eswl چیست؟ از دستگاه سنگ شکن کلیه چه استفاده ای می شود؟ سنگ شکنی برون بدنی با موج شوک (ESWL) نوعی درمان برای سنگ کلیه است. از سنگ شکنی به روش ESWL زمانی استفاده می شود که اندازه ی سنگها کوچکتر از 1.5 میلیمتر باشد.
روش کار با ESWL چگونه است؟
در سنگ شکنی برون اندامی یا ESWL بیمار جهت سنگ شکنی به مدت 15 تا 20 دقیقه در زیر دستگاه سنگ شکنی می خوابد و با مشخص کردن سنگ در سیستم ادراری به وسیله سونوگرافی یا اشعه X ، امواج سنگ شکنی را روی آن متمرکز می کنند و در نتیجه این امواج صوتی باعث خرد شدن سنگ می گردد.
آیا همه سنگ های سیستم ادراری را می توان با سنگ شکنی برون اندامی خرد کرد؟
خیر. اغلب سنگهایی که با دستگاه ESWL خرد می شوند باید اندازه آنها زیر 1 تا 5/1 بوده و در جلو عبور سنگها انسدادی وجود نداشته باشد.
در مقاله ی سنگ شکن کلیه ما به بحث در بارهی عوارض احتمالی، مزایا و معایب این روش صحبت کرده ایم که مطالعه ی آن به شما اطلاعات بیشتری در این باره می دهد.
چندین جلسه باری شکستن سنگها ضروری است؟
بسته به اندازه سنگ و جنس سنگ تعداد جلسات سنگ شکنی از 1 تا 3 جلسه فرق می کند. لازم به ذکر است حداکثر تعداد دفعات سنگ شکنی 3 جلسه است و در صورت عدم جواب و عدم خرد شدن سنگها باید از روشهای دیگر استفاده شود.
دستورات قبل از سنگ شکنی برون اندامی چیست؟
✔️ محل سنگ و اندازه آن با سونوگرافی و عکس مشخص گردد.
✔️ شب قبل از روغن کرچک و مایعات صاف شده جهت تخلیه روده ها و بهتر مشخص شدن سنگ زیر دستگاه باید استفاده شود.
✔️ در صورت حامله بون یا اختلال انعقادی خون به علت مصرف داروهای رقیق کننده خون از قبیل آسپرین وارفارین باید پزشک را آگاه ساخت چرا که در موارد فوق سنگ شکنی ممنوع است.
✔️ سنگ شکنی برون اندامی به صورت سرپایی بوده و نیاز به بیهوشی ندارد.
دستورات پس از عمل سنگ شکن برون اندامی
- در صورت درد مقاوم به درمان تب و لرز پس از سنگ شکنی باید به بیمارستان مربوطه مراجعه کرد.
- اغلب با مصرف مایعات فراوان ومسکن خوراکی درد پس از سنگ شکنی بهبودی پیدا می کند.
جهت اطلاع از دفع سنگ پس از سنگ شکنی باید با بررسی ادرار دفع شده از دفع سنگ ریزه ها مطلع شد.
سونوگرافی و عکس کنترل 72 ساعت پس از سنگ شکنی جهت ارزیابی نتیجه درمان انجام می شود.
روش انجام PCNL
PCNL به معنی خروج سنگهای کلیه از طریق پوست و بدون شکاف جراحی باز اطلاق می شود.در این روش با بیهوشی عمومی یا نخاعی در این بیمار یک سوند حالب گذاشته شده و سپس در موقعیت خوابیده به صورت در روی تخت جراحی قرار می گیرد.
در ادامه با تزریق ماده حاجب از طریق سوند حالب و عکس برداری همزمان با استفاده از اشعه X و یا استفاده از دستگاه سونوگرافی موفعیت کلیه و سنگ داخل آن را دقیقاً مشخص کرده و یک عدد سوزن از ورودی مناسب وارد کلیه می شود و با خروج ادرار از سوزن از مناسب بودن آن اطمینان حاصل می کنیم.
در مرحله بعد مسیر بین پوست و کلیه را بدون اینکه برش جراحی داده شود با استفاده از گشاد کننده ها، گشاد کرده و سپس یک عدد لوله در داخل کلیه گذاشته می شود و با عبور دوربین به داخل کلیه و آندوسکوپی داخل کلیه محل سنگ را مشخص و با لیزر یا لیتوکلاست سنگ را کاملاً خرد کرده و با پنس و تشر بیرون آورده می شود.
