کنترل علائم این بیماری کمی دشوار است زیرا نمی توان پیش بینی کرد چه زمان اتفاق می افتد. این عارضه گاهی برای شخص شرم آور است و در فعالیت‌های اجتماعی و کیفیت کلی زندگی او مشکل ایجاد میکند. این بیماری حتی میتواند باعث گوشه گیری و تنش احساسی در فرد مبتلا شود.
با این حال، راه های زیادی برای درمان این عارضه وجود دارد که به فرد کمک میکند علائم آن را کنترل کند. درمان اختلال مثانه وجهه فرد را بهتر میکند و ادرار غیر ارادی را در او کاهش می‌دهد. در ادامه مطلب، مثانه تحریک پذیر را بیشتر توضیح خواهیم داد.
علائم مثانه پرکار
اینکه گاه به گاه دچار ادرار غیر ارادی شوید به این معنا نیست که مثانه بیش فعال دارید. به این اتفاق ریزش ادراری می گویند که میتواند دلایل دیگری داشته باشد. برای مثال خندیدن بیش از حد یا نگه داشتن ادرار بعض اوقات منجر به این اتفاق میشود.
زمانی می گوییم فرد مثانه بیش فعال دارد که ریزش به صورت مداوم اتفاق بیفتد و حالتی کاملاً اضطراری داشته باشد. از جمله علائم اختلال مثانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
نیاز ضروری و غیرقابل کنترل به دفع ادرار
تکرار ادرار غیر ارادی به دفعات
دستشویی رفتن بیش از حد (مثلاً بیش از هشت بار در شبانه روز)
بیش از یک بار بیدار شدن در شب برای دفع ادرار
علائم مثانه پرکار ممکن است تغییر کند یا اینکه در هر فردی متفاوت باشد. به همین خاطر به سختی می‌توان این بیماری را بدون مراجعه به پزشک تشخیص داد.
درمان مثانه پرکار
برای کنترل علائم مثانه پرکار، روش‌هایی وجود دارد که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم.
درمان مثانه بیش فعال با ورزش کف لگن
بعضی از درمانگران فیزیکی متخصص ماهیچه‌های لگن هستند. آنها می‌توانند با ارائه تمرین‌های فیزیکی و تقویت ماهیچه‌های لگن بعضی از مشکلات ادراری، از جمله تکرر ادرار، اضطرار ادرار و علائم شب‌ادراری را در فرد کاهش دهند.
درمان مثانه بیش فعال با دارو
داروهایی که به درمان اختلال مثانه کمک میکند، بر دو مورد تمرکز دارند: اول کاهش علائم و دوم کاهش دفعات ادرار (چه به صورت ارادی و چه غیرارادی). از جمله این داروهامی توان به تولترودین (دترول، دترول ،LA)، تروسپیوم (Sanctura) و میرابگرون (Myrbetriq) اشاره کرد. این داروها گاهی در فرد باعث بروز عوارضی همچون خشک شدن چشم‌ها، خشک شدن دهان و یبوست میشود.
درمان با بوتاکس
بعضی اوقات تزریق دوز کمی از بوتاکس باعث از کار افتادن یا ضعیف شدن ماهیچه‌های مثانه میشود. در نتیجه انقباض بیش از حد در ماهیچه‌ها صورت نمی‌گیرد و علائم اختلال مثانه کاهش می‌یابند. تأثیر این دارو معمولاً بین شش تا هشت ماه باقی می‌ماند. بنابراین بعد از مدت باید درمان را تکرار کنید.
درمان مثانه ی پرکار با استفاده از تحریک عصب
این فرایند سیگنال‌های الکتریکی عصب‌های مثانه را تغییر می‌دهد. در نتیجه سلول‌های عصبی نمی‌توانند پیامی را به مثانه انتقال دهند. برای این کار سوزنی کوچک را به سیمی کوچک وصل می‌کنند و آن را از طریق پا وارد پوست فرد می‌کنند.
با اینکه این راه درمانی هنوز کاملاً تثبیت نشده است، بعضی از تحقیقات researchTrusted Source نشان داده‌اند که این روش میتواند شدت و حالت اضطرار اختلال مثانه را در فرد کاهش دهد.
درمان با استفاده از عمل جراحی
اگر علائم فرد با کمک دارو، تحریک عصب و روش‌های دیگر بهبود پیدا نکند، پزشک با کمک عمل جراحی سعی می کند تا این مشکل را برطرف کند.
درمان گیاهی مثانه تحریک پذیر
برای درمان مثانه تحریک پذیر، چندین مکمل طبیعی و گیاهی توصیه شده است، گرچه تحقیقات محدودی در مورد آنها وجود دارد.
