حتماً در خانواده اطرافیان و دوستان کسانی را می شناسید که از تکرر ادراری مزمن رنج می برند. این افراد با مصرف کم مایعات، مجبورند که چندین بار به دستشویی بروند و همچنین احساس داشتن ادرار بعد از ادرار همراه آنهاست، اغلب، احساس فشار در مثانه و تکرر ادرار، این افراد را خسته کرده و مانع از این می شود که آن ها مسافرت طولانی مدت با ماشین را تجربه کنند و یا اینکه علاقه ای به بیرون آمدن از خانه داشته باشند. این افراد در هنگام بیرون آمدن از خانه نگران و به دنبال دستشویی در دسترس هستند. یکی از این افراد خانم زهرا 30 ساله می باشد وی در شرح حال خود می گوید: 5 سال است که به تکرر ادرار مبتلا می باشم.
با مصرف یک لیوان چای یا آب مجبورم چند بار به دستشویی بروم و هر بار که از دستشویی خارج می شوم احساس می کنم که مقداری ادرار در مثانه ام مانده است.
تکرر ادراری چیست؟
به دستشویی رفتن های مکرر و با فاصله کم علی رغم مصرف مایعات کم، تکرر ادرار می گویند.
علت تکرر ادرار در مردان و زنان چیست؟
معمولا سوالی که برای افراد ایجاد می شود این است که ادرار زیاد نشانه چیست؟ باید گفت در افرادی که بیش از حد نرمال مایعات مصرف می کنند تکرر ادراری طبیعی است ولی در کسانی که زیاد مایعات مصرف نمی کنند اما تکرر ادرار یا احساس ادرار داشتن بعد از ادرار (حدود 4 بار)، دارند باید از نظر مسائل زیر بررسی شوند.
- باید از نظر سلامت کلیه ها و طبیعی بودن قند خون مطمئن باشیم چرا که نامیزان بودن آن یکی از علل تکرر ادراری است.
- شایعترین علل تکرر ادراری کوتاه مدت که اغلب چند روز طول می کشد عفونت های ادراری و مخصوصاً مثانه است که در خانم ها بسیار شایع می باشد و جهت جلوگیری از مزمن شدن آنها باید به پزشک کلیه مراجعه کرد.
- بزرگی غده پروستات در آقایان بالای 50 سال یکی از علت های شایع تکرر ادراری طول کشیده می باشد که حتماً باید بررسی و درمان شود. این افراد اغلب علاوه بر تکرر ادراری از قطره قطره آمدن ادرار و عدم تخلیه خوب مثانه شاکی هستند.
4️⃣ امروزه شایعترین علت تکرر ادراری طول کشیده و مزمن، مثانه های بیش فعال می باشد. در این بیماری، مثانه کاملاً پرکار بوده که حتی آمار آن از فشارخون و دیابت نیز در جامعه بالاتر است.
علائم تکرر ادرار
یکی از علائم اصلی تکرر ادرار (به انگلیسی: Polyuria)، دفعات زیاد ادرار است. اگر تکرر ادرار علائم دیگری به همراه داشته باشد، این موضوع می‌تواند نشان دهنده یک مشکل جدی دیگر باشد. شب ادراری (Nocturia) به نیاز به ادرار در شب و در بین چرخه خواب گفته میشود. این مشکل می‌تواند به واسطه دیابت قندی یا دیابت بی مزه رخ دهد. علائم دیگری که در صورت بروز با تکرر ادراری نیاز به بررسی بیشتر دارند، عبارتند از:
- درد یا ناراحتی در زمان ادرار
- ادرار خون آلود، تیره و یا به رنگ‌های غیرعادی
- از بین رفتن تدریجی کنترل ادرار یا بی اختیاری ادرار
- دشواری ادرار علی رغم احساس نیاز به ادرار
- تخلیه ناگهانی ادرار از واژن یا آلت تناسلی مردانه
- افزایش اشتها یا تشنگی
- تب یا لرز
- حالت تهوع یا استفراغ
- درد کمر یا پهلوی خفیف
اگر بیمار علائم دیگری داشته باشد یا دفعات ادرار بر کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد، مراجعه به پزشک برای بررسی‌های بیشتر ضرورت دارد. تکرر ادرار در بعضی موارد می‌تواند نشان دهنده عفونت کلیه باشد. اگر مشکلات این چنینی درمان نشوند، می‌توانند آسیبی دائمی برای کلیه‌ها ایجاد کنند. به علاوه، باکتریایی که عفونت ایجاد کرده اند می‌توانند وارد جریان خون شوند و نواحی دیگری از بدن را آلوده کنند. این موضوع می‌تواند به مسئله ای تهدید آمیز تبدیل شود و نیاز به توجهی جدی دارد.
