اگر سوالی داری اینجا از ما بپرس

بهترین روش تشخیص واریکوسل از روی نشانه های آن

تصویر دکترحسین کرمی

دکترحسین کرمی

در این مقاله مطالعه می‌کنید:
امروزه واریکوسل به عنوان شایعترین علت ناباروری مردان شناخته شده است. مردان زیادی بعلت واریکوسل به مراکز درمانی مختلف مراجعه می کنند و دنبال تشخیص واریکوسل و درمان آن هستند. در این مقاله به بررسی علائم واریکوسل و روش های تشخیص آن می پردازیم.

چگونه بفهمیم واریکوسل داریم؟

  • درد بیضه
  • پر شدگی رگ های آویزان کننده بیضه
  • احساس کیسه کرم در بالای بیضه
  • بی علامتی کامل می تواند از نشانه های واریکوسل باشد.

بزرگ کردن آلت تناسلی

مانور والسالوا واریکوسل چیست؟

بر اساس کتاب های مرجع ارولوژی، تشخیص واریکوسل به صورت قطعی با معاینه می باشد. در روش معاینه توسط پزشک متخصص جراحی کلیه و مجاری ادرار از بیمار خواسته می شود که سرپا در مقابل پزشک ایستاده و بینی خود را گرفته و فشار دهد که به آن مانور والسالوا گفته می شود. همزمان با بالا بردن فشار شکمی، بیضه ها معاینه می شود.

علائم واریکوسل

بر اساس یافته های زیر، واریکوسل به سه درجه خفیف، متوسط و شدید تقسیم می شود.

نوع خفیف

زمانی است که در حالت طبیعی رگ سالم است وقتی بیمار بینی را گرفته و فشار می دهد رگ خراب شده برجسته می شود که به این واریکوسل نوع Ι گفته می شود.

نوع متوسط

در معاینه رگ خراب شده کاملاً گشاد و مشخص است و نیاز به فشار شکمی ندارد ولی اگر بیمار بینی خود را گرفته و فشار دهد برجستگی رگ 2 الی 3 برابر می شود که به آن واریکوسل نوع Π می گویند.

نوع شدید

در این حالت برجستگی رگ های بیضه با نگاه کاملاً مشخص و مثل کیسه پر از کرم در بالای بیضه دیده می شود و در معاینه بالای بیضه پر از رگ های گشاد شده می باشد و اگر بیمار بینی خود را گرفته و فشار دهد چند برابر خواهد شدکه به آن واریکسل گرید Ш می گویند. هزینه عمل جراحی واریکوسل بسته به شدت بیماری و یکطرفه یا دو طرفه بودن آن متفاوت است.

تصاویر واریکوسل

تشخیص واریکوسل توسط خود فرد

آیا تشخیص واریکوسل در خانه امکانپذیر است؟ همچنانکه ذکر کردم تنها روش تشخیص واریکوسل به طور قطعی معاینه توسط انگشتان یک پزشک جراح کلیه و مجاری ادراری می باشد. سونوگرافی در بعضی موارد فقط نقش کمک کننده دارند و بدون انجام معاینه نباید تنها به سونوگرافی اعتماد کرد.

و لذا اینجانب به همه مردان جوان پیشنهاد می کنم که هر از چند گاهی بیضه های خود و رگ های بالا و آویزان کننده بیضه ها را معاینه کنند و در صورت شک به واریکوسل به پزشک جراحی کلیه مراجعه نمایند.

سونوگرافی واریکوسل چگونه است؟

سونوگرافی رنگی داپلر تقریبا در تمامی موارد ابتلا به واریکوسل انجام شده و آزمایش تشخیصی انتخابی می باشد. ورید های متسع و پیچ خورده در این سونوگرافی (با مقیاس خاکستری) دیده می شوند. انجام مانور والسالوا می تواند قطر ورید را افزایش دهد. در واریکوسل هایی که بدون علامت و تحت بالینی هستند امکان دارد قطر داخلی ورید اسپرماتیک 2 تا 3 میلی متر باشد.

در مواردی که واریکوسل بسیار کوچک یا تحت بالینی می باشد، نمی توان جهت تشخیص ابتلا به واریکوسل قطر ورید ها را به عنوان معیاری مطمئن در نظر گرفت. این قطر ها تنها جهت مستند سازی و بررسی های پاتولوژی به کار گرفته می شوند. سونوگرافی رنگی داپلر جهت بررسی تغییرات همودینامیکی مرتبط با این بیماری به کار گرفته می شود. در صورتی که قطر ورید کوچک باشد این تغییرات را می توان معیار تشخیص قرار داد.

