سرطان مثانه زمانی ایجاد می شود که سلولهای سالم پوشش داخلی مثانه، کم کم تغییر می کنند، از کنترل خارج می شوند و یک تومور را تشکیل می دهند. مثانه، یک اندام بادکنک مانند در زیر شکم و نزدیک به لگن می باشد. این اندام، ادرار را از کلیه ها می گیرد و سپس آن را از بدن دفع می کند. برای مدت های طولانی، تفکر رایج در مورد سرطان مثانه این بود که فقط مردان به آن دچار می شوند.
اما آیا سرطان مثانه در زنان نیز شایع است؟ با اینکه این سرطان بیشتر در مردان اتفاق می افتد، تحقیقات نشان می دهند که احتمال مراجعه زنان به مطب پزشکان با تومورهای پیشرفته تر نسبت به مردان بیشتر است. زیرا زنان ممکن است با علائم اولیه بیماری آشنایی نداشته باشند.
خون در ادرار یک علامت شایع سرطان مثانه می باشد و برای زنان مشاهده ی آن آسان است، اساساً دلیلش این است که با هیچ دردی همراه نیست و ممکن است چند هفته یا چند ماه بین مشاهده ی خون ها وقفه بیفتد. زنان اغلب علائم خود را نادیده می گیرند، زیرا معتقدند که مربوط به عادت ماهانه یا یائسگی آنها می شود.
علائم سرطان مثانه در زنان چيست
گاهی ، فرد مبتلا به سرطان مثانه هیچ یک از علائم و نشانه های شرح داده شده در زیر را ندارد. یا، علت یک علامت یا نشانه ممکن است یک بیماری غیر از سرطان باشد پس بهترین کار مراجعه به پزشک و معاینه شدن است. برخی از این علائم شامل:
- خون یا لخته شدن خون در ادرار
- احساس درد یا سوزش در هنگام ادرار
- تکرر ادرار
- ناتوان بودن در دفع ادرار
- کمر درد یا احساس درد در یک سمت کمر
هماچوری چیست؟
سرطان مثانه پس از اطلاع پزشک از وجود خون در ادرار که هماچوری نامیده می شود، تشخیص داده می شود. “هماچوری ناخالص” یک اصطلاح پزشکی است که به این معنی است که خون کافی در ادرار وجود دارد که بیمار بتواند آن را ببیند. همچنین ممکن است مقدار کمی خون در ادرار وجود داشته باشد که دیده نشود. به این «هماچوری میکروسکوپی» می گویند و تنها با آزمایش ادرار می توان آن را پیدا کرد.
علائم و نشانه های سرطان مثانه در زنان
خون در ادرار اغلب اوقات اولین و شایع ترین علامت سرطان مثانه می باشد و می تواند بسیار کم باشد یا ادرار را به رنگ صورتی، نارنجی یا قرمز تیره درآورد. شما ممکن است یک روز متوجه خون در ادرار خود شوید و روز بعد چیزی مشاهده نکنید. اگر سرطان مثانه داشته باشید خون در نهایت برمی گردد. گاهی اوقات حتی ممکن است در ادرار خود خون مشاهده نکنید. آزمایش ادرار، تنها راهی ست که پزشک می تواند این بیماری را تشخیص دهد.
سایر علائم اولیه احتمالی سرطان مثانه
- تغییر رنگ ادرار
- ادرار بیشتر از حد معمول
- احساس سوزش یا درد در حین ادرار
- علی رغم خالی بودن مثانه، هنوز احساس نیاز به ادرار کردن داشته باشید.
- ادرار بسیار کم یا قادر نبودن به ادرار کردن
اگر متوجه این علائم شدید، نترسید، اما در اسرع وقت با پزشک تماس بگیرید. این علائم لزوماً به معنای ابتلا به سرطان نیستند. شما ممکن است به عفونت مثانه، عفونت مجرای ادراری یا مشکلات خفیف تر دیگر دچار شده باشید. بعد از ابتلا به سرطان مثانه، ممکن است متوجه علائم زیر شوید:
- قادر به ادرار کردن نباشید، حتی اگر نیاز داشته باشید.
- مثل همیشه احساس گرسنگی نکنید.