گیاه گوشا جینکی گان: مطابق با تحقیقات، این دارو ترکیبی از 10 گیاه چینی است و تأثیر مثبتی روی انقباض مثانه دارد.
کلاله یا کاکل ذرت: یک داروی سنتی است که قرن هاست برای بیماری هایی مانند سوزش مثانه و بی اختیاری ادراری شبانه استفاده می شود.
کاپسایسین: این داروی طبیعی از فلفل قرمز گرفته می شود. برخی از تحقیقات، این ماده را یک داروی ارزان و مؤثر برای مثانه های پرکار و بسیار حساس توصیه می کنند.
عصاره دانه پامپکین: تحقیقات شان می دهند که این گیاه برای درمان مثانه تحریک پذیر و بی اختیاری ادراری شبانه مفید است.
هیدروکسید منیزیم: در یک پژوهش کوچک نشان داده شده است که این مکمل، علائم بی اختیاری ادراری و شب ادراری را در 50 درصد از شرکت کننده های زن بهبود می بخشد.
ویتامین D: یک پژوهش صورت گرفته در سال 2010 دریافت که مقادیر ویتامین دی بالاتر، با کاهش احتمال اختلالات کف لگن مانند نشت ادرار در زنان مرتبط است. پژوهش دیگری، رابطه ای میان سطوح ویتامین دی پایین تر و نشت ادرار در زنان مسن تر پیدا کرد.
علت بیش فعالی مثانه
ادرار ابتدا توسط کلیه تولید و سپس وارد مثانه میشود. بعد از آن، مغز سیگنال‌هایی می‌فرستد که به شما نشان می هد مثانه‌تان پر شده و باید آن را دفع کنید. وقتی به دستشویی می‌روید، ماهیچه‌های کف لگن منبسط می‌شوند و به ادرار اجازه می‌دهند از بدن خارج شود.
حال وقتی مثانه بیش‌فعال داشته باشید، ماهیچه‌های لگن به صورت غیرارادی فشرده می‌شوند. در نتیجه حتی وقتی مثانه‌تان هنوز پر نشده، مرتب احساس می‌کنید باید به دستشویی بروید. عارضه‌ها و عوامل دیگری هم هستند که می‌توانند منجر به اختلال در مثانه شوند، از جمله:
نوشیدن بیش از حد مایعات
خوردن داروهایی که باعث افزایش تولید ادرار می‌شوند
عفونت مجاری ادرار
استفاده از کافئین، نوشیدنی‌های الکلی یا محرک‌های ادراری
عدم تخلیه کامل مثانه
اختلالات مثانه مانند سنگ مثانه
علت اصلی مثانه بی‌فعال دقیقاً مشخص نیست. هرچه افراد مسن‌تر می‌شوند احتمال ابتلا به این عارضه در آنها بیشتر میشود اما نمی‌توان گفت این مسئله یکی از اتفاقات رایج کهولت سن است. بنابراین نباید علائم این بیماری را نادیده بگیرید.
اگر هرگونه از علائم گفته شده را در خودتان مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا در تشخیص بیماری به شما کمک کند. عملکرد مثانه به سلامت مجاری ادرار بستگی دارد. علت بیش‌فعالی مثانه هم اغلب به مشکلات مجاری ادرار بر می‌گردد.
تشخیص پرکاری مثانه
پزشکان برای تشخیص علت بیش‌فعالی مثانه آزمایش‌های متعددی انجام می‌دهند و حتی ممکن است شما را به متخصص درمان مشکلات مجاری ادرار ارجاع دهند. به این افراد اورولوژیست یا متخصص مجاری ادراری گفته میشود. آزمایش‌هایی که برای تشخیص اختلال مثانه استفاده می‌شوند به شرح زیر اند:
◾ آزمایش ادرار
در این روش نمونه‌ای از ادرار فرد می‌گیرند و آن را آزمایش می‌کنند تا هرگونه مورد غیرعادی (مانند وجود خون در ادرار) را تشخیص دهند. این آزمایش در تشخیص عفونت مجاری ادرار یا مشکلات دیگر مجاری ادرار به پزشک کمک میکند.
◾ معاینه فیزیکی
در این روش، پزشک با دست التهاب اطراف شکم و کلیه‌ها را بررسی میکند تا در صورت بزرگ شدن پروستات متوجه آن بشود.
◾عکسبرداری از مثانه
در این تست با استفاده از یک اشعه فراصوت، بعد از دستشویی رفتن میزان ادرار باقیمانده در مثانه بیمار را اندازه می‌گیرند.