سونوگرافی واریکوسل

اغلب در هنگام تنفس آرام، ایستادن یا انجام مانور والسالوا بازگشت جریان خون در این ورید ها دیده می شود. در تحلیل طیفی داده ها الگو های مختلفی از جریان خون در این ورید های متسع نشان داده می شود. با این حال، اختصاصی ترین الگوی تشخیصی الگوی جریان خون وریدی است که به بیضه ها رسیده و با افزایش فشار شکمی افزایش می یابد. در یک مطالعه از یک سیستم امتیاز دهی جهت تشخیص واریکوسل استفاده شد.

برای آگاهی از بیماری واریکوسل و صحبت هایی که در مورد درمان واریکوسل با یخ، نخ و از این قبیل موارد در میان مردم شایع شده است بر روی لینک درمان واریکوسل کلیک کنید.

این سیستم به طور کلی یافته های انفرادی ذکر شده را در بر گرفته و به هر کدام از آن ها امتیاز دهی می کند. تصور بر این است که این فرایند نسبت به معاینه فیزیکی نتایج اختصاصی تری ارائه می دهد.سونوگرافی داپلر در بازه زمانی پس از عمل نیز جهت بررسی اثرات درمانی جراحی و پایش بروز مجدد بیماری اهمیت فراوانی دارد.

در اغلب موارد، ترمیم میکروسرجیکال (جراحی میکروسکوپی) واریکوسل انجام می شود. همچنین تحقیقات بیان دارند که سونوگرافی رنگی داپلر در ترسیم آناتومی و نمایش الگو های جریان آناستوموز میکروسرجیکال مفید است. به همین دلیل معمولا جهت تشخیص و پیگیری واریکوسل انجام سونوگرافی رنگی داپلر از کیسه بیضه پیشنهاد می شود.

تشخیص واریکوسل با آزمایش اسپرم

در رابطه با نحوه تشخیص واریکوسل با آزمایش اسپرم باید گفت که اگر پزشک به وجود واریکوسل مشکوک شود، انجام یک آزمایش سونوگرافی را درخواست خواهد داد. سونوگرافی یک آزمایش تصویر برداری بدون درد بوده که امکان مشاهده ورید های درون کیسه بیضه را به پزشک می دهد. در صورتی که فرد با مشکلات باروری مواجه باشد، پزشک جهت بررسی کیفیت اسپرم ها انجام یک آزمایش اسپرم را برای او تجویز می کند.

میانگین تحرک اسپرم ها در افراد بیمار و گروه کنترل به ترتیب 21.1 تا 61.9 درصد و 49.3 تا 70 درصد بود. 9 مطالعه بیان داشتند که واریکوسل اثر نامطلوب و چشم گیری بر میزان تحرک اسپرم ها داشته است. به طور کلی، واریکوسل یک عامل خطر برای تحرک اسپرم به شمار رفته و آن را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.

دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی

3.6/5 - (66 امتیاز)

مشاوره پزشکی

در پایان هر مقاله برای راحتی شما عزیزان، نرم افزار پرسش و پاسخ قرار داده شده است تا به راحتی سوالات خود را با ما در میان بگذارید. از طریق این نرم افزار می توانید پرسش ها و مدارک پزشکی خود را ارسال کنید تا در اسرع وقت به آنها پاسخ داده شود.