روش تشخیص تکرر ادرار
پزشک به بررسی کامل سوابق بیماری و معاینه بدنی فرد می‌پردازد، وی سوالاتی در مورد دفعات ادرار و نشانه‌های دیگر را از بیمار می‌پرسد. پزشکان ممکن است سوالات زیر را بپرسند:
- الگوی تکراری ادرار به چه صورت است؟ برای مثال، زمانی که ادرار آغاز میشود، چگونه تغییر می‌کند و در چه زمان‌هایی از روز اتفاق می‌افتد؟
- بیمار در حال حاضر چه داروهایی را مصرف می‌کند؟
- بیمار چه میزان مایعات در روز مصرف می‌کند؟
- آیا تغییراتی در رنگ، بو یا غلظت ادرار به وجود آمده است؟
- چه میزان کافئین و الکل توسط فرد مصرف می‌شوند و آیا اخیرا مقادیر مصرف این مواد توسط فرد تغییری داشته است؟
آزمایشاتی که تجویز می‌شوند عبارتند از:
- آزمایش ادرار برای شناسایی هر وضعیت غیرعادی در ادرار
- سونوگرافی یا تصویربرداری از کلیه‌ها
- تصویربرداری اشعه ایکس یا سی تی اسکن از نواحی شکم و لگن
- تست‌های عصبی برای شناسایی اختلالات اعصاب
- آزمایش برای عفونت‌های مقاربتی (STIها)
در این حالت بیماران ممکن است به اورولوژیست ارجاع داده شوند یا زنان ممکن است به متخصص زنان و زایمان ارجاع داده شوند.
آزمایش‌های دینامیک ادراری (نوار مثانه)
آزمایش‌های نوار مثانه به ارزیابی کارآمدی مثانه در جمع آوری و رها سازی ادرار می‌پردازند و این آزمایش‌ها به سنجش عملکرد مجاری ادراری می‌پردازند. مواردی که در این آزمایشات بررسی می‌شوند عبارتند از:
- زمان ثبت شده برای تولید جریان ادرار
- ثبت مقدار ادرار تولید شده
- سنجش توانایی متوقف کردن ادرار در میان جریان
برای به دست آوردن اندازه گیری‌های دقیق، متخصصان ممکن است از موارد بعدی استفاده کنند:
- تجهیزات عکس برداری برای مشاهده پر و خالی شدن مثانه
- نظارت بر فشار اندازه گیری شده از داخل مثانه
- سنسورهایی برای ثبت فعالیت اعصاب و ماهیچه‌ها
ممکن است بیمار مجبور شود برای مدتی میزان مصرف مایعات خود را تغییر دهد یا پیش از آزمایش مجبور به پرهیز از داروهای مشخصی شود.
درمان تکرر ادرار
درمان مشکلات ادراری به دلیل بنیادینی مربوط است که بیماری را ایجاد می‌کند. اگر تشخیص پزشک دیابت قندی را نشان دهد، درمان جهت کنترل کردن قند خون بالا خواهد بود. برای عفونت کلیه باکتریایی، درمان معمول استفاده از آنتی بیوتیک‌ها و مسکن‌ها هستند. اگر علت مشکل مثانه بیش فعال باشد، داروهای آنتی کولینرژیک (anticholinergic) تجویز می‌شوند. این داروها از انقباض‌های بیش از حد و غیرطبیعی ماهیچه‌های دیواره مثانه جلوگیری می‌کنند.
در صورت نیاز، درمان دارویی توسط پزشک تجویز میشود و نظارت بر مصرف دارو نیز بر عهده پزشک معالج است. در بعضی موارد نیز پیشنهادات آموزشی برای تکنیک‌های رفتاری ممکن است نیاز باشند.
قرص ضد تکرر ادرار
در صورتی که درمان های اولیه در کاهش علائم بیماری مثانه بیش فعال یا همان تکرر ادرار موفق نباشند، بسیاری درمان های دیگر از جمله مصرف دارو وجود دارند. رایج ترین دسته دارویی تجویز شده برای درمان علائم تکرر ادراری نوعی از دارو های آنتی کولی نرژیک به نام آنتی موسکارینی هستند. دارو های آنتی موسکارینی فعالیت دیواره مثانه را به وسیله مسدود کردن گیرنده های آن کاهش می دهند. این عملکرد، سبب کاهش دفعات و شدت نیاز به دفع ادرار می شود.
