واریکوسل چیست؟
بیماری واریکوسل (Varicocele) یک اختلال شایع در دستگاه تناسلی مردان است که به طور مستقیم بر سلامت باروری تأثیر میگذارد. واریکوسل به وضعیتی گفته میشود که در آن رگهای خونی داخل کیسه بیضه (اسکروتوم) که وظیفه تخلیه خون از بیضهها را دارند (شبکه پامپینیفرم)، دچار تورم و گشادشدگی غیرطبیعی میشوند. این حالت شباهت زیادی به بیماری واریس در پاها دارد.
خون از طریق وریدها باید از بیضه به سمت بالا و قلب جریان یابد. در وریدهای بیضه، دریچههای یکطرفهای وجود دارند که از بازگشت خون به سمت پایین جلوگیری میکنند. هنگامی که این دریچهها ضعیف شده یا از کار میافتند، خون در شبکه پامپینیفرم جمع شده، باعث گشاد شدن رگها و در نتیجه تشکیل واریکوسل میشود.
محل شایع: واریکوسل تقریباً در ۹۰ درصد موارد در بیضه چپ ایجاد میشود. این به دلیل مسیر طولانیتر و زاویه ورود متفاوت ورید بیضه چپ به ورید کلیوی است که منجر به افزایش فشار خون در این ورید میشود.
شیوع: این بیماری در حدود ۱۵ درصد از کل مردان دیده میشود، اما در مردانی که دچار ناباروری هستند، شیوع آن به حدود ۴۰ درصد افزایش مییابد.
واریکوسل به دو دلیل اصلی اهمیت دارد:
-اثر بر اسپرم و ناباروری: مهمترین عارضه واریکوسل، تأثیر منفی آن بر باروری است. تجمع خون در اطراف بیضه باعث میشود دمای بیضه کمی افزایش یابد (معمولاً حدود ۱ تا ۲ درجه سانتیگراد). این افزایش دما برای تولید اسپرم سمی است و میتواند منجر به کاهش تعداد اسپرم، کاهش حرکت اسپرم و افزایش اسپرمهای دارای شکل غیرطبیعی (مورفولوژی ضعیف) شود.
-آتروفی بیضه (کوچک شدن): در نوجوانان یا موارد شدید، واریکوسل میتواند با آسیب رساندن به بافت بیضه، باعث کوچک شدن و آتروفی (تحلیل رفتن) بیضه شود.
علت واریکوسل چیست؟
علت واقعی آن نامشخص است. ولی نارسا بودن دریچه های لانه کبوتری و اثر فشاری روی وریدهای بیضه را از علل ایجاد واریکوسل ذکر می کنند.
علائم واریکوسل چیست؟
این مشکل در بیضه چپ شایع است و ممکن است بی علامت بوده و یا با درد بیضه در فعالیتهای سنگین، سرپا بودن طولانی و ورم بیضه خود را نشان دهد. اغلب واریکوسل هیچ علامتی ایجاد نمیکند و به صورت تصادفی کشف میشود، اما در برخی موارد ممکن است علائم زیر مشاهده شود:
درد: احساس درد مبهم و متناوب در کیسه بیضه که معمولاً در طول روز یا پس از فعالیت بدنی یا ایستادن طولانیمدت تشدید میشود.
ظاهر: بیضه مبتلا ممکن است کمی کوچکتر به نظر برسد.
لمس: در معاینه، ممکن است شبکهای از رگهای متورم زیر پوست بیضه احساس شود که به آن اصطلاحاً “کیسه کرم” (Bag of Worms) گفته میشود.
تشخیص و درجهبندی واریکوسل (درجات ۱ تا ۳) معمولاً توسط متخصص اورولوژی با معاینه فیزیکی و تأیید سونوگرافی داپلر انجام میشود.
تشخیص واریکوسل
اغلب در معاینه بالینی توسط پزشک به صورت شبکه وریدی گشاد و درهم که با گرفتن و فشار دادن شدت گشاد شده و بیشتر می شود.
