هورمون تستوسترون چیست؟ تستوسترون ماده ای است که به عنوان یک پیام رسان شیمیایی عمل می کند. هورمون ها در یک قسمت از بدن شما ساخته می شوند و سپس به نواحی دیگر می روند تا به کنترل عملکرد سلول ها و اندام ها کمک کنند. همچنین تستوسترون برای عملکرد صحیح بدن شما مهم است. سطح تستوسترون بالا یا پایین، میتواند منجر به بروز علائم ناخوشایندی شود.
خوشبختانه تشخیص اینکه سطح تستوسترون شما در محدوده طبیعی است یا خیر، امری آسان است. این مقاله هورمون تستوسترون، سطوح نرمال تستوسترون، آزمایش و درمان ها را مورد بحث قرار می دهد.
تستوسترون چیست؟
در رابطه با سوال تستوسترون چیست؟ باید گفت که تستوسترون یک هورمون آندروژن است که توسط قشر آدرنال، بیضه ها و تخمدان ها تولید می شود (غدد درون ریز، هورمون تولید می کنند). مردان در بیضه ها و زنان در تخمدان های خود، هورمون تولید می کنند.
تستوسترون و استروژن دو مورد از هورمون های بسیار شناخته شده هستند. اگرچه در اغلب موارد تستوسترون به عنوان هورمون مردانه و استروژن هورمون زنانه شناخته میشوند، اما هر دو هورمون در مردان و زنان وجود دارند. اگر سطح تستوسترون آنها از محدوده طبیعی خارج شود، هم مردان و هم زنان می توانند مشکلات سلامتی را تجربه کنند.
انواع مختلف هورمون
محققان حدود 50 هورمون مختلف را در بدن انسان شناسایی کرده اند که فرآیندهای مختلفی مانند گرسنگی، خلق و خو، عملکرد جنسی، متابولیسم، رشد و چرخه های قاعدگی را کنترل می کنند.
سطوح نرمال تستوسترون
در شرایط عادی، تستوسترون بسیاری از وظایف مهم را در بدن شما انجام می دهد. این هورمون در مردان نقش های کلیدی زیر را ایفا می کند:
- میل جنسی
- تولید اسپرم
- تغییرات صدا و رشد مو
- رشد اندام های جنسی مردانه
- خلق و خو
به طور کلی، ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی، سطح نرمال تستوسترون را بین 300 تا 1000 نانوگرم ( واحد اندازه گیری مایعات بدن ) در یک دهم لیتر در نظر می گیرند. این محدوده ها ممکن است بسته به معیارهای مورد استفاده توسط ارائه دهنده یا آزمایشگاه شما کمی متفاوت باشند.
احتمال دارد تستوسترون شما بر اساس سن، جنس، داروهایی که مصرف می کنید و سایر شرایط سلامتی شما در سطوح بالا یا پایینی قرار گیرد. و البته با افزایش سن تولید تستوسترون در بدن کاهش می یابد.
بیشتر بدانید:
باد فتق چیست؟
تستوسترون در زنان
اگرچه زنان نسبت به مردان تستوسترون کمتری تولید می کنند، اما این هورمون همچنان نقش اساسی در عملکرد بدن زنان دارد. در زنان تستوسترون به موراد زیر کمک می کند:
- استحکام استخوان
- عملکرد تخمدان
- میل جنسی
سطح نرمال تستوسترون در مردان در مقابل زنان، معمولا به شرح زیر است:
✔️ 300 تا 1000 نانوگرم در یک دهم لیتر در مردان
✔️ 15 تا 70 نانوگرم در یک دهم لیتر در زنان
مردان معمولا در سال های نوجوانی بالاترین سطح تستوسترون را تولید می کنند.
عوارض تستوسترون بالا یا پایین
در صورتی که سطح تستوسترون بالا یا پایین شود، ممکن است متوجه تغییرات شوید.
عوارض افزایش تستوسترون در مردان
داشتن تستوسترون بیش از حد در مردان، یک مشکل رایج به شمار نمی رود. با این حال، مردانی که سطح تستوسترون بالایی داشته باشند موارد زیر را تجربه خواهند کرد:
- اسپرم پایین
- بزرگ شدن پروستات
- آسیب عضله قلب
- بیماری کبد
- آکنه
- افزایش بالا
- فشار خون یا کلسترول بالا
- نگهداری مایعات
- توقف رشد در نوجوانان
- رفتار پرخاشگرانه یا نوسانات خلقی
- سردرد
- افزایش توده عضلانی
- افزایش خطر لخته شدن خون
عوارض تستوسترون پایین در مردان
تستوسترون پایین در مردان شایع تر است؛ این شرایط ممکن است علائم زیر را ایجاد کند:
- بزرگ شدن سینه
- میل جنسی کم
- مشکل در نعوظ
- اسپرم کم
- مشکلات باروری
- ضعف استخوان
- تحریک پذیری یا مشکل در تمرکز
- ریزش مو
- افسردگی
- از دست دادن توده عضلانی
- خستگی
- گر گرفتگی
عوارض تستوسترون بالا در زنان
تعادل صحیح بین هورمون های تستوسترون و استروژن، برای عملکرد صحیح تخمدان های زنان بسیار مهم است. زنان با سطح تستوسترون بالا صدایی خشن یا کاهش اندازه سینه را تجربه کنند . یکی از شایع ترین علل تستوسترون بالا در زنان ، سندروم تخمدان پلی کیستیک است که با بزرگ شدن تخمدان ها همراه با کیست های کوچک مشخص می شود.