برتری PCNL به عمل جراحی باز چیست؟
برتری بزرگ PCNL نسبت به عمل جراحی باز عدم شکاف بزرگ پوستی و همچنین عدم دستکاری کلیه می باشد. و همچنین از یک بخیه به جای 25 تا 30 بخیه عمل جراحی باز استفاده می شود که این کار باعث درد کمتر پس از عمل و زیبائی پوست و برگشت هر چه سریعتر بیمار به کار و فعالیت روزمره می شود.
آیا سوراخ کردن کلیه باعث آسیب به کلیه می شود؟
بر اساس مطالعات زیاد و ثابت شده محل سوراخ شدن کوچک کلیه پس از چند روز ترمیم شده و آسیب به گوشت کلیه در مقابل عمل جراحی باز بسیار ناچیز است.
فیلم سنگ شکن کلیه
درصد موفقیت PCNL چقدر است و درصد موفقیت بستگی به ساختار کلیه و محل و تعداد سنگ در آن است؟
در سنگها منفرد بیش از 96% مواقع PCNL موفقیت آمیز است. در سنگهای شاخ گوزنیو متعدد درصد موفقیت PCNL حدود 90 درصد بوده و سنگهای ریز باقیمانده با سنگ شکنی برون اندامی قابل درمان می باشند.
زمان انجام عمل PCNL چقد است؟
بسته به مهارت جراح زمان انجام عمل PCNL از 30 دقیقه تا 90 دقیقه طول می کشد.
زمان بستری در بیمارستان چقدر است؟
اکثر بیماران یک شب بستری می شوند ولی ممکن است تا 2 الی 3 شب نیز طول بکشد.
توصیه های قبل از عمل
- بیمار حتماً مصرف آسپرین و داروهای رقیق کننده خون را یک هفته قبل از عمل جراحی قطع کند.
- عفونت ادرار فعال باید درمان شود.
- وجود هر گونه بیماری خونی، قلبی و عروقی و ریوی با دتر مربوطه مشاوره انجام شود.
توصیه های پس از عمل
1- استراحت نسبی و عدم انجام کارهای سنگین جهت جلوگیری از خونریزی احتمالی به مدت 10روز
2- مصرف مایعات زیاد
3- عدم زور زدن و برداشتن چیزهای سنگین
4- وجود خون رقیق در ادرار یک تا دو هفته پس از عمل طبیعی است.
ضمنا اگر به اطلاعات بیشتری در باره ی مراقبتهای بعد از سنگ شکن کلیه با لیزر نیاز دارید به این مقاله رجوع کنید.
عوارض سنگ شکن برون اندامی کلیه
هر عمل جراحی عارضه خاص خودش را دارد.
عوارض احتمالی PCNL که با درصد بسیار پایین ممکن است حین عمل اتقاق بیفتد عبارتند از:
آسیب احتمالی به روده که در 2درصد موارد ممکن است اتقاق بیفتد.
خونریزی از کلیه ها و محل لوله که بسیار نادر بوده و در 5/0 تا 2% اتفاق می افتد که با آمبولیزاسیون قابل درمان است.
عفونت ادراری: که بسیار نادر و در 25/0 درصد دیده می شود.
TUL
وقتی سنگ از کلیه حرکت کرده و به لوله حالب می افتد باعث انسداد و تخریب کلیه و درد وحشتناکی می گردد که به صورت ناگهانی به سراغ بیمار آمده و او را زمین گیر می کند. در صورت عدم دفع خودبه خودی سنگ برای درمان آن از TUL استفاده می شود.
روش انجام TUL
در این روش با بیحسی نخاعی با استفاده از دوربین بسیار باریک به نام یورتروسکوپ و عبور آن به حالب محل دقیق سنگ را مشخص و با دید مستقیم با استفاده از لیزر یا لیتوکلاست سنگ را کاملاً خرد کرده و با پنس خارج می کنیم (شکل یورتروسکوپ) در بعضی از مواقع جهت تسهیل در عبور سنگهای خرد شده یا انجام سنگ شکنی برون اندامی یک عدد سوند باریک دابل جی در داخل حالب گذاشته شده و پس از 4 هفته به صورت سرپایی خارج می شود.
برتری TUL به عمل جراحی باز
در این روش بدون شکاف یک وجبی روی شکم بیمار سنگ به صورت آندوسکوپی و به صورت سرپایی و بدون بستری درمان می شود.
فرق باسکت با TUL
در زمان گذشته از باسکت که به صورت کورکورانه وارد حالب می کردند و به صورت شانسی جهت خروج سنگ استفاده می شد که در بسیاری از موارد باعث کنده شدن حالب می گردید. در روش TULهمه با دید مستقیم و درمان تحت دید می باشد.
