اگر یکی از بیضه های شما یا فرزندتان در جای طبیعی خود (کیسه بیضه یا اسکروتوم) قرار ندارد، باید برای مشاوره به پزشک عمومی خود مراجعه کنید. پزشک عمومی شما ممکن است با یک معاینه ی ساده بتواند از موقعیت بیضه ی نهفته آگاه شود. همچنین پزشک عمومی می تواند در صورت نیاز، بقیه اجزای دستگاه تناسلی شما را نیز بررسی کند. شایع ترین علت نداشتن نهفته (یا بیضه ای که نمی توان آن را دید یا حس کرد) این است که بیضه به سمت بالا حرکت می کند.
این امر بیشتر در کودکان رایج بوده و جای نگرانی نیست و پزشک عمومی شما ممکن است قادر به فهمیدن علت آن باشد. این موضوع به این معناست که در صورتی که امکان بازگشت بیضه به کیسه بیضه وجود داشته باشد، نیازی به درمان فوری نیست. احتمال نداشتن بیضه معمولاً با افزایش سن کاهش می یابد.
چند نکته درباره ی بیضه ی نهفته
- رایج ترین دلیل نداشتن بیضه این است که بیضه نزول نکرده یا هیچوقت به پایین نیامده است.
- بیضه ی نزول نکرده به مواردی گفته می شود که بیضه قابلیت پایین آمدن به کیسه بیضه را نداشته، یا هیچگاه درون کیسه احساس نمی شود.
- بیضه ی نزول نکرده در 4% نوزادان پسر دیده می شود.
- در 75 درصد موارد بیماران مبتلا به بیضه ی نزول نکرده، بیضه در 3 الی 6 ماهگی خود به خود وارد کیسه می شود. به این معنا که تنها 1% افراد بعد از این سن، دچار بیضه ی نزول نکرده هستند.
- خطرات چشمگیر متعددی، در افراد دچار بیضه ی نزول نکرده وجود دارد.
- بیضه ی نزول نکرده منجر به مشکلاتی مثل ناهنجاری های مجاری ادراری (کلیه ها، مثانه، حالب ها، مجرای ادرار) می شود.
- عمل جراحی جا به جایی بیضه (اورکیدوپکسی) در اکثر خردسالان دچار بیضه ی نزول نکرده ضروری بوده و بهترین زمان انجام این عمل قبل از 1 سالگی است.
- در بزرگسالان، خارج کردن بیضه نزول نکرده (با وارد کردن یک بیضه ی مصنوعی در صورت نیاز) معمولاً بهترین روش درمان محسوب می شود.
مراجعه به پزشک عمومی
بررسی های مربوط به بیماران دچار بیضه ی نهفته، معمولاً شامل معاینات عادی می شود. اما ممکن است شامل موارد زیر هم شود:
بررسی سابقه ی کامل بیمار
پزشک عمومی یک سابقه ی کامل پزشکی از شما می خواهد. سپس پزشک درباره ی مصرف داروها در زمان بارداری، اینکه آیا در زمان تولد فرزندتان هر دو بیضه ی او در کیسه بوده اند یا خیر، سابقه ی جراحی های پیشین و سابقه ی خانوادگیتان درباره ی بیضه ی نزول نکرده و یا علائم دیگر، از شما سؤال می پرسد.
معاینه جسمی
یک معاینه ی کامل جسمی روی بیمار انجام می شود که شامل معاینه ی بیضه خواهد بود. بهتر است این معاینه در محیطی گرم و راحت انجام شود. پس از این معاینه، امکان شناسایی بیضه ی بازگشت پذیر یا احساس بیضه نزول نکرده در ناحیه شکم وجود دارد.
آزمایشات اضافی
1) آزمایش خون
پزشک عمومی شما در مورد ضرورت انجام هرگونه آزمایش خون تصمیم خواهد گرفت. در بیشتر بیماران نیاز به آزمایش خون نیست.
2) سایر آزمایشات خاص
در این بیماران معمولاً یک آزمایش عادی ادرار انجام می شود. پزشک عمومی ممکن است آزمایشاتی مثل عکس برداری اولتراسوند، سی تی اسکن، MRI، یا تست تحریک هورمونی (HCG) را برای بیمار تجویز کند. البته، این آزمایش ها معمولاً تنها بعد از بررسی های بیمارستانی در بخش های اورولوژی یا اطفال تجویز شده و در بیشتر بیماران نیازی به این تست ها نمی باشد.
علت بیضه ی نهفته چیست؟
علت بیضه نزول نکرده موضوع پیچیده ای است که شناخت کافی به آن وجود ندارد. اما به نظر می رسد که یک ارتباط با ناهنجاری های مادرزادی، در مجاری ادراری وجود داشته باشد. به عبارت دیگر، علت دقیق نهفته بودن بیضه داخل شکم مشخص نیست. ترکیبی از عامل های ژنتیکی، سلامت مادر و دیگر عوامل محیطی تعادل هورمونی را به هم زده و تغییرات جسمی و فعالیت عصبی تاثیرگذار بر رشد بیضه را، مختل می کند.
