اورکیت چیست؟ منظور از اورکیت بیضه چیست؟ به ورم یک یا هر دو بیضه، اورکیت می گویند که اغلب در اثر عفونت باکتریایی یا ویروسی رخ می دهد و گاهی هم علت آن نامعلوم است. این التهاب باعث درد و ورم بیضه می شود که گاهی شدید است. ممکن است اورکیت با عفونت اپیدیدیم (لوله حلقوی که اسپرم را از بیضه منتقل می کند) یا غده پروستات (اندامی به اندازه گردو زیر مثانه که مایع منی را تولید می کند) همراه باشد.
اگر اورکیت به درستی درمان نشود، عوارضی از قبیل ناباروری به دنبال دارد. در این مقاله، نگاهی داریم به علائم، عوارض و علل بروز اورکیت. همینطور، به نحوه تشخیص، درمان و پیشگیری از بروز این وضعیت و نتایج مورد انتظار اشاره می کنیم.
اورکیت چه علائمی دارد؟
معمولا علائم اورکیت به صورت ناگهانی ظاهر می شود و ممکن است محدود به بیضه باشد یا به کشاله ران سرایت کند. درصورت درگیر شدن اپیدیدیم، این وضعیت را اپیدیدیمو-اورکیت می نامند.
علائم اورکیت، بسته به شدت و علت زمینه ای، عبارت است از:
- احساس درد یا حساسیت در یک یا هردو بیضه
- التهاب قابل مشاهده در یک یا هر دو بیضه
- سنگینی یک یا هر دو بیضه
- حساسیت یا درد کشاله ران
- تب
- احساس درد حین دفع ادرار
- احساس درد حین آمیزش جنسی یا انزال
- ترشح آلت تناسلی
- خون در منی
عوارض اورکیت
اگر اورکیت درمان نشود، در بعضی از افراد عوارض جدی بر جا می گذارد. گاهی آسیب ناشی از التهاب به بیضه ها یا اندام مجاور مثل اپیدیدیم، غیر قابل جبران است.
از جمله عوارض احتمالی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دمل کیسه بیضه (ورم چرکی داخل اسکروتوم یا کیسه بیضه)
- آتروفی بیضه (کوچک شدن بیضه آسیب دیده)
- انفارکتوس بیضه (بافت مردگی بیضه)
- ناباروری (در اثر آسیب دیدن بیضه ها یا اپیدیدیم)
علل ایجاد اورکیت
در اغلب موارد، اورکیت در اثر عفونت ویروسی یا باکتریایی رخ می دهد. این وضعیت اکثرا بزرگسالان را تحت الشعاع قرار می دهد اما در نهایت، ممکن است در هر سنی برای کسانی که بیضه دارند رخ دهد. حتی ممکن است بچه ها در اثر ابتلا به عفونت ویروسی مانند اوریون، سرخجه یا آبله مرغان دچار اورکیت شوند. در این میان، اوریون با اختلاف، شایع ترین علت بروز اورکیت در کودکان، مخصوصا کودکان ۱۴ سال به بالا است. همچنین ممکن است اوریون در بزرگسالان دارای بیضه، منجر به ناباروری شود.
عفونت میکروبی در بزرگسالان، شایع ترین علت بروز اورکیت است اما چند عفونت ویروسی و قارچی هم منجر به بروز این وضعیت می شود. از جمله:
- بیماری مقاربتی مثل کلامیدیا، سوزاک و سیفیلیس
- عفونت میکروبی مجرای ادرار
- عفونت میکروبی غده پروستات
- عفونت مسری در افراد دچار نقص ایمنی شامل توکسوپلاسموز، سیتومگالوویروس و کاندیدیاز
عوامل پر خطر
برخی از عوامل، خطر بروز اورکیت در فرد را بالا می برد. این عوامل بسته به نوع عفونت متغیر است. ازجمله عوامل پرخطر بروز اورکیت در اثر بیماری مقاربتی، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رابطه جنسی بدون کاندوم
- داشتن چند شریک جنسی
- سابقه سوزاک یا سایر بیماری های مقاربتی
- سن بین ۱۹ تا ۳۵
ازجمله عوامل پرخطر بروز اورکیت، که ربطی به بیماری مقاربتی ندارد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سن بالای ۴۵
- هایپرپلازی پروستات (بزرگ شدن پروستات)
- عفونت مجرای ادرار به صورت مکرر
- استفاده بلند مدت از سوند فولی (لوله منعطف برای دفع ادرار از مثانه)
- تنگی اورترال (باریک شدن پیشاب راه، لوله ای که فرد از طریق آن ادرار و منی را خارج می کند)
- بدشکلی مادرزادی مجرای ادرار
- جراحی مجرای ادرار
- بیماری HIV پیشرفته که تحت درمان قرار نگرفته
- عدم دریافت واکسن اوریون
تشخیص اورکیت به چه صورت است؟
کار تشخیص اورکیت با معاینه فیزیکی و بررسی علائم و سابقه پزشکی شروع می شود. آزمایش و عکسبرداری، به تشخیص علت دقیق وضعیت کمک می کند.