امروزه استفاده از سونوگرافی رنگی یا کالر داپلر در تأیید بیماری واریکوسل اغلب استفاده می شود.
اثر مضر واریکوسل روی اسپرم ها
عدم گردش خون صحیح در بیضه ها باعث اختلالاتی در تولید نطفه می گردد که عبارتند از:
- کاهش تعداد اسپرمها
- افزایش شکل غیرطبیعی اسپرم
- کاهش حرکت تعداد اسپرمها که مهمترین یافته در واریکوسل می باشد.
- در موارد شدید از بین رفتن کلی اسپرمها یا آزوسپرمی لازم به یادآوری است که این بیماری شایع ترین علت ناباروری قابل برگشت در مردان می باشد.
درمان واریکوسل
هیچ درمان دارویی برای آن وجود ندارد. تکنیک عملهای جراحی عبارتند از :
- عمل جراحی باز
- لاپاراسکوپی
عمل جراحی باز با برش در محل عبور وریدها با دید مستقیم و یا با استفاده از میکروسکوپ انجام می شود.
در عمل جراحی به روش لاپاراسکوپی سه سوراخ نیم سانتی در ناف و کناره های شکم جهت عبور لوله تروکار و دوربین و وسایلهای جراحی داده می شود و وریدهای واریس با بزرگنمایی چندین برابر در تلویزیونها مشخص و قطع میشوند که درصد موفقیت به اندازه عمل جراحی باز ولی درد آن کمتر از عمل جراحی باز است و بیمار به صورت سرپایی و بدون نیاز به بستری در شب بیمارستان را ترک می کند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد عمل لاپاراسکوپی این مقاله را بخوانید: عمل لاپاراسکوپی در مردان
تصاویر واریکوسل
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
آیا باعمل جراحی 100% باعث بهبودی ناباروری می شود؟
عمل جراحی فقط در 50-60% موارد باعث بهبودی کیفیت اسپرم می شود. که بارزترین تغییرات پس از عمل در حرکت اسپرم ایجاد می شود که باعث تقویت حرکت اسپرم می گردد.
عوارض عمل واریکوسل چیست؟
عوارض پس از عمل نادر و شایع ترین عارضه هیدروسل یا جمع شدن آب در کیسه بیضه است که در صورت رشد پیش رونده آن باید با برش جراحی ترمیم گردد. در موارد نادر آسیب به شریانهای بیضه و واز ممکن است اتفاق بیفتد.
همچنین اگر فرزند کوچک دارید، شاید برای شما جالب باشد که عکس ورم بیضه در کودکان را ببینید.
درمانهای غیرجراحی واریکوسل
- لباس زیر حمایتی: کاهش فشار و درد با استفاده از جاکاسترپ یا شورت تنگ.
- داروهای ضدالتهاب: مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و التهاب.
- اصلاح سبک زندگی: اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین، ورزش سبک، و حفظ وزن مناسب.
- کمپرس سرد یا گرم: برای کاهش تورم و درد.
- مکملها و تغذیه: مصرف ویتامین C، E، زینک و امگا-3 برای بهبود سلامت و عملکرد اسپرم.
- گیاهان دارویی: شاهبلوط هندی و چای سبز برای بهبود گردش خون.
- فیزیوتراپی و تمرینات سبک: حرکات کششی و یوگا برای بهبود جریان خون.
- پیگیری پزشکی: معاینات منظم برای کنترل پیشرفت بیماری.
این روشها علائم را مدیریت میکنند اما واریکوسل را درمان نمیکنند. برای موارد شدید، جراحی ضروری است.
پیشگیری
پیشگیری خاصی برای واریکوسل وجود ندارد، اما معاینات منظم و درمان به موقع میتواند از عوارض جدی جلوگیری کند.
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فلوشیپ فوق تخصصی درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی
دالاهو
یکشنبه ۲۳ اردیبهشت ۳( 1 سال پیش)
تعداد بازدید: 271
مشاهده پرسش