- درد در پایین کمر
- درد استخوانها
- کاهش وزن ناخواسته
- احساس ضعف یا خستگی مکرر
- ورم پاها
همچنین، اگر متوجه این علائم شدید، با پزشکتان تماس بگیرید. آنها ممکن است به شما بگویند که مشکلی غیر از سرطان مثانه دارید.
انواع سرطان مثانه
مطابق با گزارش انجمن ملی سرطان، میزان بقای زنان مبتلا به سرطان مثانه در تمام مراحل بیماری از مردان کمتر است.
کارسینوم اوروتلیال
این سرطان که از آن به عنوان کارسینوم سلول بینابینی نیز یاد می شود، نوع بسیار شایع سرطان مثانه می باشد. اگر شما به سرطان مثانه مبتلا شوید، ممکن است از نوع کارسینوم اوروتلیال باشد. این سرطان ها در پوشش سلول های اوروتلیال درون مثانه شروع می شوند. سلول های اوروتلیال، دیگر نواحی مجرای ادراری مانند لگن کلیوی، مجرای ادراری و حالب ها را پوشش می دهند. در برخی موارد، افراد مبتلا به سرطان مثانه ممکن است در این نواحی نیز دچار تومور شوند.
کارسینوم سلول سنگفرشی
در آمریکا، حدود 1 تا 2 درصد موارد سرطان مثانه از نوع کارسینوم سلول سنگفرشی هستند. زمانی که سلولها زیر میکروسکوپ بررسی می شوند، شبیه به سلول های صاف روی سطح پوست به نظر می رسند. تقریباً تمام سرطان های سلول سنگفرشی مثانه از نوع تهاجمی هستند.
کارسینوم سلول کوچک
کمتر از 1 درصد تمام سرطان های مثانه از نوع کارسینوم سلول کوچک هستند. این سرطان ها در سلول های شبه عصبی شروع می شوند و اغلب به سرعت رشد می کنند. این سلولها برای درمان معمولاً نیاز به شیمی درمانی دارند.
آدنوکارسینوم
فقط حدود 1 درصد از سرطان های مثانه از نوع آدنوکارسینوم هستند. آدنوکارسینوم ها شباهت زیادی به سلولهای تشکیل دهنده غده سرطان روده دارند. تقریباً تمام آدنوکارسینوم های مثانه از نوع تهاجمی هستند.
سارکوم
سارکوم ها در سلول های عضله ی مثانه شروع می شوند. پزشکان آنها را شبیه به کارسینوم سلول بینابینی درمان می کنند، اما اگر نیاز به شیمی درمانی داشته باشید، پزشک ممکن است از داروهای متفاوتی استفاده کند.
درمان سرطان مثانه در زنان
انواع اولیه درمان سرطان مثانه شیمی درمانی، جراحی، پرتودرمانی و درمان بیولوژیکی هستند و یا پزشک ممکن است مجموعه ای از این درمان ها را پیشنهاد دهد. درمان به محل و مرحله ی سرطان، سلامت کلی، اولویت ها، سن و سیستم حمایتی بستگی دارد.
- شیمی درمانی
در شیمی درمانی، از دارو برای مورد هدف قرار دادن و کوچک کردن تومورها یا حمله به سلول های سرطانی استفاده می شود تا جراح بتواند جراحی کم تهاجمی تری روی آنها انجام دهد. پزشک ممکن است از شیمی درمانی به عنوان درمان سرطان قبل یا بعد از جراحی استفاده کند و شما می توانید دارو را به صورت خوراکی، درون وریدی یا از طریق کاتتر دریافت کنید.
پزشکان معمولاً شیمی درمانی را به صورت دوره ای انجام می دهند و بعد از هر دوره ی درمانی، یک دوره به بیمار استراحت داده می شود تا بدنش ریکاوری شود. اما شیمی درمانی می تواند سلولهای دیگر بدن را نیز تحت تأثیر قرار دهد و موجب عوارض جانبی مختلفی از جمله موارد زیر شود:
- خستگی
- حالت تهوع و استفراغ
- اسهال یا یبوست
- ریزش مو
- احتمال عفونت
- افزایش کبودی یا خونریزی
- زخم های دهانی
- از دست دادن اشتها
تعداد داروهای مصرفی شما و نحوه ی مصرف آنها روی عوارض جانبی تأثیر می گذارند. اگر داروها مستقیماً به مثانه تزریق شوند، ممکن است عوارض خفیف تری را تجربه کنید. با تمام شدن دوره ی درمانی، عوارض جانبی معمولاً برطرف خواهند شد.