  • تصویر کاربر حامدریگی یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 399 مشاهده پرسش
    باعرض سلام وخسته نباشیدجناب آقای دکترکرمی بنده هنگام رابطه جنسی زودارضامیشم شایدکمترازپنج دقیقه ارضابشم توشهرستان مادکتردرست حسابی نیست اینجادکترمراجعه کردم امانتیجه ای نگرفتم ازشمااستاد عزیز خواهش میکنم من راراهنمایی کنیدواگرامکانش هست برام داروتجویز کنید تااستفاده کنم وازاین مشکل نجات پیداکنم درضمن ازاسپره های تاخیری هم استفاده کردم امازیادرضایت بخش نیست باتشکر
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش)
      مطلب سایت من را بخوانید گویا است
  • تصویر کاربر رضا یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 327 مشاهده پرسش
    سلام اقای دکتر و 6 ماهه عمل واریکوسل انجام دادم،،ایا ورزش بدنسازی روی واریکوسل تاثیر داره
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش)
      خراب میکند
  • تصویر کاربر علی پنجشنبه ۱۸ تیر ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 385 مشاهده پرسش
    باسلام وعرض خسته نباشید خدمت شما من نزدیک به یک ماه میشود زیاد میروم دستشویی یعنی هراز یک ساعت یا یک ساعت نیم باید برم دستشویی رفتم ازمایش ادرار دادم اما مشکلی نداشت و فقط به من قرص امی پرامین10دادن اما اثر چندانی نداشت نمیدانم چکار کنم اقای دکتر اگرورزش کنم به 15دقیقه نمیکشد که دوباره باید بروم دستشویی من قبلا در روز4یافوقش 6بار بیشتر نمیرفتم دستشویی اما الان باید 10بار روزی بروم نمی دانم چکار کنم حتی در مواقعی که روزه هسم باز هم همین مشکل را دارم لطفا مرا راهنمایی کنید
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی پنجشنبه ۱۸ تیر ۹۴( 1 دهه پیش)
      باید نوار مثانه بگیرید02122642744
  • تصویر کاربر فرزانه جمعه ۲۹ خرداد ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 371 مشاهده پرسش
    با سلام و خسته نباشید.برادرم بهمن ماه سیزده سالش تموم میشه.وزنش 93و قدش160.بیضه ها و آلت تناسلیش کوچیکه.دو بار آزمایش هورمونی در آزمایشگاه بقراط داده.یکی 6ماه پیش و یکی همین هفته و از لحاظ هورمونی سالم بوده.به دکتر مراجعه کرده و دکتر تشخیص واریکوسل هم داده. دکتر بهش 4آمپول تستسترون دو هفته درمیون داده و ما هنوز استفاده نکردیم.باید چیکار کنیم؟خیلی نگرانم..آیا علتش میتونه چاقی باشه و با لاغری درمان بشه؟ممکنه تشخیص واریکوسل اشتباه باشه و به خاطر کوچکی بیضه این تشخیص داده شده باشه؟توروخدا زودتر جواب بدید
    1. تصویر کاربر فرزانه چهارشنبه ۲۷ خرداد ۹۴( 1 دهه پیش)
      جواب بدید توروخدا
    2. تصویر کاربر فرزانه جمعه ۲۹ خرداد ۹۴( 1 دهه پیش)
      چی شد پس
    3. نمایش سایر 1 پاسخ
  • تصویر کاربر ایمان یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 454 مشاهده پرسش
    با سلام وعرض خسته نباشید اینجانب از 13 سالگی تا 20سالگی خود ارضایی داشتم ولی 2 سالی هست که کار را خیلی کم کردم ولی 2-3سالی هست که احساس میکنم در حالت نشسته یا در حال راه رفتن انگار منی از من دارد خارج می شود دکتری به من گفت که قرص سیتاپرام را بخورم ولی واقیعتش از عوارض آن می ترسم ایا این قرص اثر بخش خواهد بود ؟آیا می شود این احساس را از بین برد؟
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش)
      با ترک و تلقین بله درست میشود
  • تصویر کاربر محمدجوادمعصومی یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 448 مشاهده پرسش
    با سلام بنده آقای 30 ساله هستم که حدود 2 سال هست که ازدواج کردم و بعد از حدود 4 ماه جلوگیری نکردند شک بردیم که مشکلی داریم خانمم مراجعه کرد به دکتر وگفتند که مشکلی ندارد و وقتی من مراجعه کردم و آزمایش گرفتم دکتر به من گفت که اسپرتان کم و تحرک ان کم می باشد و مقدار جزئی واریکوسل دارید و همینطور بیضه هایتان کوچک است و بعد از دادن قرص و امپول به مدت چند ماه و دادن آزمایش مجدد تغییر خاصی نکرده بود و دکتر گفت فقط راه حل بچه دار شدند کاشتن است بعد از به طب سنتی در قم مراجعه کردم وچند ماهی از داروهای این طب استفاده کردم ولی بچه دار نشدیم و چند روز پیش آزمایشی گرفتم که بپیوست برای شما ارسال می کنم لطفا من را برای درمان راهنمایی کنید و همینطور دعایم فرمائید
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش)
      باید جای معتبر بدهید
  • تصویر کاربر Jrd یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 372 مشاهده پرسش
    آيا ورزش پنيمور و جلكينگ كه سندهاى علمى آن و حاصل آزمايشات آن روى هزاران مرد در اينترنت موجود است و براى افزايش طول و قطر آلت به كار ميرود را تأييد ميكنيد؟
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش)
      نه
  • تصویر کاربر سید یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 345 مشاهده پرسش
    سلام جناب آقای دکتر حسین کرمی .خیلی از لطف ومرحمت شما سپاس گذارم.لطفا بفرمائید برای بهبود ورم پای پدرم که قبلا ذکر کردم باید چه کرد.یعنی چه داروی استفاده کرد.با کمال تشکر وقدر دانی وآرزوی سلامتی برای شما
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش)
      باید بررسی شود
  • تصویر کاربر سروش یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 393 مشاهده پرسش
    سلام و عرض ادب
    جناب دکتر بنده درخصوص انحنای آلت تناسلی و مسائل مربوط به عمل پرسیده بودم که فرمودید عکسش را برای شما ارسال کنم که اینکار را هم کردم و عکسی به ایمیل شما فرستادم ولی جوابی دریافت نکردم.
    لطفا تایید ارسال ایمیل : [email protected] را اعلام نمایید.
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش)
