امروزه سنگ کلیه یکی از شایعترین بیماری ها در کشور ما می باشد. شایعترین علت درد شدید کلیه ها، حرکت سنگ کلیه به لوله حالب است که به سلطان درد ها مشهور بوده و حتی از درد زایمان در خانم ها نیز شدید تر می باشد.
علت تشکیل سنگ کلیه چیست ؟
علت تشکیل سنگ کلیه به صورت خلاصه عبارتند از :
✔️ عادت به کم مصرف کردن آب
✔️ مصرف زیاد نمک سر سفره
✔️ مصرف رژیم غذایی پر پروتئین
✔️ آب و هوای گرم و مرطوب و عرق کردن زیاد
✔️ کم حرکتی طولانی مدت
✔️ وجود انسداد طول کشیده در مسیر کلیه ها
✔️ ارث
چگونه بفهمیم سنگ کلیه داریم؟
ساده ترین راه تشخیص سنگ کلیه ها، انجام سونوگرافی می باشد که در صورت نیاز عکس رنگی یا IVP توسط پزشک انجام می شود.
آیا همه سنگ های کلیه نیاز به درمان دارند ؟
درمان سنگ کلیه بر اساس اندازه آنها فرق می کند. سنگ هایی که حالت شن ریزه دارند و اندازه آنها کمتر از 6 میلی متر می باشد، اگر در مسیر کلیه ها انسدادی وجود نداشته باشد، این سنگها خود بخود و با مصرف مایعات زیاد، ورزش و تحرکات بدنی خود بخود دفع می شوند و نیاز به هیچ اقدام درمانی ندارند.
اگر اندازه سنگ بالای 6 میلیمتر و زیر 1 سانت باشد، بهترین درمان آن انجام سنگ شکنی بیرون اندامی است که در ان بیمار حداکثر به مدت 3 جلسه و هر جلسه یک ربع در زیر دستگاه سنگ شکنی می خوابد و با تاباندن امواج سنگ شکنی به محل سنگ در کلیه و بدون نیاز به بیهوشی، سنگ بیمار خرد می شود.
عکس سنگ کلیه 3 میلیمتری
درمان سنگ های کوچک کلیه
سنگ های کوچک کلیه معمولاً بدون نیاز به جراحی خود به خود دفع می شوند. سنگ های بسیار کوچک (زیر 3 میلی متر) حتی ممکن است بدون هیچ دردی از حالب عبور کرده و توسط ادرار از بدن شما خارج شوند. سنگ های بین 3 تا 5 میلی متر اغلب هنگام عبور از حالب، باعث ایجاد درد (رنال کولیک) می شوند.
به طور کلی، سنگ های کوچک کلیه با گذشت زمان رشد می کنند. البته در برخی موارد نادر، اندازه ی این سنگ ها ثابت می ماند. با وجود اینکه سنگ های کوچک کلیه ممکن است خود به خود دفع شوند، اما برخی از افراد برای پیشگیری از رشد این سنگ ها و ایجاد درد در آینده، به دنبال روش های درمانی برای از بین بردن آنها هستند. مخصوصاً بیمارانی که قبلاً دچار سنگ کلیه شده و تجربه ی این درد را داشته اند!
اگر بیمار عدم درمان سنگ های کوچک کلیه را انتخاب کند، معمولاً پزشک هر چند وقت یک بار برای بررسی این سنگ ها آزمایشاتی (در اغلب موارد سونوگرافی) را تجویز می کند. این آزمایش برای اطمینان از عدم بزرگ شدن این سنگ ها (بیشتر از 5 میلی متر) انجام می شود.
در صورتی که بیمار بخواهد از روش های درمانی برای از بین بردن سنگ های استفاده کند، گزینه های درمانی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مشاهده و بررسی منظم
- سنگ شکنی شاک ویو (ESWL)
- اورتروپیلوسکوپی (Ureteropyeloscopy)
درمان سنگ های کوچک کلیه
همانطور که قبلاً گفتیم، این سنگ ها به قدری کوچک هستند که معمولاً خود به خود دفع می شوند.
در برخی موارد این سنگ ها ممکن است باعث ایجاد درد شوند که معمولاً 1 الی 2 روز ادامه پیدا می کند.
پزشک عمومی ممکن است برای تسکین درد شما داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) تجویز کند.
برای کنترل و بهبود علائم، پزشک موارد زیر را تجویز می کند:
- نوشیدن مایعات فراوان در طول روز
- آلفا بلاکر ها (دارو های مسدود کننده ی آلفا که به دفع سنگ کلیه کمک می کنند)
- مسکن های بدون نسخه
پزشک ممکن است نوشیدن 3 لیتر آب در طول روز را توصیه کند.
برای کمک به دفع سنگ های کوچک کلیه:
1- آب بنوشید. نوشیدنی های دیگری مثل چای و قهوه هم مصرف کنید.
2- مقداری آب لیموی تازه به آبی که می نوشید اضافه کنید.
3- از مصرف نوشیدنی های گازدار خودداری کنید.
4- مصرف نمک را به حداقل برسانید.
تولترودین سنگ کلیه
تولترودین یک داروی آنتی‌کولینرژیک است که بیشتر برای درمان مشکلات مثانه، مانند بی‌اختیاری ادرار و تکرر ادرار، تجویز میشود. این دارو با کاهش انقباضات غیرطبیعی مثانه، به بهبود کنترل ادرار کمک می‌کند. اما در مورد سنگ کلیه، توجه به چند نکته ضروری است:
تاثیر تولترودین بر سنگ کلیه:
- تاثیر مستقیم ندارد: تولترودین به طور مستقیم برای درمان یا پیشگیری از سنگ کلیه تجویز نمی‌شود و تأثیری روی شکستن یا حذف سنگها ندارد.
- اثرات جانبی احتمالی: تولترودین ممکن است باعث کاهش تولید ادرار یا خشکی شود. این شرایط می‌تواند در موارد خاص احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد، زیرا جریان کافی ادرار برای شستشوی کلیه‌ها حیاتی است.
- احتیاط در بیماران دارای سنگ کلیه: اگر سنگ کلیه دارید یا سابقه آن را داشته‌اید، بهتر است در مورد استفاده از تولترودین با پزشک خود مشورت کنید.
در صورت درد شدید، پزشک ممکن است از شما بخواهد تا برای آزمایش و درمان به بیمارستان مراجعه کنید.
چقدر طول می کشد تا سنگ های کوچک کلیه دفع شوند؟
دفع سنگ کلیه به میزان زیادی، به اندازه ی این سنگ ها بستگی دارد. سنگ های کوچک تر از 4 میلی متر، در 80 درصد مواقع خود به خود دفع می شوند. دفع این سنگ ها به طور متوسط 31 روز زمان می برد.
سنگ هایی با اندازه ی 4 تا 6 میلی متر در برخی موارد برای دفع، نیاز به یک روش درمانی دارند. اما حدود 60 درصد این سنگ ها طی 45 روز (به طور متوسط) خود به خود دفع می شوند.
درمان سنگهای بزرگ کلیه
خوشبختانه با انجام عمل آندوسکوپی کلیه، امروزه همه سنگ های بزرگ کلیه با این روش، بدون شکاف جراحی یک وجبی در پهلو ها و تنها از یک بخیه قابل درمان هستند.
در این روش با عبور دوربین به داخل کلیه، سنگ مستقیماً توسط پزشک مشخص و با استفاده از لیزر و یا امواج سونوگرافی سنگ را خرد کرده و از کلیه ها خارج می کنیم که نمونه آن در شکل مشاهده می شود و جهت تعیین نوع سنگ به آزمایشگاه فرستاده می شود.
توصیه هایی جهت جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه
- هر 2 ساعت یک لیوان آب بنوشید در صورت عدم مصرف آب ، چای کمرنگ و دستور رژیم غذایی آبکی مفید می باشد.
- سرسفره از نمک استفاده نکنید.
- ورزش کنید.
- رژیم غذایی روزانه را تعدیل کرده و از مصرف پروتئین حیوانی بیش از حد اجتناب نمائید.
- در صورت تکرار سنگ سازی با مراجعه به دکتر ارولوژی علت تشکیل سنگ را مشخص و درمان پیش گیری انجام دهید.
- هر 6 ماه سونوگرافی از کلیه ها و مثانه با نظر پزشک متخصص ارولوژی انجام دهید.
- در صورت وجود سنگ در کلیه درمان آن را به تأخیر نیندازید.
خوشبختانه 96% سنگها امروزه با سنگ شکنی و آندوسکوپی(عمل سنگ کلیه) قابل درمان ونیاز به شکاف پهلو نیست .
دکتر حسین کرمی متخصص جراحی کلیه ، مجاری ادراری تناسلی و فلوشیپ فوق تخصصی درمان آندوسکوپی و لاپاراسکوپی
عضو هیئت علمی و دانشیار دانشگاه شهید بهشتی تهران ، عضو انجمن ارولوژی اروپا ، امریکا و آسیا
محمدرضا
دوشنبه ۱۷ فروردین ۹۴( 1 دهه پیش)
تعداد بازدید: 351
مشاهده پرسش