علائم تستوسترون بالا در زنان احتمال دارد شامل موارد زیر شود:
- ناباروری
- آکنه
- پریودهای نامنظم
- چاقی
- مشکلات قند خون
- رویش موهای زائد
- طاسی مشابه مردان
- افسردگی یا اضطراب
عوارض تستوسترون پایین در زنان
همچنین احتمال دارد در زنان کمبود تستوسترون وجود داشته باشد که باعث موارد زیر می شود:
- پریودهای نامنظم
- مشکلات باروری
- پوکی استخوان
- میل جنسی کم
- خشکی واژن
- تغییرات سینه
- افسردگی یا تمرکز ضعیف
انجام آزمایش خون
در صورتی که پزشک تان شک داشته باشد که سطح تستوسترون شما بالا یا پایین است؛ احتمال دارد آزمایش خون را برای اندازه گیری سطح هورمون تجویز کند . بیشتر تستوسترون در خون شما به دو پروتئین متصل است، اما میزانی از تستوسترون که تستوسترون آزاد یا زیستی نامیده می شود، به پروتئین ها دسترسی ندارند. دو آزمایش اصلی خون تستوسترون عبارتند از تستوسترون تام، که در این آزمایش دو تستوسترون آزاد و متصل در خون اندازه گیری می شوند . و تستوسترون آزاد ، که در این آزمایش فقط تستوسترون آزاد را اندازه گیری می کنند.
شما احتمالا این آزمایش را صبح انجام خواهید داد (سطح تستوسترون در این زمان بسیار بالا است) اما از آنجایی که سطح تستوسترون در طول روز در نوسان است احتمال دارد مجبور شوید بیش از یک بار آزمایش دهید تا سطح تستوسترون شما تایید شود. برخی از مطالعات نشان می دهند که آزمایش بزاق، ممکن است برای اندازه گیری دقیق سطح تستوسترون در بدن نیز استفاده شود.
خطرات آزمایش خون تستوسترون
خطرات ناشی از آزمایش خون تستوسترون بسیار کم است اما احتمال دارد شامل موارد زیر شود:
- خون ریزی
- کبودی
- عفونت
- درد جزئی
- احساس سبکی سر
درمان تستوسترون
اگر شما و پزشک تان تصمیم به درمان تستوسترون در سطوح پایین دارید احتمال دارد برای درمان از طریق جایگزینی تستوسترون (TRT) داوطلب باشید. با این درمان شما اساسا تستوسترون از دست رفته بدن تان را تکمیل می کنید.
تستوسترون به اشکال زیر موجود است:
- کپسول خوراکی
- ژل
- راه حل موضعی
- پچ
- تزریقات
- امکان کاشت زیر پوست
- ژل داخل بینی ( در بینی )
پزشک تان می تواند درانتخاب درمان موثرتر به شما کمک کند. مطالعات اخیر نشان می دهد که استفاده از TRT رو به افزایش است؛ چون بیش از نیمی از نسخه های تستوسترون ارائه شده توسط پزشکان، جایگزینی تستوسترون یا TRT بوده است.
درمان بالا بودن تستوسترون در مردان و زنان چگونه است؟ درمان برای سطح بالای تستوسترون، ممکن است شامل تغییرات سبک زندگی از جمله ورزش برای بهبود علائم باشد. همچنین پزشکان ممکن است داروهای ضد آندروژن، آلداکتون (اسپیرونولاکتون)، داروهای دیابت مانند آکتوس (پیوگلیتازون) یا داروهای ضد بارداری خوراکی را برای کاهش سطح تستوسترون و یا تسکین علائم تستوسترون بالا تجویز کنند.
خطرات درمان تستوسترون
برخی از خطرات و عوارض جانبی TRT یا جایگزینی تستوسترون عبارتند از:
مشکلات قلبی، سرطان و لخته شدن خون. البته مطالعات اخیر نشان می دهند که خطر ابتلا به همه این موارد کم است یا احتمالا اصلا خطری وجود ندارد.