      بهاینجا بفرستید
  • تصویر کاربر مرتضي یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 449 مشاهده پرسش
    در صورت امكان بفرماييد آيا وضعيت اسپرم بنده براي باروري مناسب مي باشد؟
    نمونه آزمایش اسپرم بنده بشرح ذیل می باشد لطفا راهنمایی نمایید آیا وضعیت اسپرم من برای باروری خوب هست یا خیر. خیلی خیلی استرس دارم
    semen volum : 3.30
    Semen PH: 7.20
    Sperm Count ( Mil/ml ): 167.
    Motile Sperms (%): 59
    Progressive Sperms (%): 51.75
    Round Cell ( Mil/ml): 0.45
    WBC: 4-5
    Normal Morphology (%): 55.00
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۷ تیر ۹۴( 1 دهه پیش)
      خوب است
درحال دریافت اطلاعات
  • تصویر کاربر رضا پنجشنبه ۲۷ شهریور ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 439 مشاهده پرسش
    سلام جناب دکتر کرمی
    رضا هستم 8 سال ازدواج کردم و روشهای مختلف باروری روانجام دادیم متاسفانه بچه دار نشدیم به من گفتن واریکوسل بیضه سمت چپ داری باید عمل بشه ولی با این عمل احتمال بچه دار شدن نیست بعدشم نمیدونم چه جور عملیه آخه کارمندم نمیدونم چکار کنم تورو خدا راهنماییم کنید
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی پنجشنبه ۲۷ شهریور ۹۳( 1 دهه پیش)
      اگر تهران هستید به مطب مراجعه نمایید
  • تصویر کاربر مجید جمعه ۲۱ شهریور ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 451 مشاهده پرسش
    سلام آقای دکتر ممنون که به سوالاتمون جواب میدین.همسر من6ماه عمل واریکوسل داشته ولی هیچ تغیری تو تعداد و تحرک اسپرم نداشته.ممکن عملش موفقت آمیز نبوده باشه.
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی جمعه ۲۱ شهریور ۹۳( 1 دهه پیش)
      نه هنوز زود است
  • تصویر کاربر هادی سه شنبه ۴ شهریور ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 446 مشاهده پرسش
    اینجانب بعد از4سال ازدواج متوجه شدم که واریکوسل دارم باتوجه به اینکه درکرمان زندگی میکنم وهیچ سابقه خانوادگی ندارم وآشنایی باروش های درمانی ندارم خواهشمند است در این خصوص مرا یاری نمایید
    دوم: من نمی دانم به کدام پزشک مراجعه کنم پزشک مورد اطمینان وکاردرستی را که قبول دارید در کرمان به من معرفی نمائید از حسن خلق شما متشکرم
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی سه شنبه ۴ شهریور ۹۳( 1 دهه پیش)
      دکتر کلیه و مجاری ادرا ری
  • تصویر کاربر حسین سه شنبه ۱۴ مرداد ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 424 مشاهده پرسش
    سلام دکتر
    راستش یک دو روزی هست بیضه چپ من درد میکنه و نمیدونم چرا اینطوری شده
    هرگاه به بیضیه ام دست میزنم حس میکنم یک لوله ازش بیرون اومده!!
    ولی تورمی ایجاد نشده فقط یکم سایزش از بیضه سمت راستم بزرگ تره!
    الان چیکار کنم خوب بشه!!
    ممنون
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی سه شنبه ۱۴ مرداد ۹۳( 1 دهه پیش)
      سونوگرافی بکنید
  • تصویر کاربر مهدی جمعه ۱۰ مرداد ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 466 مشاهده پرسش
    سلام
    تقریبا ده ماه پیش عمل واریکوسل دو طرفه انجام دادم. از اون موقع به بعد همیشه موقع ورزش یا موتور سواری وقتی که تلنگر به بیضم وارد میشه با درد همراه میشم
    الان تقریبا یک ماهیه که یک توده در کنار بیضه راستم ایجاد شده که با کمی درد همراه
    نظر شما چیه آقای دکتر؟ اگه میشه جواب رو به ایمیلم هم بفرستین
    مرسی
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی جمعه ۱۰ مرداد ۹۳( 1 دهه پیش)
      درد طبیعی است
  • تصویر کاربر محمد دوشنبه ۳۰ تیر ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 439 مشاهده پرسش
    با سلام
    چند وقتی بیضه من درد گرفته و اخیرا بیضه سمت راست من بزرگتر شده و دردم میکنه
    بغد از ی مدت بیضه سمت چپم درد گرفته و الان دردم میکنه
    میخواستم ببینم این سرطانه یا نه
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی دوشنبه ۳۰ تیر ۹۳( 1 دهه پیش)
      سونوگرافی بیضهبکنید و نتیجه را اعلام فرمایید
  • تصویر کاربر hamed جمعه ۱۶ خرداد ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 427 مشاهده پرسش
    سلام ؛ وقت بخير
    من يازدهم همين ماه جراحي واريگوسل انجام دادم احساس ميكنم بيضه هام متورم و بزرگتر شده آيا طبيعي است؟
    با تشكر
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی جمعه ۱۶ خرداد ۹۳( 1 دهه پیش)
      جهت معاینه تشریف بیاورید
  • تصویر کاربر رضا سه شنبه ۶ خرداد ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 468 مشاهده پرسش
    سلام
    خسته نباشید
    20 سال سن دارم و جدیدا واریکوسل گرید 1 دارم .
    میخواستم بدونم در صورت عمل باید سوند گذاری انجام بشه؟
    من از این مسئله خیلی هراس دارم . . .چون اطرفیانم به هر دلیلی که سوند گذاری کردند درد شدید داشتند
    آیا سوند گذاری درد دارد؟
    بعد از عمل واریکوسل نیاز است؟
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی سه شنبه ۶ خرداد ۹۳( 1 دهه پیش)
      باید معاینه شوید تا نظر دهم
  • تصویر کاربر ملکی دوشنبه ۲۵ فروردین ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 460 مشاهده پرسش
    با سلام و خسته نباشید
    جناب دکتر بنده واریکوسل 3 چپ و 1 راست دارم و چند وقتی هست رگ های شکم از بالای ناف تا بخشی از آلت تناسلی حس درد و سفت شدن ، گشادی و تیر کشیدن شدید دارد و رگ آلت حس گز گز دارد و همینطور رگهای زیر شکم بالای پاها تیر میکشد آیا ربطی به واریکوسل دارد یا خیر ؟