بیضه، درون شکم و درست پایین کلیه تشکیل می شود. سپس، معمولاً در سی و دومین هفته ی بارداری وارد کیسه ی بیضه می شود. این امر یک فرآیند پیچیده با دخالت هورمون های زنانه و مردانه، فشار داخل شکمی و یک ساختار با نام گوبرناکولوم (که به عنوان یک بافت لولایی به منظور ایجاد کشش در مسیر بین کشاله ی ران و کیسه ی بیضه عمل می کند) می باشد. نقص در هر یک از این مکانیسم ها به نوبه ی خود، منجر به عدم نزول کامل بیضه به کیسه ی بیضه می شود.
خطرات مربوط به بیضه ی نزول نکرده:
- کاهش میزان باروری در مراحل بعدی زندگی (مخصوصاً در صورتی که هر دو بیضه تحت تأثیر قرار گرفته باشد). بیضه ها معمولاً در شرایط ایده آل، عملیات اسپرم سازی را در دمای 1 الی 2 درجه سانتی گراد کمتر از دمای بدن، انجام می دهند. این دما تنها در کیسه بیضه فراهم می شود. بنابراین، فرآیند تولید اسپرم درون کشاله ی ران غیر ممکن می باشد (زیرا دمای این ناحیه دمای عادی بدن است).
- افزایش احتمال سرطان بیضه. این خطر در مراحل بعدی زندگی بیمار حدود 40 برابر حالت عادی می باشد.
- فتق. فتق در 90 درصد پسران دچار بیضه نزول نکرده دیده می شود. اگر دهانه بین شکم و کانال مغبنی، بیش از حد گشاد باشد، بخشی از روده ها به سمت کشاله ران رانده می شود.
- پیچ خوردگی بیضه نزول نکرده. پیچ خوردگی بیضه، پیچ خوردگی طناب اسپرماتیک می باشد که رگ ها، عصب ها و لوله ای در آن قرار دارد که مایع منی را از بیضه به آلت تناسلی می برد. این عارضه ی دردناک باعث می شود که خون به بیضه نرسیده و در نهایت منجر به نابودی بیضه شود.
- آسیب پذیری بیشتر در برابر ضربه های وارده به بین پا. بیضه معمولاً در کیسه بیضه قابلیت جا به جایی داشته و در برابر آسیب های وارده از نیروهای خارجی، به میزان کمتری آسیب پذیر می باشد.
- از نظر ظاهری باعث خجالت زدگی و مشکلات روانی در کودکان و جوانان می شود.
بنا به این دلایل، معمولاً درمان زود هنگام بیضه ی نزول نکرده پیشنهاد می شود.
درمان های بیضه ی نزول نکرده
درمان هورمونی
در روش هورمون درمانی، هورمون گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG) به نوزاد تزریق می شود. این هورمون، حرکت بیضه به سمت کیسه بیضه را تحریک می کند و برای مواردی که بیضه ها پایین تر قرار دارند، بهترین گزینه محسوب می شود. احتمال موفقیت این روش کمتر از 20% می باشد. بنابراین، جراحی همچنان گزینه ی استاندارد درمان بیضه ی نزول نکرده است. اورولوژیست اطفال، درباره ی اینکه آیا درمان هورمونی برای خردسال شما مناسب می باشد یا خیر تصمیم می گیرد. درمان هورمونی برای بزرگسالان مبتلا به بیضه نزول نکرده مؤثر نمی باشد.
جراحی (ارکیدوپکسی)
ارکیدوپسی یا قرار دادن بیضه در جای نرمال، روشی است که برای درمان کودکان مبتلا به بیضه ی نزول نکرده در سال اول زندگی انجام می شود. این روش، خطر ابتلا به سرطان بیضه در سال های بعدی زندگی را کاهش می دهد. اما با این وجود، احتمال خطر ابتلا به سرطان بیضه صفر نیست. این روش شامل آوردن بیضه به کشاله ران، ترمیم فتق ناشی از بیماری و قرار دادن بیضه در کیسه ی بیضه می شود.
بیضه هایی که به میزان بیشتری به سمت بالا حرکت کرده اند، به خصوص آنهایی که در داخل شکم قرار دارند، ممکن است برای درمان به روش های پیچیده تری نیاز داشته باشند. در برخی موارد ممکن است پزشک نتواند این بیضه ها را به حالت طبیعی برگرداند و مجبور به برداشتن بیضه شود. اگر بیمار مشکوک به بیضه ی نهفته در داخل شکم باشد، پزشک می تواند برای تعیین موقعیت دقیق آن، از لاپراسکوپی (ایجاد یک برش کوچک در شکم) استفاده کند. لاپراسکوپی همچنین می تواند به تشخیص بیضه ی تشکیل نشده کمک کند (در 5 درصد کودکانی که بیضه ی پنهان دارند، بیضه کلاً تشکیل نشده است).
برداشتن بیضه ی نزول نکرده
در بزرگسالان (بالاتر از سن بلوغ)، به طور معمول برداشتن بیضه ی نزول نکرده توصیه می شود. زیرا حتی اگر پزشک بتواند بیضه را پایین آورده و در جای خود قرار دهد، بعید است که توانایی تولید اسپرم را داشته باشد. یکی دیگر از دلایل برداشتن بیضه در این بیماران، این است که خطر ابتلا به سرطان بیضه در مراحل بعدی زندگی همچنان وجود دارد. در این روش درمانی، پزشک معمولاً پس از برداشتن بیضه ی نزول نکرده، بیضه ی مصنوعی را در کیسه بیضه ی بیمار قرار می دهد.