رایج ترین دارو های آنتی موسکارینی تجویز شده شامل موارد زیر می شوند:
- اوکسی بوتینین (برچسب پوستی دیتروپان، دیتروپان XL، اوکسی ترول، آنوترول)
- سولیفناسین (وزیکر)
- تول ترودین (دترول)
- فزوترودین (توویاز)
- تروسپیوم (سانک تورا)
- اوکسی بوتینین کلراید (ژلنیک)
- داری فنسین (آنابلکس)
تمامی دارو های آنتی موسکارینی عوارض جانبی یکسانی دارند. شایع ترین این عوارض جانبی خشکی دهان و یبوست می باشند. با این وجود، عوارض جانبی در بین افراد متفاوت هستند.
آموزش و تمرین‌های مثانه
درمان‌های دیگری که وجود دارند به رفع مسئله ادرارهای پرتکرار می‌پردازند و این کار را بدون برطرف کردن ریشه اصلی مشکل انجام می‌دهند. این روش‌ها عبارتند از:
◼ تمرینات کگل (Kegel)
تمرینات منظم روزانه هستند که معمولا در زمان بارداری پیشنهاد می‌شوند. این ورزش‌ها می‌توانند ماهیچه‌های لگن و مجرای ادراری را تقویت کنند تا از مثانه پشتیبانی کنند. برای کسب نتایج بهتر، بیماران بهتر است تمرینات کگل را به صورت ده تا بیست حرکت در هر تمرین و روزانه سه بار انجام دهند و این کار را برای حداقل چهار تا هشت هفته ادامه دهند.
◼ استفاده از بیوفیدبک
در کنار تمرینات کگل، درمان بیوفیدبک به بیمار کمک می‌کند از نحوه عملکرد بدن خود آگاه شود. این افزایش آگاهی به بیمار کمک می‌کند کنترل خود بر ماهیچه‌های لگن را بهبود دهد.
◼ تمرینات مثانه
این تمرینات به شکلی هستند که به مثانه امکان حفظ ادرار برای مدت زمان بیشتری را بدهند. این تمرینات برای دو تا سه ماه ادامه پیدا می‌کنند تا به عادتی دائمی تبدیل شوند.
◼ نظارت بر مصرف مایعات
این اقدام به بیمار کمک می‌کند با مصرف کمتر و مقادیر مناسب از مایعات از پر ادراری یا تکرر ادرار جلوگیری کند. این موضوع نشان می‌دهد که مصرف زیاد مایعات در زمان‌های مشخص دلیل اصلی تکرر ادرار است.
پیشگیری از تکرر ادرار
بیمار می‌تواند با دنبال کردن چند اقدام احتمال ایجاد تکرر ادرار را کاهش دهد. همچنین می‌تواند با پرهیز از مواد غذایی و نوشیدنی در زمان‌های نزدیک به خواب، احتمال نیاز به ادرار در شب و شب ادراری را کاهش دهد. مواردی که بهتر است در این زمان از مصرف آنها پرهیز شود عبارتند از:
- الکل
- آب مرکبات
- قهوه
- چای
- گوجه‌ها و محصولات مبتنی بر گوجه
- شیرین کننده‌های مصنوعی
یبوست نیز می‌تواند باعث تکرر ادرار شود، یبوست با فشار وارد کردن به مثانه این مشکل را تشدید می‌کند. بنابراین بیماران مبتلا به یبوست بهتر است میزان مصرف فیبر خود را افزایش دهند تا ادرار خود را به حالت عادی بازگردانند. برای انجام درست تمرینات کیگل بهتر است با پزشک یا فیزیوتراپ مشورت شود. این ورزش‌ها می‌توانند به تقویت کف لگن شما کمک کنند. همچنین شما می‌توانید از پزشک خود بخواهید تا به تجویز فیزیوتراپی با هدف ماهیچه‌های لگن بپردازد.
این تمرینات چیزی بیشتر از تمرینات کیگل را در اختیار شما قرار می‌دهند تا به طور گسترده ای به تقویت ماهیچه‌های حامی مثانه یا لگن بپردازید. اگر مبتلا به تکرر ادراری مزمن هستید درنگ نکنید و برای درمان سریع و به موقع آن اقدام نمایید جهت نوبت دهی با شماره 02122642744 تماس حاصل فرمایید. در خدمت شما هستم دوستدار همه شما عزیزان:
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی
حمید
جمعه ۲۸ شهریور ۹۹( 4 سال پیش)
تعداد بازدید: 308
مشاهده پرسش