معاینه فیزیکی
پزشک به عنوان بخشی از معاینه فیزیکی، بیضه و پیشاب راه را معاینه می کند. همچنین، نواحی اطراف شامل کشاله ران را لمس می کند تا متوجه درد، حساسیت یا هرگونه علامت مانند التهاب غدد لنفاوی شود.
پزشک برای تشخیص التهاب پروستات، مقعد را معاینه می کند. برای این کار، پزشک با آغشته کردن انگشت به مایع روان کننده و با دستکش، انگشت را وارد مقعد می کند تا اندازه غده پروستات را بررسی کند.
آزمایش و عکسبرداری
معمولا برای تشخیص اورکیت از آزمایش خون و ادرار استفاده می شود. این کار نه تنها به تشخیص علت علائم کمک می کند، بلکه باعث می شود احتمال سایر وضعیت های جدی مانند سرطان بیضه رد شود. عکسبرداری به تشخیص یا تعیین شدت وضعیت کمک می کند.
از جمله آزمایشات و روش های عکسبرداری رایج، برای تشخیص اورکیت می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شمارش کامل گلبول های خون که علائم عفونت را تشخیص می دهد
- آزمایش ادرار که به تشخیص عفونت ادراری و برخی از بیماری های مقاربتی کمک می کند
- کشت ادرار که میکروبی را که باعث بروز عفونت ادراری شده تشخیص می دهد
- نمونه اورترال برای تست سوزاک یا کلامیدیا
- تست کامل بیماری مقاربتی، آزمایش خون برای تشخیص بیماری مقاربتی
- سونوگرافی بیضه، ابزار عکسبرداری غیر تهاجمی که مخصوصا در تشخیص اپیدیدیمو-ارکیت موثر است
تشخیص افتراقی
ممکن است پزشک برای رد کردن احتمال سایر وضعیتهای جدی با ویژگی های مشابه، چند آزمایش تجویز کند. به این آزمایشها، تشخیص افتراقی می گویند.
از جمله بیماریهایی که معمولا در تشخیص افتراقی اورکیت بررسی می شوند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پیچ خوردگی بیضه (فوریت بالینی که در اثر پیچ خوردن غیر عادی بیضه رخ می دهد)
- هیدروسل (تجمع مایع در کیسه بیضه در اثر صدمه یا عفونت)
- سرطان بیضه (با سونوگرافی و برداشتن بیضه تشخیص داده می شود)
- سرطان پروستات (که گاهی به بیضه سرایت می کند)
- احتباس ادراری (عدم تخلیه مثانه که خطر عفونت را به دنبال دارد)
آیا اورکیت نیاز به درمان دارد؟
درمان اورکیت بسته به علت زمینه ای آن متغیر است. در موارد نادر، نیاز به درمان نیست و ظرف چند روز تسکین می یابد. اگر عفونت میکروبی یا بیماری مقاربتی منجر به بروز ارکیت شده باشد، نیاز به روشهای درمان است.
روشهای درمان اورکیت عبارتند از:
- استراحت همراه با بالا نگه داشتن کیسه بیضه
- کیسه آب سرد، چند بار در روز (هربار ۱۵ دقیقه) برای کاهش ورم
- داروهای ضد التهاب مثل ادویل (ایبوپروفن) یا آلو (ناپروکسن)
- مسکن دهانی مثل تایلنول (استامینوفن)
- آنتی بیوتیک برای عفونت میکروبی، مثل بیماریهای مقاربتی میکروبی (سوزاک، کلامیدیا و سیفیلیس)
معمولا آنتی بیوتیک طی دوره ۱۰ تا ۱۴ روز تجویز می شود. اگر بیماری مقاربتی در میان باشد، شرکای جنسی هم باید تحت درمان قرار بگیرند. تا زمانی که عفونت کاملا برطرف نشده و پزشک تایید نکرده، فرد باید از آمیزش جنسی دوری کند.
در دوران نقاهت، از بلند کردن اجسام سنگین بپرهیزید، چون این کار باعث فشار آمدن به کشاله ران و افزایش درد می شود. تا جای ممکن میزان حرکت خود را کم کنید و بیضه بند بپوشید تا کیسه بیضه ثابت بماند.
علی
پنجشنبه ۱۶ فروردین ۳( 1 هفته پیش)
تعداد بازدید: 11
مشاهده پرسش
