درد سنگ کلیه که با عنوان کولیک کلیوی نیز شناخته می شود، یکی از شدید ترین انواع درد است. درد به اندازه ای شدید است که هر ساله بیش از 1 میلیون نفر به اورژانس مراجعه می کنند. در ادامه با نشانه های سنگ کلیه آشنا می شویم.

سنگ کلیه مجموعه ای جامد از نمک و مواد معدنی است که اغلب از کلسیم یا اسید اوریک تشکیل شده است. سنگ ها در داخل کلیه تشکیل شده و می توانند به سایر بخش های دستگاه ادراری بروند.

سنگ ها اندازه های متفاوتی دارند. بعضی ها به اندازه ی کسری از یک اینچ کوچک هستند. برخی می توانند تا چند اینچ رشد کنند. برخی از سنگ ها می توانند خیلی بزرگ شوند و کل کلیه را در بر گیرند.

سنگ کلیه زمانی شکل می گیرد که مقدار زیادی از مواد معدنی خاص بدن در ادرار تجمع پیدا کند. هنگامی که به خوبی هیدراته نمی شوید، ادرار با سطوح بالاتری از مواد معدنی خاص تغلیظ می شود. با سطوح بالاتر مواد معدنی احتمال تشکیل سنگ کلیه بالاتر است. حدود 1 نفر از هر 11 نفر در ایالات متحده سنگ کلیه دارند. سنگ کلیه بیشتر در مردان، افراد چاق و افراد دیابتیک رایج است.

سنگ های کلیه کوچک که در کلیه باقی می ماند، اغلب نشانه ای ایجاد نمی کند. ممکن است تا زمانی که سنگ به داخل حفره حالب (لوله ای که از طریق آن ادرار از کلیه به مثانه منتقل می شود) برسد، متوجه چیزی نشوید.

سنگ های کلیه معمولا بسیار دردناک هستند. اکثر سنگ ها بدون درمان خودشان دفع می شوند. با این حال، ممکن است به یک روش برای شکستن یا حذف سنگ هایی که عبور نکرده اند، نیاز داشته باشید.

 نشانه های سنگ کلیه

1- درد پشت، شکم یا پهلو

از  نشانه های سنگ کلیه وجود درد شدید در پشت،شکم و پهلو است. معمولا درد زمانی شروع می شود که سنگ در حالب تنگ حرکت کند که باعث انسداد و ایجاد فشار در کلیه می شود. فشار، فیبرهای عصبی را فعال می کند که سیگنال های درد را به مغز انتقال می دهند.

درد سنگ کلیه اغلب به طور ناگهانی شروع می شود. همانطور که سنگ حرکت می کند، محل و شدت درد تغییر می کند. درد اغلب موج وار است و با هر انقباض حالب که می خواهد سنگ را دفع کند، بدتر می شود. هر موج ممکن است چند دقیقه طول بکشد، از بین برود و سپس دوباره ایجاد شود.

درد در پهلو و پشت و زیر دنده ها احساس می شود و ممکن است همچنان که سنگ در دستگاه ادراری حرکت می کند، به شکم و کشاله ران انتشار یابد. سنگ های بزرگ می توانند دردناک تر از سنگ های کوچک باشند، اما شدت درد لزوما به اندازه سنگ بستگی ندارد. حتی سنگ کوچک هم می تواند دردناک باشد زیرا حرکت کرده یا باعث انسداد می شود.

2- درد یا سوزش هنگام ادرار کردن

هنگامی که سنگ به ناحیه اتصال بین مثانه و حالب می رسد، حین ادرار کردن احساس درد خواهید کرد، که یکی دیگر از و نشانه های سنگ کلیه است، که پزشکان  به آن دیزوری می گویند.

درد می تواند تیز و سوزاننده باشد. اگر نمی دانید سنگ کلیه دارید، ممکن است آن را با عفونت دستگاه ادراری اشتباه بگیرید. گاهی اوقات عفونت همراه با سنگ است.

3- احساس فوریت در دفع

نیاز به رفتن به سرویس بهداشتی سریع تر یا بیشتر از حد معمول نشانه دیگری است که سنگ به بخش پایین دستگاه ادراری منتقل شده است. و ممکن است سریعا به سمت سرویس بهداشتی بدوید و یا دائما در طول روز و شب نیاز به ادرار کردن داشته باشید. فوریت در ادرار کردن نیز می تواند علائم عفونت ادراری را تقلید کند.

4- خون در ادرار

خون در ادرار یکی از شایعترین و نشانه های سنگ کلیه در افراد مبتلا به سنگ های دستگاه ادراری است. این علامت هماچوری نامیده می شود.خون می تواند قرمز، صورتی یا قهوه ای باشد.

گاهی اوقات سلول های خونی برای دیدن بدون میکروسکوپ خیلی کوچک هستند (هماچوری میکروسکوپی). اما پزشک می تواند برای این علامت آزمایش انجام دهد.

5- ادرار کدر و یا بدبو

ادرار سالم شفاف است و بوی تندی ندارد. ادرار کدر یا بدبو می تواند علامتی از عفونت کلیه ها یا بخش های دیگر دستگاه ادراری باشد. بر اساس یک مطالعه حدود 8 درصد از افراد مبتلا به سنگ کلیه حاد، عفونت ادراری داشتند.

کدر بودن نشانه ای از وجود چرک در ادرار یا پیوری است. بوی آن می تواند از باکتری هایی باشد که باعث عفونت دستگاه ادراری می شوند. بو همچنین ممکن است ناشی از ادرار بیش از حد تغلیظ شده باشد.

6- حجم کم ادرار

سنگ های کلیه بزرگ گاهی در حالب گیر می کنند. این انسداد می تواند جریان ادرار را کند یا متوقف کند. با وجود انسداد ممکن است کمتر از حد معمول ادرار کنید. جریان ادرار که به طور کامل متوقف می شود یک اورژانس پزشکی است.

7- تهوع و استفراغ

یکی دیگر از رایج ترین نشانه های سنگ کلیه بین افراد مبتلا به این بیماری حالت تهوع و استفراغ است.این علائم ناشی از ارتباط عصبی مشترک بین کلیه ها و دستگاه گوارش است. سنگ های کلیه می توانند اعصاب دستگاه گوارش را مهار کنند و باعث ناراحتی معده شوند. تهوع و استفراغ همچنین می تواند پاسخ بدن به درد شدید باشد.

8- تب و لرز

تب و لرز از نشانه های عفونت کلیه یا بخش دیگری از دستگاه ادراری است که می تواند عارضه جدی برای سنگ کلیه باشد. همچنین می تواند نشانه ای از مشکلات جدی دیگر در کنار سنگ کلیه باشد. هر گونه تب همراه با درد نیازمند توجه فوری پزشکی است. تب هایی که با عفونت اتفاق می افتند، معمولا 38 درجه سانتیگراد یا بیشتر هستند. اغلب لرز همراه با تب می باشد.

زمان مراجعه به پزشک متخصص

سنگ کلیه مجموعه ای جامد از نمک و مواد معدنی است که در کلیه ها ایجاد شده و می تواند به سایر قسمت های سیستم ادراری برود. سنگ ها موجب علائمی مانند درد، مشکل در حین ادرار کردن، ادرار کدر و بد بو، تهوع و استفراغ می شوند.

برخی از سنگ ها خودشان دفع می شوند. برخی دیگر به درمان با امواج صوتی یا جراحی برای شکستن و یا حذف آنها نیاز دارند. اگر دچار نشانه های سنگ کلیه شدید، با پزشک خود مشورت کنید.

دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فوق تخصص درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی