ایستادن یا انجام مانور والسالوا بازگشت جریان خون در این ورید ها دیده می شود. در تحلیل طیفی داده ها الگو های مختلفی از جریان خون در این ورید های متسع نشان داده می شود. با این حال، اختصاصی ترین الگوی تشخیصی الگوی جریان خون وریدی است که به بیضه ها رسیده و با افزایش فشار شکمی افزایش می یابد. در یک مطالعه از یک سیستم امتیاز دهی جهت تشخیص واریکوسل استفاده شد.

برای آگاهی از بیماری واریکوسل و صحبت هایی که در مورد درمان واریکوسل با یخ، نخ و از این قبیل موارد در میان مردم شایع شده است بر روی لینک درمان واریکوسل کلیک کنید.

این سیستم به طور کلی یافته های انفرادی ذکر شده را در بر گرفته و به هر کدام از آن ها امتیاز دهی می کند. تصور بر این است که این فرایند نسبت به معاینه فیزیکی نتایج اختصاصی تری ارائه می دهد.سونوگرافی داپلر در بازه زمانی پس از عمل نیز جهت بررسی اثرات درمانی جراحی و پایش بروز مجدد بیماری اهمیت فراوانی دارد.

در اغلب موارد، ترمیم میکروسرجیکال (جراحی میکروسکوپی) واریکوسل انجام می شود. همچنین تحقیقات بیان دارند که سونوگرافی رنگی داپلر در ترسیم آناتومی و نمایش الگو های جریان آناستوموز میکروسرجیکال مفید است. به همین دلیل معمولا جهت تشخیص و پیگیری واریکوسل انجام سونوگرافی رنگی داپلر از کیسه بیضه پیشنهاد می شود.

تشخیص واریکوسل با آزمایش اسپرم

در رابطه با نحوه تشخیص واریکوسل با آزمایش اسپرم باید گفت که اگر پزشک به وجود واریکوسل مشکوک شود، انجام یک آزمایش سونوگرافی را درخواست خواهد داد. سونوگرافی یک آزمایش تصویر برداری بدون درد بوده که امکان مشاهده ورید های درون کیسه بیضه را به پزشک می دهد. در صورتی که فرد با مشکلات باروری مواجه باشد، پزشک جهت بررسی کیفیت اسپرم ها انجام یک آزمایش اسپرم را برای او تجویز می کند.

میانگین تحرک اسپرم ها در افراد بیمار و گروه کنترل به ترتیب 21.1 تا 61.9 درصد و 49.3 تا 70 درصد بود. 9 مطالعه بیان داشتند که واریکوسل اثر نامطلوب و چشم گیری بر میزان تحرک اسپرم ها داشته است. به طور کلی، واریکوسل یک عامل خطر برای تحرک اسپرم به شمار رفته و آن را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.

دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی

3.6/5 - (66 امتیاز)

مشاوره پزشکی

در پایان هر مقاله برای راحتی شما عزیزان، نرم افزار پرسش و پاسخ قرار داده شده است تا به راحتی سوالات خود را با ما در میان بگذارید. از طریق این نرم افزار می توانید پرسش ها و مدارک پزشکی خود را ارسال کنید تا در اسرع وقت به آنها پاسخ داده شود.

  • تصویر کاربر مسعود یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 356 مشاهده پرسش
    یا سلام خدمت شما .بنده حدود 30 روز قبل عمل واریکوسل بیضه چپ رو انجام دادم بعد از عمل تا به حال مشکلی نداشتم ولی چند روز هست که از طرف کلیه چپ تا محل برش عمل دردبسیار شدیدی حس میکنم آیا این در میتواند از عوارض بعد از عمل که یک ماه گذشته باشه؟ آیا میشه گفت از انسداد رگ واریسی این درد ایجاد میشود؟
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش)
      سونو بکنید
  • تصویر کاربر سید یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 767 مشاهده پرسش
    با سلام خدمت اقای دکتر .حدود یک سال هست که هنگام انزال رنگ منی خارج شده زرد رنگ هست .البته اگه بین دو انزال چند روز فاصله شود در دفعه ی بعدی مقداری از منی که زود تر خارج میشه رنگ معمولی ومقدار دیگه زرد رنگ هستم .علت چی می تونه باشه ممنون
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش)
      مهم نیست
  • تصویر کاربر مرتضی یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 427 مشاهده پرسش
    سلام.من در دوران نوجواتی دارای قوه جنسی خیلی زیاد بودم. ب ظوریکه با اندک تحریکی نعوذ پیدا میکردم. از سن 28 سالکی (در حال حاضر 32 ساله ام ) این قدرت ب مقدار قابل توجهی کاهش پیدا کرده.ب طوری که با بازی کردن با آلت خیلی دیر ب نعوذ میرسه و بلافاصله هم نعوذ از بین میره. در خواب هم کمتر ملتحم میشم/دچار زود انزالی هم هستم.خواهشا راهنماییم کنید.
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش)
      عصبی است
  • تصویر کاربر رضا یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 331 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر خسته نباشید .
    ببخشید اقای دکتر من در حال حاضر تو شهرستان بجنوردم نمیتونم بیام .چند ماه پیش رفتم آزمایش دادم جواب آزمایش و بردم مشهد پیش دکتر ، دکتر با یه نگاه گفت دیگه نمیتونی بچه دار بشی . گفت نطفه نداری ،
    می خوام بدونم آیا امیدی هست یا نه . در ضمن گاهی وقتا بیضه ی سمت چپم درد میکنه .با تشکر
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش)
      نتیجه را بفرستید
  • تصویر کاربر علیرضا یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 357 مشاهده پرسش
    با سلام من جوانی 23 ساله هستم تغریبا 8 ساله خود ارضایی میکنم و تغریبا یک ساله متوجه شدم آلتم به صورت راست و سفت نمیشه . بزرگ میشه ولی سفت و راست نمیشه مشکل چیست و باید جه کرد ؟
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش)
      باید بررسی شوید
  • تصویر کاربر متین یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 277 مشاهده پرسش
    سلام و عرض ادب : مدت 5 سال است که زگیل تناسلی دارم( حدودا 20 عدد) و در این مدت اصلا shave نکرده ام ... سوال من از شما اینست که زگیل های من که به رنگ تیره هستن و در اثر خاراندن در سالهای گذشته تکثیر شده اند با یکبار کرایو کردن خوب میشوند ؟ و لطف برمایید حدود تعرفه کرایو را در سال 1394 را اعلان بفرمایین ... با احترام
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش)
      اول ویزیت 02122642744
  • تصویر کاربر لیلی یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 389 مشاهده پرسش
    با سلام
    جناب دکتر من الان 3ماه که متوجه شدم تبخال تناسلی دارم و بعد از اون الان بار دومه که عارضه های این بیماریو البته به شکل تبخال میبینم و در تمام این 3ماه من علایم انفلانزارو دارم یعنی گلو درد سردرد تب آبریزش بینی و ..بعد از بهبود بعد از چند روز باز گلو درد و سردرد دارم و از این وضعیت واقعا خسته شدم 3ماه کامله که من مریضم من میخوام بدونم که این سرماخوردگیا بخاطر وجود ویروس تبخال تناسلیه ؟و من تا آخر عمر درگیرم و درمان قطعی نداره؟!منواقعا از لحاظ روحی تضعیف شدم لطفا رهنماییم کنید
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش)
      درمان قطعی ندارد
  • تصویر کاربر حسین یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 323 مشاهده پرسش
    باسلام من دوسال میشه که دوعمل باهم انجام داده ام یکی واریکوسل بیضه و دیگری فتق که هنوز بیضه هام و زیر شکمم درد دارد و چند بار پیش دکتر جراحم رفتم ولی با یک معاینه معمولی میگوییند که مشکلی نداری ولی دردم هر روز بیشتر میشود در ضمن من 34 ساله و مجرد هستم با تشکر از راهنمایی شما
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش)
      سونوبکنید
  • تصویر کاربر سروش سه شنبه ۲۵ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 386 مشاهده پرسش
    سلام من ۱۸ سال دارم حدود یک ماه است با مشکل سوزش هنگام ادرار مواجه ام و سوزش ادامه دار می باشد به دکتر مراجعه کردم ازمایش ادرار و سونوگرافی مشکلی نداشت و دکتر گفت شما مشکلی ندارید ولی‌ درم خوب نمیشه البته یک بار درد از بین رفت ولی سه روز بعد در خواب شرتم خیس شده بود و درد و سوزش دوباره شروع شد دارو های مصرفی ام سفلکساین ۵۰۰ و قرص نارنجی کننده ادرار لطفا بهم دارومعرفی کنید مشکلمو بگید ممنونم
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش)
      اهمیت ندهید
    2. تصویر کاربر سروش یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش)
      یعنی باید درد بکشم
    3. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی دوشنبه ۲۴ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش)
      بیشتر عصبی است
    4. تصویر کاربر سروش سه شنبه ۲۵ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش)
      خوب دارویی تجویز نمیکنید یا راهی ندارید سوزش کار هایم را مختل کرده
    5. نمایش سایر 3 پاسخ
  • تصویر کاربر علی یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 9187 مشاهده پرسش
    با سلام مجدد خدمت دکتر کرمی
    آقا دکتر در خصوص مشکلی که دارم و خدمتتان عرض کردم؛ قبل از اینکه برای مراجعه اقدام کنم میشود بفرمایید که جای نگرانی دارد یا خیر من بسیار نگران این موضوع هستم
    خواهشمندم بفرمایید "احتمالا" علت کم خارج شدن منی و نداشتن جهش چیست و لطفا راه درمان آن رو هم بفرمایید من واقعا استرس دارم...باتشکر
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۲۳ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش)
      شاید تنگی مجرا باشد
درحال دریافت اطلاعات
  • تصویر کاربر رضا پنجشنبه ۲۷ شهریور ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 437 مشاهده پرسش
    سلام جناب دکتر کرمی
    رضا هستم 8 سال ازدواج کردم و روشهای مختلف باروری روانجام دادیم متاسفانه بچه دار نشدیم به من گفتن واریکوسل بیضه سمت چپ داری باید عمل بشه ولی با این عمل احتمال بچه دار شدن نیست بعدشم نمیدونم چه جور عملیه آخه کارمندم نمیدونم چکار کنم تورو خدا راهنماییم کنید
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی پنجشنبه ۲۷ شهریور ۹۳( 1 دهه پیش)
      اگر تهران هستید به مطب مراجعه نمایید
  • تصویر کاربر مجید جمعه ۲۱ شهریور ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 449 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر ممنون که به سوالاتمون جواب میدین.همسر من6ماه عمل واریکوسل داشته ولی هیچ تغیری تو تعداد و تحرک اسپرم نداشته.ممکن عملش موفقت آمیز نبوده باشه.
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی جمعه ۲۱ شهریور ۹۳( 1 دهه پیش)
      نه هنوز زود است
  • تصویر کاربر هادی سه شنبه ۴ شهریور ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 442 مشاهده پرسش
    اینجانب بعد از4سال ازدواج متوجه شدم که واریکوسل دارم باتوجه به اینکه درکرمان زندگی میکنم وهیچ سابقه خانوادگی ندارم وآشنایی باروش های درمانی ندارم خواهشمند است در این خصوص مرا یاری نمایید
    دوم: من نمی دانم به کدام پزشک مراجعه کنم پزشک مورد اطمینان وکاردرستی را که قبول دارید در کرمان به من معرفی نمائید از حسن خلق شما متشکرم
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی سه شنبه ۴ شهریور ۹۳( 1 دهه پیش)
      دکتر کلیه و مجاری ادرا ری
  • تصویر کاربر حسین سه شنبه ۱۴ مرداد ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 422 مشاهده پرسش
    سلام دکتر
    راستش یک دو روزی هست بیضه چپ من درد میکنه و نمیدونم چرا اینطوری شده
    هرگاه به بیضیه ام دست میزنم حس میکنم یک لوله ازش بیرون اومده!!
    ولی تورمی ایجاد نشده فقط یکم سایزش از بیضه سمت راستم بزرگ تره!
    الان چیکار کنم خوب بشه!!
    ممنون
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی سه شنبه ۱۴ مرداد ۹۳( 1 دهه پیش)
      سونوگرافی بکنید
  • تصویر کاربر مهدی جمعه ۱۰ مرداد ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 463 مشاهده پرسش
    سلام
    تقریبا ده ماه پیش عمل واریکوسل دو طرفه انجام دادم. از اون موقع به بعد همیشه موقع ورزش یا موتور سواری وقتی که تلنگر به بیضم وارد میشه با درد همراه میشم
    الان تقریبا یک ماهیه که یک توده در کنار بیضه راستم ایجاد شده که با کمی درد همراه
    نظر شما چیه آقای دکتر؟ اگه میشه جواب رو به ایمیلم هم بفرستین
    مرسی
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی جمعه ۱۰ مرداد ۹۳( 1 دهه پیش)
      درد طبیعی است
  • تصویر کاربر محمد دوشنبه ۳۰ تیر ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 437 مشاهده پرسش
    با سلام
    چند وقتی بیضه من درد گرفته و اخیرا بیضه سمت راست من بزرگتر شده و دردم میکنه
    بغد از ی مدت بیضه سمت چپم درد گرفته و الان دردم میکنه
    میخواستم ببینم این سرطانه یا نه
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی دوشنبه ۳۰ تیر ۹۳( 1 دهه پیش)
      سونوگرافی بیضهبکنید و نتیجه را اعلام فرمایید
  • تصویر کاربر hamed جمعه ۱۶ خرداد ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 423 مشاهده پرسش
    سلام ؛ وقت بخير
    من يازدهم همين ماه جراحي واريگوسل انجام دادم احساس ميكنم بيضه هام متورم و بزرگتر شده آيا طبيعي است؟
    با تشكر
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی جمعه ۱۶ خرداد ۹۳( 1 دهه پیش)
      جهت معاینه تشریف بیاورید
  • تصویر کاربر رضا سه شنبه ۶ خرداد ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 466 مشاهده پرسش
    سلام
    خسته نباشید
    20 سال سن دارم و جدیدا واریکوسل گرید 1 دارم .
    میخواستم بدونم در صورت عمل باید سوند گذاری انجام بشه؟
    من از این مسئله خیلی هراس دارم . . .چون اطرفیانم به هر دلیلی که سوند گذاری کردند درد شدید داشتند
    آیا سوند گذاری درد دارد؟
    بعد از عمل واریکوسل نیاز است؟
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی سه شنبه ۶ خرداد ۹۳( 1 دهه پیش)
      باید معاینه شوید تا نظر دهم
  • تصویر کاربر ملکی دوشنبه ۲۵ فروردین ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 458 مشاهده پرسش
    با سلام و خسته نباشید
    جناب دکتر بنده واریکوسل 3 چپ و 1 راست دارم و چند وقتی هست رگ های شکم از بالای ناف تا بخشی از آلت تناسلی حس درد و سفت شدن ، گشادی و تیر کشیدن شدید دارد و رگ آلت حس گز گز دارد و همینطور رگهای زیر شکم بالای پاها تیر میکشد آیا ربطی به واریکوسل دارد یا خیر ؟

