عفونت مثانه یا التهاب مثانه یکی از شایعترین عفونت ها در خانم ها است. علل مختلفی در ایجاد عفونت مثانه در زنان دخیل هستند که عبارتند از:
- آناتومی محل مجرا که نزدیک و بالای واژن قرار گرفته است.
- کوتاه بودن مجرا در خانم ها
عفونت مثانه در آقایان در مقایسه با خانم ها خیلی نادرست ولی در مواردی که مقاربت های غیرمتعارف و مخصوصاً مقعدی و بدون کاندوم انجام شود در آقایان مجرا سریعاً عفونی به مثانه کشیده شده و می تواند باعث التهاب مثانه شود.
عوامل ایجاد کننده عفونت مثانه در خانم ها کدامند؟
دو عامل ویروسی و باکتریایی شایع ترین علل عفونت مثانه در خانم ها هستند که از نظر شیوع بیشترین عامل باکتری و مخصوصاً باکتری به نام Ecoli می باشد. این باکتری به صورت صعود از واژن یا مقعد وارد مجرای کوتاه زنان شده و در مثانه جایگزین شده و باعث التهاب مثانه یا سیستیت می شود.
در موارد نادر علت التهاب مثانه ویروسی به نام آدنو ویروس می باشد که باعث التهاب و خونریزی از مثانه می گردد که خودبخود بهبودی پیدا می کند.
علائم عفونت مثانه در خانم ها چیست؟
عامل مولد عفونت باعث التهاب در مخاط مثانه می شود و علائم آن به صورت تکرر ادراری ناگهانی، سوزش شدید ادراری، خونریزی ادراری، تغییر رنگ ادرار و بوی بد ادرار خود را نشان می دهد. در عفونت مثانه تب ناشایع است مگر اینکه عفونت سیر صعودی پیدا کرده و کلیه ها را نیز درگیر کند که در این صورت تب و لرز و درد پهلو نیز به عفونت مثانه و علائم آن اضافه می گردد.
عفونت مثانه چگونه تشخیص داده می شود؟
شرح حال بیمار و دادن آزمایش ساده و کشت و آنتی بیوگرام از ادرار بهترین و قطعی ترین روش تشخیص التهاب مثانه است. به بیمار توصیه می شود قبل از شروع آنتی بیوتیک از وسط ادرارش آزمایش بدهد و بعد از آماده شدن کشت و آنتی بیوگرام، آنتی بیوتیک مناسب و دارای حساسیت بالای درمان به بیمار به مدت 3 الی 5 روز داده می شود.
با توجه به شیوع بالای باکتری Ecoli به عنوان عامل عفونت مثانه و حساسیت بالای درمانی قرص های سیپروفلوکساسین و نیتروفورانتوئین نسب به این باکتری، داروهای انتخابی برای درمان عفونت مثانه می باشند.
بنده ابتلا آزمایش کشت ادرار و آنتی بیوگرام از بیمار مبتلا به عفونت مثانه درخواست میکنم تا بلافاصله انجام و از طرفی چون جواب 48 -72 ساعت طول می کشد تا آماده گردد یکی از قرص ها را بلافاصله برای کاهش ناراحتی بیمار تا زمان آماده شدن جواب آزمایش شروع میکنم. به بیمار توصیه می کنم مایعات زیاد مصرف کند و در کنار آنتی بیوتیک های فوق قرص تولترودین 200mg هر 12 سلاعت جهت کاهش سوزش ادرار و کاهش تکرر ادراری تجویز می کنم.
علل عفونت مثانه مقاوم به درمان و عود کننده چیست؟
عوامل متعددی باعث عفونت های عود کننده یا راجعه و مقاوم به درمان می شوند که باعث اذیت بیمار و آزار روحی و روانی فرد می شوند که عبارتند از:
- عدم تخلیه کامل ادراری و باقیمانده ادرار در مثانه که محل مناسبی برای رشد و تکثیر باکتری و در نتیجه عفونت های مکرر ایجاد می کند.
- عامل ادرار باقیمانده اختلال در پمپاژ مثانه و یا انسداد خروجی مثانه می باشند که باعث ادرار باقیمانده واضح می گردند.
اختلال در پمپاژ مثانه در کسانی که دیسک کمر پیشرفته و درمان نشده دارند، دیابتی ها و مثانه های عصبی شل که پمپ و موتور مثانه کار نمی کند، شایع می باشد. شایع ترین علت انسداد در خروجی ادرار در آقایان بزرگی پروستات و در خانم ها تنگی مجرای ادراری مخصوصاً بعد از شروع یائسگی می باشد که مخاط مجرا شفافیت خود را از دست داده و باعث انسداد مجرا شده و ادرار خوب تخلیه نمی کند و ادرار باقیمانده باعث عود مجدد عفونت مثانه می گردد.
علت بعدی عفونت های مقاوم مثانه: 1- عدم انتخاب داروی صحیح و حساس به باکتری 2- عدم مصرف کامل دارو توسط بیمار و 3- پرودانس یا قدرت عفونت زائی بالای بعضی از باکتری ها است که با چسبیدن به مخاط مثانه در مقابل درمان مقاومت می کنند.
عوارض عفونت مثانه کدامند؟
عفونت های مثانه خوشبختانه در اغلب موارد و با درمان مناسب آنتی بیوتیکی 3 الی 5 روزه کاملا از بین می روند در صورت عدم درمان مناسب ممکن است عامل عفونی از مثانه به کلیه ها منتقل و باعث پیلونفریت یا التهاب کلیه و آسیب به کلیه ها شود که در موارد نادر اتفاق می افتد و بیشتر در بچه ها و افرادی که سیستم ایمنی معیوب دارند دیده می شود.
راه های پیشگیری از عفونت مثانه کدامند؟
رعایت موارد بهداشتی برای جلوگیری از ورود باکتری به مجرا و از طرفی عدم اجازه به رشد و تکثیر باکتری بهترین اقدام پیشگیرانه می باشد و لذا اجتناب از سکس های نامتعارف و عدم شستن مقعد در خانم ها از عقب ه جلو که باکتری ها را به طرف مجرا منتقل می کند و تخلیه مثانه بعد از مقاربت جنسی و مصرف مایعات زیاد و شفاف نگاه داشتن رنگ ادرار توصیه های پیشگیرانه و مهم هستند که بنده توصیه می نمایم.
درمان عفونت مثانه
درمان صحیح عفونت مثانه بر اساس آزمایش و کشت ادرار و تعیین نوع باکتری و مشخص شدن حساسیت باکتری به آنتی بیوتیک مناسب استوار می باشد و با انتخاب آنتی بیوتیک مناسب بر اساس کشت و آنتی بیوگرام با 3 الی 5 روز عفونت مثانه کاملاً درمان می شود و جای نگرانی ندارد.