درصد موفقیت عمل TUL
در سنگهای حالب تحتانی و میانه بالای 95% سنگها به این روش قابل درمان هستند و در سنگهای حالب فوقانی و نزدیک کلیه در صورت موفقیت بین 80 تا 75% است.
زمان عمل TUL چقدر است؟
بسته به مهارت جراح و طی دوره آموزشی فلوشیپی اندویورولوژی این کار از 5 دقیقه تا 30 دقیقه طول می کشد.
بستری در بیمارستان چقدراست؟
پس از رفع بی حسی نخاعی از 4-5 ساعت بیمار از بیمارستان مرخص می شود.
چرا بعد از سنگ شکن سنگ دفع نمیشود
عدم دفع سنگ کلیه بعد از سنگ‌شکن می‌تواند به دلایل مختلفی باشد. در زیر تعدادی از عوامل احتمالی را بررسی می‌کنیم:
۱. اندازه و محل سنگ
سنگهای بزرگتر یا سنگهایی که در نواحی خاصی از سیستم ادراری (مانند حالب) قرار دارند، ممکن است پس از سنگ‌شکن کاملاً خرد نشوند یا به سختی دفع شوند.
۲. انسداد در مسیر ادرار
اگر مسیر ادرار (مثلاً حالب یا مثانه) به دلیل تورم یا وجود قطعات سنگ مسدود شده باشد، دفع سنگ مشکل‌تر خواهد شد.
۳. هیدراتاسیون ناکافی
نوشیدن آب کافی برای شستشوی دستگاه ادراری و حرکت دادن قطعات سنگ بسیار ضروری است. کم‌آبی می‌تواند مانع دفع سنگ شود.
۴. عضلات ضعیف یا حرکت ناکافی دستگاه ادراری
در برخی موارد، حرکات طبیعی دستگاه ادراری که برای انتقال سنگ به مثانه ضروری است، ممکن است ضعیف باشد.
۵. باقی‌ماندن قطعات بزرگتر سنگ
گاهی اوقات سنگ‌شکن به‌طور کامل سنگ را خرد نمی‌کند و قطعاتی باقی می‌ماند که اندازه آنها هنوز برای دفع طبیعی بزرگ است.
۶. تورم و التهاب پس از سنگ‌شکن
فرآیند سنگ‌شکن می‌تواند باعث تحریک یا التهاب دستگاه ادراری شود، که ممکن است دفع قطعات سنگ را کندتر کند.
۷. عفونت ادراری
وجود عفونت می‌تواند باعث تورم و انسداد شده و دفع سنگ را دشوارتر کند.
راهکارها و توصیه‌ها
- آب زیادی بنوشید: حداقل ۲-۳ لیتر آب در روز مصرف کنید تا به شستشوی دستگاه ادراری کمک کند.
- داروهای تجویز شده: پزشک ممکن است داروهای خاصی برای کاهش التهاب یا تسهیل دفع تجویز کند.
- فعالیت فیزیکی: راه رفتن و فعالیت سبک می‌تواند به حرکت سنگها کمک کند.
- پیگیری پزشکی: اگر سنگ دفع نشود یا علائمی مانند درد شدید، تب، یا عدم ادرار مشاهده شد، به پزشک مراجعه کنید.
- استفاده از درمان‌های تکمیلی: در برخی موارد ممکن است نیاز به یک جلسه سنگ‌شکنی دیگر یا روشهای درمانی دیگر (مانند یورتروسکوپی) باشد.
آیا برای همه سنگهایی که در حالب گیر می افتند TUL انجام می شود؟
سنگهایی که در حالب گیر می افتند اگر اندازه آنها زیر 4 میلی متر باشد 90% خود به خود دفع می شوند و سنگهای بین 4-6 میلی متر تا 70% دفع خودبه خودی دارند.
در صورت 1- اندازه بزرگ سنگها بیش از 6 میلی متر 2- درد مقاوم به درمان 3- تب و لرز 4- افرادی که تک کلیه ای هستند، حتماً باید TUL اورژانس انجام شود.
توصیه های پس از عمل چیست؟
اغلب نوع سنگ پس از سنگ شکنی خارج و جهت تجزیه فرستاده می شود و بر اساس نوع سنگ دستورات درمان برای بیمار داده می شود. که در رأس آنها مصرف مایعات زیاد و مصرف کم نمک می باشد.
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فلوشیپ فوق تخصصی درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی
عضو هیئت علمی و دانشیار دانشگاه شهید بهشتی تهران ، عضو انجمن ارولوژی اروپا ، امریکا و آسیا
ماهانا
چهارشنبه ۲۷ تیر ۹۷( 6 سال پیش)
تعداد بازدید: 7237
مشاهده پرسش