- جراحی
تمام مراحل سرطان مثانه، به جراحی نیاز دارند. جراح یک ابزار برش را وارد مثانه می کند و بافت غیرطبیعی و تومورهای کوچک را برمی دارد. سپس هر گونه سلول سرطانی باقی مانده را می سوزاند. اگر سرطان به عمق مثانه گسترش پیدا کرده باشد، جراح نوعی جراحی سیستکتومی را انجام می دهد. او می تواند بخشی از مثانه را با سیستکتومی جزئی بردارد.
اما در سیستکتومی رادیکال، تمام مثانه و حتی شاید غدد لنفاوی مجاور، تخمدان ها، رحم و بخشی از واژن برداشته می شوند. شما ممکن است برای ایجاد یک راه جدید برای ذخیره سازی و تخلیه ادرار، به یک جراحی بازسازی نیاز داشته باشید. جراح ممکن است از قسمتی از روده برای انجام موارد زیر استفاده کند:
- تغییر مسیر ادرار به پوست بدون توانایی کنترل آن
- تغییر مسیر ادراری
- ایجاد یک مثانه جدید
عوارض جانبی جراحی ممکن است شامل موارد زیر شوند:
- خونریزی
- درد
- خستگی
- کبودی اطراف محل جراحی
- ترشح اطراف محل جراحی
- ورم اطراف محل جراحی
- بی حسی
- از دست دادن اشتها
- پرتودرمانی
پزشک ممکن است پرتودرمانی را به شما توصیه کند، اما احتمال آن از دیگر روش های درمانی کمتر است. همچنین، ممکن است ترکیبی از روش های شیمی درمانی و پرتودرمانی را دریافت کنید. این کار به کشتن سرطانی که به دیواره ی عضلانی مثانه ی شما حمله کرده، کمک می کند.
پرتودرمانی خارجی از بیرون بدن، پرتوهایی با انرژی بالا را روی سلولهای سرطانی مورد هدف قرار می دهد. به طور معمول، درمان شامل جلسات 30 دقیقه ای، پنج روز در هفته به مدت چند هفته می شود. عوارض جانبی به ناحیه ی پرتوها و دوز آنها بستگی دارد و شامل موارد زیر می شوند:
- اسهال
- ناراحتی در مثانه، خون در ادرار و تکرر ادرار
- حالت تهوع و استفراغ
- خستگی
- آسیب پوستی
- درمان بیولوژیکی
درمان بیولوژیکی که نام دیگر آن ایمنی درمانی است، فقط سرطان مرحله اولیه را با تشویق سیستم ایمنی به حمله به سلول های سرطانی درمان می کند. پزشکان ممکن است از چند نوع درمان بیولوژیکی استفاده کنند که عبارتند از:
- درمان ب ث ژ: باکتری ب ث ژ رایج ترین نوع درمان بیولوژیکی است. این باکتری با باکتری ایجاد کننده ی بیماری سل مرتبط است. در طول ب ث ژ درمانی، جراح از یک کاتتر برای وارد کردن باکتری به مثانه شما استفاده می کند. این باکتری سلولهای سیستم ایمنی را جذب و فعال می کند تا با سلولهای سرطانی موجود در مثانه مقابله کنند. به طور معمول شما این درمان را یکبار در هفته به مدت شش هفته دریافت می کنید.
- اینترفرون: نوع دیگری از درمان بیولوژیکی است که در آن سیستم ایمنی، این پروتئین را برای مقابله با عفونت ایجاد می کند.
- داروی تسنتریک: پژوهشی در سال 2014 نشان داد که داروی تسنتریک، یک داروی پادتن است که می تواند مکان یابی و تخریب سلولهای سرطانی را برای سیستم ایمنی بیمار آسانتر کند. این دارو در سال 2016 به عنوان یک روش درمانی توسط سازمان غذا و دارو تأیید شده است.