    اگر ندارد نیازی میبینید به چه متخصصی مراجعه کنم و چه کسی ؟
    با نهایت سپاس و احترام .
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی دوشنبه ۲۵ فروردین ۹۳( 1 دهه پیش)
      باید معاینه کنم 02122642744
  • تصویر کاربر بابک یکشنبه ۱۷ فروردین ۹۳( 1 دهه پیش) تعداد بازدید: 585 مشاهده پرسش
    با سلام و تبریک سال نو
    بنده از گیلان و شهر تالش مزاحمتون میشم و 36 سال دارم و از تاریخ 93/1/4 دچار خون شاشی شدم و هنوز ادامه دارد و هیچگونه دردی هم ندارم فقط درد خیلی خیلی خفیف تو کمرم احساس میکنم و رنگ آن صورتی و یا قهوه ای است . سابقه کلیه درد یا سنگ کلیه هم ندارم . چون متخصص ها تو مسافرت نوروزی هستند نزد پزشک عمومی رفتم ، ازمایش و سنوگرافی هم گرفتم ولی چیزی نشون نداد ولی یک روز قبل از خون شاشی کمردرد داشتم البته خیلی شدید نبود . پزشک عمومی گفت شاید سنگ ریزه دفع شده . طلفاً در زمینه مرا راهنمایی فرمائید . با سپاس بتاریخ 6/1/93
    1. تصویر کاربر دکتر حسین کرمی یکشنبه ۱۷ فروردین ۹۳( 1 دهه پیش)
      اگر تکرار شد اطلاع دهید
درحال دریافت اطلاعات

مطالب بیشتری بخوانید

روزای هفته

ساعت مطب

شنبه (مطب نیکان)

14:00 - 19:00

دوشنبه

تعطیل است

سه شنبه (مطب نیکان)

13:00 - 19:00

جستجو

حالب

+54 مطلب