    اگر ندارد نیازی میبینید به چه متخصصی مراجعه کنم و چه کسی ؟
    با نهایت سپاس و احترام .
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی دوشنبه ۲۵ فروردین ۹۳( 1 دهه پیش)
      باید معاینه کنم 02122642744
  • تصویر کاربر بابک یکشنبه ۱۷ فروردین ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 582 مشاهده پرسش
    با سلام و تبریک سال نو
    بنده از گیلان و شهر تالش مزاحمتون میشم و 36 سال دارم و از تاریخ 93/1/4 دچار خون شاشی شدم و هنوز ادامه دارد و هیچگونه دردی هم ندارم فقط درد خیلی خیلی خفیف تو کمرم احساس میکنم و رنگ آن صورتی و یا قهوه ای است . سابقه کلیه درد یا سنگ کلیه هم ندارم . چون متخصص ها تو مسافرت نوروزی هستند نزد پزشک عمومی رفتم ، ازمایش و سنوگرافی هم گرفتم ولی چیزی نشون نداد ولی یک روز قبل از خون شاشی کمردرد داشتم البته خیلی شدید نبود . پزشک عمومی گفت شاید سنگ ریزه دفع شده . طلفاً در زمینه مرا راهنمایی فرمائید . با سپاس بتاریخ 6/1/93
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۱۷ فروردین ۹۳( 1 دهه پیش)
      اگر تکرار شد اطلاع دهید
درحال دریافت اطلاعات

مطالب بیشتری بخوانید

روزای هفته

ساعت مطب

شنبه (مطب نیکان)

14:00 - 19:00

دوشنبه

تعطیل است

سه شنبه (مطب نیکان)

13:00 - 19:00

جستجو

حالب

+54 مطلب