◾ نوار مثانه یا تست اوروداینمیک
با این آزمایش توانایی مثانه برای ذخیره و نگه‌داشتن ادرار را بررسی می‌کنند.
◾ سیستوسکوپی
در این فرایند، پزشک مثانه بیمار را بیحس کرده و لوله‌ای را به همراه یک لنز وارد آن میکند تا داخل مثانه را ببیند. اگر علائم موجود به دلیل موارد غیرطبیعی از جمله سنگ مثانه یا تومور اتفاق افتاده باشد، پزشک میتواند با استفاده از این روش به آن پی ببرد. بافت‌برداری یکی دیگر از روش‌هایی است که دکتر میتواند به کمک آن این فرایند را انجام دهد.
مثانه بیش فعال در مردان
بیش فعالی مثانه در زنان رایج تر است اما طبق تحقیقات سی درصد از مردان هم علائم بیش فعالی مثانه را به صورت متداوم تجربه می‌کنند. این تعداد حتی ممکن است از آن هم بیشتر باشد زیرا احتمال دارد بعضی از مردان علائم بیش فعالی مثانه را به پزشکشان گزارش نداده باشند. علائم بیش فعالی مثانه در مردان شامل موارد زیر میشود:
- نیاز ضروری به دفع ادرار
- بیش از هشت بار دستشویی رفتن در روز
- ریزش ادراری
- شدت گرفتن ادرار و عدم توانایی کنترل آن
خیلی از موارد بیش‌فعالی مثانه در مردان به دلیل بزرگ شدن پروستات اتفاق می افتد. وقتی غدد پروستات التهاب پیدا میکند، این مسئله ممکن است باعث مسدود کردن جریان ادرار و در نتیجه ادرار غیرارادی در مردان شود.
بزرگی پروستات در افراد مسن بیشتر اتفاق می افتد. بنابراین بیش‌فعالی مثانه هم در افراد مسن رایج‌تر است. در این موارد، با درمان بزرگی پروستات علائم بیش‌فعالی مثانه هم از بین خواهد رفت.
بیش‌فعالی مثانه در زنان
احتمال ابتلا به این عارضه در زنان بیشتر است. طبق بررسی‌ها، حداقل چهل درصد از زنان چنین علائمی را به پزشکشان گزارش داده‌اند. این تعداد ممکن است حتی از آن هم بیشتر باشد زیرا به احتمال زیاد بیمارانی هم هستند که هنوز به پزشک مراجعه نکرده‌اند یا در این مورد به دکتر اطلاعی نداده‌اند. اختلال مثانه علائمی دارد که باعث میشود فرد بیشتر احساس نیاز به دفع ادرار کند. از جمله این علائم موارد زیر هستند:
1- احساس ناگهانی برای دفع ادرار
2- عدم توانایی کنترل ادرار
3- دستشویی رفتن بیش از دو بار در شب (هنگام خواب)
4- دستشویی رفتن بیش از هشت بار در روز
دقیقاً مشخص نیست چه موضوعی باعث بیش‌فعالی مثانه میشود ولی معمولاً بعد از سن یائسگی این مسئله در زنان رایج است. شاید کاهش استروژن یکی از دلایل این عارضه باشد اما بیش‌فعالی مثانه در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد. بیش‌فعالی مثانه در زنان را میتواند با دارو، جراحی و ورزش‌های فیزیکی درمان کرد.
بیش‌فعالی مثانه در شب
نوکتوریا با بیش‌فعالی مثانه فرق میکند. درواقع ممکن است برخی افراد هیچ‌یک از علائم بیش‌فعالی مثانه را در طول روز نداشته باشند اما شبها دچار تکرر ادرار شوند.
نوکتوریا بیشتر در افراد بالای شصت سال دیده میشود اما از هر سه میان‌سال بالای سی سال، یک نفر به این عارضه دچار است و شبها دو تا سه بار برای دستشویی رفتن از خواب بیدار میشود. بیشتر افراد بدون اینکه نیازی به دستشویی رفتن داشته باشند حدود 6 تا 8 ساعت می‌خوابند و بعضی هم یک بار در شب برای دفع ادرار بیدار می‌شوند.
بنابراین اگر بین خواب بیش از یک بار برای دستشویی رفتن بیدار می‌شوید، احتمالاً دچار بیش‌فعالی مثانه در شب هستید.
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه، مجاری ادراری تناسلی و فلوشیپ فوق تخصصی درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی
عضو هیئت علمی و دانشیار دانشگاه شهید بهشتی تهران، عضو انجمن ارولوژی اروپا، امریکا و آسیا
Fatima
دوشنبه ۱۴ آذر ۱( 1 سال پیش)
تعداد بازدید: 121
مشاهده پرسش
